به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی صدای حوزه، حجت الاسلام والمسلمین محمد شیخ الاسلامی معاون فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با خبرنگار صدای حوزه با اشاره به اینکه یک سال از راه اندازی این معاونت می‌گذرد، گفت: ما یک مجموعه پژوهشی پیش‌رو هستیم؛ دفتر تبلیغات اسلامی ۴۰ سال در حوزه هنری سابقه کاری دارد بنابراین رهبر معظم انقلاب دستور دادند که دفتر تبلیغات در حوزه فضای مجازی ورود کرده و جریان سازی کند.
وی خاطرنشان کرد: با این همه اهتمامی که رهبر معظم انقلاب نسبت به این موضوع دارند و همچنین ساختارها و نهادهای مختلفی که شکل گرفته اما باز هم در بحث فضای مجازی پیشرفت خاصی نداشتیم. در نهادهایی مانند شورای عالی فضای مجازی، امکانات مادی و معنوی خوبی دارند و افراد دلسوز، متدین و دغدغه مندی هم در این مراکز مشغول هستند ولی با این وجود خروجی آنها با نقطه مطلوب فاصله دارد.
معاون فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی در آسیب شناسی علت عدم موفقیت این نهادها در حوزه فضای مجازی، گفت: یک دلیل آن به حوزه فناوری باز می‌گردد؛ هر چقدر که شما به لحاظ محتوایی غنی باشید وقتی که از فناوری و تکنولوژی لازم برخوردار نباشید باز هم عقب هستید.
چرا با وجود نهادهای مختلف و هزینه‌های بسیار، پیشرفت خاصی در فضای مجازی نداشتیم؟
حجت الاسلام والمسلمین شیخ الاسلامی در شرح علت دیگر عدم موفقیت در زمینه فضای مجازی اظهار داشت: نهادها، سازمان‌ها و دستگاه‌های فرهنگی افرادی را به‌کارگیری می‌کنند که همیشه مدیر بودند و هیچ گاه به اصطلاح «رسانه باز» و «فضای مجازی باز» نبودند. ذهن این افراد مجازی نشده و با ذهن‌های حقیقی می‌خواهند برای فضای مجازی تصمیم گیری کنند. نمی‌شود از بیرون یک دانشی، درباره آن صحبت کرد و نظر داد.
وی با تأکید بر اینکه هنر، رسانه و فضای مجازی خیال پایه هستند، گفت: اتمسفر این عرصه‌ها خیال است و به قوه خیال انسان توجه دارند؛ هرچند که خروجی آنها بر فضای حقیقی تأثیر می‌گذارد. ما در حوزه علمیه باید تکلیف خود را با عرصه‌هایی که در آن خیال پردازی نقش دارد.
معاون فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی افزود: پاسخ مسائل فقهی در عرصه هنر، رسانه و فضای مجازی روشن است اما همه مسائل این حوزه‌ها فقهی نیست؛ بیشتر مباحث کلامی و کلام جدید در این زمینه کاربرد دارد. ما باید مشخص کنیم که جایگاه خیال در دینداری کجا است. متأسفانه دینداران با مسامحه از کنار این مطلب عبور می‌کنند.
حجت الاسلام والمسلمین شیخ الاسلامی با اشاره به اینکه در پانصد سال پیش از این، فضای شعر نیز برای علما نامأنوس بود، گفت: با گذشت زمان، شعر در خدمت مفاهیم دینی قرار گرفت و کم کم کار به جایی رسید که امروزه مراجع ما نیز در وصف اهل بیت(ع) شعر می‌گویند. شاید اگر علمای سلف امروز بودند تعجب می‌کردند از اینکه فقیهی شعر بگوید.
درک منطق فضای مجازی؛ پیش‌نیاز کار در این عرصه
وی با تأکید بر اینکه اگر خیال پردازی نباشد هیچ کاری در حوزه هنر و رسانه انجام نمی‌شود، خاطرنشان کرد: سوژه‌های رسانه‌ای و یا تئاتری که ساخته می‌شود همه و همه برآمده از قوه تصویرسازی انسان است.
