به گزارش صدای حوزه، ارز دیجیتال یا Cryptocurrency یک فرم از پول الکترونیکی است که از یک فناوری غیرمتمرکز استفاده می‌شود که به کاربران امکان پرداخت امن و ذخیره پول را بدون نیاز به ثبت‌نام یا استفاده از بانک‌ها و سازمان‌های واسطه می‌دهند.
عبدالناصر همتی –رئیس کل بانک مرکزی- پیش از این نوشته بود: «بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با بررسی روند جدید جهانی و متمرکز شدن بر الگوهای مختلف در پی انتخاب بهترین راهبرد ممکن در این حوزه است و ویرایش اولیه سند جامع رمز پول را تهیه کرده. از همکارانم در ادارات ذی‌ربط بانک مرکزی خواسته‌ام بر اساس اقدامات انجام‌شده، مقررات انتشار رمز پول بانک مرکزی را بررسی کرده و جهت تصمیم‌گیری ارائه کنند تا امکان استفاده از نتایج آن در سیاست‌گذاری پولی فراهم آید.»
پیام همتی این بود که بانک مرکزی از مرحله‌ای که به صورت کلی رمزارز را به عنوان یک فرآیند و تکنولوژی رد می‌کرد، به این مرحله رسیده که روی آن در حال کار کردن است تا رمزارزها را به رسمیت بشناسد و با آنها تعامل کند.
در نهایت اخیراً هیئت عامل بانک مرکزی ضوابط ناظر بر چگونگی استفاده از رمزارزهای حاصل از استخراج داخلی توسط واحدهای صنعتی دارای پروانه بهره‌برداری از وزارت صمت را صرفاً به منظور انجام پرداخت‌های ارزی بابت واردات و با رعایت مجموعه مقررات ارزی تصویب کرد.
در این راستا با حجت‌الاسلام والمسلمین حسن نظری، مدیر مؤسسه دایرهالمعارف فقه اسلامی براساس مذهب اهل بیت(ع) و رئیس سابق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت‌وگوی کوتاهی داشته‌ایم که در ادامه آن را می‌خوانید.
نظرتان را درباره ارزهای دیجیتال بفرمائید
واقعیت این است که دولت باید این ارزها را پشتیبانی کند. تا پشتیبانی نکند به عنوان پول قابل قبول نیست. در سطح دنیا برخی از کشورها مانند چین می‌گویند که ارزهای دیجیتال را پشتیبانی می‌کنند، اما در کشور ما ارزهای دیجیتال مختلفی وجود دارد و هر کسی از خانه‌اش بیرون می‌آید یک ارز تولید می‌کند، در نتیجه اموال مردم را به آن تبدیل می‌کند، بنابراین وقتی دولت پشت سر آن نیست چه مالی است؟ اساساً مال نیست.
مال یعنی عقل آن را تائید کند و تضمین داشته باشد. توجه کنید شما همه کالاها را می‌دهید و چیزی به نام پول دریافت می‌کنید، چون پشت سر این پول دولت ایستاده است. حالا فرض کنید که امشب اسکناس‌های ده هزارتومانی را بردارند و از چرخه اقتصاد خارج کنند، فردا هیچ کسی به جای آنها کالا نمی‌دهد، بنابراین ارزهایی که دولتی پشت سر آنها هست را می‌توانید یک نوع مال قلمداد کرد، البته در کشور ما اسمش پول نیست بلکه همان ارز دیجیتال است در واقع یک نوع مال اعتباری است، اما ارزهایی که دولت و بانک مرکزی پشت سر آنها نیست، به صراف‌ها یا شرکتی اجازه نداده که آن را تولید کنند، مال نیست و معامله کردن با آنها غیر از ضرر و فریب و … چیزی ندارد.
الان ظاهراً به صرافی‌ها اجازه داده‌اند که این ارزها را معامله کنند.
در این صورت مانند چین که می‌گوید من این ارزها را پشتیبانی می‌کنم چون دولت پشت سر آنهاست ضمانت وجود دارد، اما جایی که مجوز دولت و بانک مرکزی نباشد ضمانت نداشته باشد دیگر مال تلقی نمی‌شود. معاملات آن هم همه مشکل خواهد داشت.
در ساختار اقتصادی خودمان چگونه است؟
اگر مشخص شود که این ارز دیجیتال مجوز داشته است. مانند هر پول دیگری است. در بازار دو نوع ارز دیجیتال داریم؛ ارز دیجیتال با مجوز و بدون مجوز. باید تشخیص بدهیم که با مجوز است. مثلاً در چهارراه استانبول دو نوع دلار دارید؛ یکی دلار تقلبی است که در کردستان چاپ می‌شود و یکی هم دلار واقعی است که بانک مرکز آمریکا آن را چاپ کرده است. این دو را باید از همدیگر تشخیص دهید.
الان ارزهای واقعی‌ای که در بازار ما مجوز فعالیت گرفته‌اند چه ارزهایی هستند؟
آن را باید تشخیص داد که ارز واقعی است یا ارز غیر مجوز دار. لابد بانک مرکزی معیاری دارد که صراف بر اساس آن بتواند تشخیص دهد که این ارز واقعی است یا قلابی.
چه کالایی می‌تواند پشتوانه این ارزها باشد که مجوزش داده شده است؟
در دنیا در سطح کشورهایی هستند که روی ارز دیجیتال حساب باز کرده‌اند. فلسفه کار این است که ترامپ کاری کرد که قیمت دلار بیست و پنج هزار تومان شد، در حالی که قیمت واقعی دلار در کشور ما ۹ هزار تومان است. این ارزها به خاطر این است که کشورها بتوانند دلار را زمین بزنند.
خیلی از کشورها مانند چین می‌خواهند این ارز را جایگزین دلار کنند که بیشتر جنبه سیاسی و البته جنبه اقتصادی هم دارد. مثلاً اگر ما یک ارز دیجیتال داشته باشیم و به کشور ژاپن بدهیم به ما ماشین می‌دهد؛ یعنی مال اعتباری به آن می‌دهیم و یک کالای واقعی می‌گیرم. چون در ژاپن بعضی از شرکت‌ها با ارز دیجیتال معامله می‌کنند.
وقتی ارزهای دیجیتال در کشورها اخلال ایجاد کند، همه آنها را ساماندهی می‌کنند، مانند چینی‌ها که آن را ساماندهی کردند و می‌گویند در یک حدی ارز دیجیتال را قبول داریم. یا حتی ارز دیجیتال خاصی را قبول دارند؛ یعنی آن را ساماندهی می‌کنند و دقیقاً مانند پولشان می‌شود.
ساماندهی این ارزها در کشور خودمان چگونه است؟
خودمان باید آن را ساماندهی کنیم. وقتی که ما در مضیقه دلار هستیم، برایمان صرف می‌کند که ارز دیجیتال با مجوز را بیاوریم و با آن کم کم فشار دلار را کم کنیم.
از نظر فقهی چگونه است؟
اگر دولت‌ها پشت سر آن باشند مانند اسکناس می‌شود و هیچ فرقی با اسکناس ندارد.
یعنی هیچ اشکالی ندارد؟
خیر! چون پول یعنی مالی که دولت‌ها پشت سر آن ایستاده‌اند وقتی مجوز می‌دهد یعنی آن را قبول دارد.