معاون فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی با توجه به اینکه برخی خیال پردازی را امری سبک قلمداد می‌کنند، گفت: دینداری ما به شدت عقل محور است؛ به همین دلیل حوزویان در این زمینه‌ها ورود نکردند.
حجت الاسلام والمسلمین شیخ الاسلامی تصریح کرد: بنابراین ما به این نتیجه رسیدیم که باید آموزش‌هایی در این عرصه داشته باشیم که صرفاً دانش و دیتا به طلاب انتقال پیدا نکند بلکه باید این آموزش‌ها، کاربردی باشند تا آن اتفاقی که لازم است، رقم بخورد. دوره‌های آموزشی تکنیکال بسیاری در فضای مجازی موجود است اما اینها دیگر ارزشمند نیست بلکه باید منطق، اقتضائات و معرفت فضای مجازی، هنر و رسانه به افراد منتقل شود.
کاربران دیروز و شهروندان امروز فضای مجازی
معاون فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی در تبیین اصول و منطق فضای مجازی گفت: در فضای مجازی تکثر به عنوان یک اصل پذیرفته شده است؛ به این معنا که همه حق دارند حرف بزنند. ما از دوران مخاطب محوری در فضای مجازی گذشته‌ایم و وارد فضای کاربری شدیم، یعنی از کسی که سایت یا صفحه‌ای را راه اندازی می‌کند تا کسی که از آن استفاده می‌کند، همه کاربر هستند.
وی با بیان به اینکه دوره کاربری در فضای مجازی نیز پایان یافته است، دوره جدید را عصر شهروندی در فضای مجازی عنوان و تأکید کرد: اینستاگرام و بسیاری از شبکه‌های اجتماعی یک شهر هستند که هر کدام قواعد خود را دارند. در چنین فضایی شما نمی‌توانید یک رسانه‌ای داشته باشید که در آن نقش مخاطب، صرفاً این باشد که مطالب شما را بشوند؛ این رویکرد رسانه‌ای از پیش شکست خورده است. البته معنای این سخن اباحه گری نیست.
پروژه شهر مجازی تبلیغ
حجت الاسلام والمسلمین شیخ الاسلامی پیگیری پروژه شهر مجازی تبلیغ را یکی از کارهایی برشمرد که دفتر تبلیغات در این زمینه دنبال می‌کند و گفت: ما یک پلتفرم فنی متفاوت و فوق العالده پیشرفته‌ای را به این منظور طراحی کرده ایم؛ در این پلتفرم ۱۰ نقش برای مبلغان مشخص شده که از جمله آنها کاربر فعال، نیروی ویژه، مدیر، متفکر و تحلیلگر است.
معاون فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی افزود: حکمرانی شهر مجازی تبلیغ مبتنی بر منطق فضای مجازی است و راهکارهایی مشخص شده که خود افراد این شهر را اداره کنند. شهروندان وقتی که وارد این شهر می‌شوند به شبکه ارتباطی درون حوزوی ورود پیدا می‌کنند.
طراحی پلتفرم گفت‌وگوی نخبگان حوزه
وی همچنین از طراحی پلتفرم گفت‌وگوی حوزه با حضور مراجع، بزرگان و گروههای مرجع خبر داد و گفت: این کار بسیار مهم یکی از مطالبات رهبر معظم انقلاب از دفتر تبلیغات بوده است. در این پلتفرم فضای گفت‌وگوی نخبگان با بالاترین حد تکثر طراحی شده است. این بستری است برای گفت‌وگوی حوزویان با هنرمندان، معماران و اقشار مختلف جامعه نخبگانی کشور.
معاون فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی تأکید کرد: اصلاً نگاه ما این نیست که یک فضای مناظره‌ای راه اندازی کنیم. این فضای گفت‌وگویی مبتنی بر «کَلِمَهٍ سَواء» است نه اینکه منجر به منازعه و دعوا شود. باید نقاط مشترک مشخص و ابرهای سوء تفاهم برداشته شود.
حجت الاسلام والمسلمین شیخ الاسلامی به بررسی پدیده «اینفلوئنسر» پرداخت و گفت: ویژگی سلبریتی‌ها اشرافیت است. رئیس دفتر تبلیغات یک جمله طلائی در این زمینه دارد که می‌گوید این افراد مهم‌ترین فانتزی‌های مردم را به آنها نشان می‌دهند به همین دلیل دنبال می‌شوند. مردم با این پیش فرض که چیزی که می‌بینند واقعی نیست، آن را می‌پذیرند، دوست دارند و لذت می‌برند.
نیروی انسانی؛ مهم‌ترین رکن کارهای فرهنگی
وی با تأکید بر اینکه یک محصول فرهنگی کاملاً متأثر از فاعل آن است، اظهار داشت: وجود «حُسن فاعلی» در محصولات هنری، فرهنگی و رسانه‌ای بسیار مهم‌تر از محصولات عقلی و فلسفی است. به همین جهت است که خداوند به پیامبر(ص) دستور داد که در مسجد ضرار نایستد؛ با اینکه مسجد یک محصول فرهنگی است اما چون بنای آن بر نفاق بود و «أَسَّسَ بُنْیانَهُ عَلى تَقْوى» نبود، دستور تخریب آن داده شد.
معاون فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی نیروی انسانی را مهم‌ترین عنصر کارهای فرهنگی از نگاه رهبر معظم انقلاب دانست و گفت: باید این فاعل ساخته و پرداخته شود. در حوزه فرهنگ که مبتنی بر خیال پردازی است، همه چیز به فاعل مربوط می‌شود.
راه اندازی انجمن فیلم‌نامه نویسان و مستندسازان حوزوی در دستور کار دفتر تبلیغات
حجت الاسلام والمسلمین شیخ الاسلامی به فعالیت‌های دیگر این معاونت اشاره کرد و گفت: راه اندازی انجمن‌های فیلم‌نامه نویسان و مستندسازان ویژه طلاب یکی از کارهایی است که ما دنبال می‌کنیم؛ همچنین جشنواره‌ها و کتاب‌های مختلفی در این زمینه طراحی و منتشر شده است. دوره آموزشی تحلیل گفتمان رسانه را نیز طراحی و یک دوره نیز اجرا کرده ایم.
طراحی دوره آموزشی کسب و کار مجازی ویژه طلاب
وی موضوع یکی از دوره‌های آموزشی طراحی شده در این معاونت را کسب و کار طلاب در فضای مجازی عنوان کرد و بیان داشت: اساتید خوبی برای این دوره در نظر گرفته ایم. اخلاق و فقه کسب و کار در فضای مجازی باید استخراج و تبیین شود. اصل این است که گفتمان حاکم بر حوزه بپذیرد که درآمدزایی از فضای مجازی کار بدی نیست البته اگر کار غیر اخلاقی و خارج از زی طلبگی نباشد.
معاون فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی اقتصاد فضای مجازی را یکی از مسائل مهم دانست و گفت: فرهنگ باید هزینه خود را تأمین کند نه اینکه همواره دستش در جیب درآمدهای نفتی باشد. باید به سمت صنایع خلاق برویم. مرکز نوآوری اشراق نیز بر این اساس به صورت مستقل راه‌اندازی شد چراکه ما نمی‌خواستیم ساختار و قوانین دفتر تبلیغات را زیر پا بگذاریم.
فعالان رسانه‌ای باید این سخنرانی رهبر انقلاب را حفظ باشند
حجت الاسلام والمسلمین شیخ الاسلامی از تحول نشریه «پیام زن» در آینده نزدیک خبر داد و ابراز داشت: رهبر معظم انقلاب فرمودند در این زمینه مسائل بانوان کار تهاجمی کنید ما همیشه در این عرصه دنبال کارهای تدافعی هستیم به همین دلیل یک نشریه انقلابی در حوزه زن نداریم؛ زن انقلابی باید تعریف شود.
وی با اشاره به اینکه رهبر معظم انقلاب تئوری مدیریت رسانه‌ای جمهوری اسلامی را در یک سخنرانی تشریح کرده اند، گفت: به عقیده بنده هر کسی که می‌خواهد کار رسانه‌ای کند باید سخنرانی ایشان در جمع مدیران رسانه که در بهمن ماه سال ۸۲ ایراد شد را حفظ باشد. ایشان در آن سال‌ها می‌فرمایند که بوی سکولاریزیم از فضای رسانه به مشام می‌رسد.
هیچ