به گزارش خبرنگار صدای حوزه در روزهای گذشته موضوع میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری مورد توجه رسانه‌های مختلف خصوصا معاندین و منتقدین داخلی قرار گرفته است. برخی از جمله اصلاح طلبان رادیکال همچون تاجزاده این موضوع را به عنوان یک نقطه عقب‌گرد برای نظام قلمداد می‌کنند و معاندین و ماهواره‌های فارسی‌زبان نیز با تضعیف این انتخابات، آن را نتیجه عواملی از جمله رد صلاحیت‌ها و قهر مردم با اصل نظام عنوان می‌کنند.
اما معنی مشارکت ۴۸.۸ درصدی در این انتخابات چیست و عوامل موثر در کاهش مشارکت چه بود؟
دولت ناکارآمد
حسن روحانی در ۸ سال گذشته با شعارهای رنگارنگ، از آزادی و عدالت گرفته تا تعامل با دنیا به کار خود ادامه داده است و علاوه بر حاشیه‌سازی‌های روزانه، توهین به منتقدین و اشرافی‌گری، میراثی از جمله تورم، نقدینگی، بدهی، فساد مدیران ارشد و اطرافیان، کندی چرخه تولید، تحریم‌های بی‌سابقه و … از خود به جای گذاشته است؛ هرچند دولت زیربار آن‌ها نمی‌رود اما واقعیت امروز جامعه ایرانی است.
بر اساس نظر کارشناسان، نظرسنجی‌ها و برآوردهای میدانی، «وضعیت بد اقتصادی و ناکارآمدی دولت» عامل اصلی ناامیدی مردم از بهبود وضعیت و مشارکت ضعیف در انتخابات بوده است. نتایج یک نظرسنجی معتبر دانشگاهی در اسفند گذشته، از وضعیت نامناسب دولت حسن روحانی در افکارعمومی خبر می‌داد؛ به قدری که محبوبیت وی به ۸ درصد رسیده و ناراضیان از دولت او شامل “بسیار ناراضی و تا حدی ناراضی” به بیش از ۷۰ درصد رسیده‌اند. در حالی که “بسیار راضی و تا حدی راضی” از دولت روحانی حدود ۲۸ درصد پرسش شوندگان را تشکیل می دادند.
حسن روحانی در سخنرانی اخیر خود با انتقاد از افرادی که مشکلات معیشتی و ناکارآمدی دولت را عامل مشارکت پایین عنوان می‌کنند گفت: “بی‌خودی و من‌درآوردی علت درست نکنیم! نگوییم بخاطر وضع اقتصادی، مردم نیامدند خوب در در سیستان هم معیشت خوب نیست اما مردم آمدند!”
اما روحانی خوب می‌داند میزان مشارکت در استان سیستان و بلوچستان نیز نسبت به دوره قبل کاهش چشمگیری داشته به طوری‌که در دوره قبل بیش از ۷۵ درصد در انتخابات شرکت کرده بودند و در این دوره این میزان با افت ۱۴ درصدی، به ۶۱ درصد رسیده است.
کرونا و ما ادراک کرونا
کرونا و تبعات اجتماعی ناشی از آن، نه تنها در ایران بلکه در انتخابات دیگر مناطق جهان تاثیرگذار بوده است. مشاور وزیر بهداشت طی توضیحاتی، افرادی که به علت کرونا نتوانستند در انتخابات شرکت کنند را ۱۰ میلیون نفر عنوان کرد.
علاوه بر آن میزان قابل توجهی از مردم، طی فرآیند تبلیغات میدانی نامزدها، تحت تاثیر جو تبلیغاتی که در شهرها حاکم می‌شد، برای شرکت در انتخابات ترغیب می‌شدند؛ اما امسال با توجه به محدودیت‌های کرونایی، تقریبا همه میتینگ‌های انتخاباتی تعطیل و فضای تبلیغات شهری کاملا سرد بود که خود عامل مهمی برای کاهش مشارکت به شمار می‌رود.
رسانه‌های معاند
رهبر معظم انقلاب به حق فرمودند: “شاید در هیچ نقطه‌ای از عالم نتوانیم کشوری را پیدا کنیم که انتخاباتش این همه مورد تهاجم دشمنان قرار داشته باشد” شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان، کانال‌ها و صفحات بیشمار معاندین در فضای مجازی که وظیفه خود را سانسور یا تخریب انتخابات در ایران می‌داننند با ایجاد یک مارپیچ سکوت چندلایه، از دیگر عوامل موثر کاهش مشارکت در این دوره از انتخابات بوده‌اند.
کم کاری و شیطنت دولت
دولت حسن روحانی علی رغم تذکرات رهبر معظم انقلاب دو روز مانده به انتخابات، و تجربه کمبود تعرفه و مشکلات سیستمی در انتخابات گذشته، امسال نیز به عمد یا از روی بی‌کفایتی، روند رای‌گیری را با اخلال مواجه کرد. رای دهندگانی که از رای دادن جا ماندند و آمار مشارکتی که به ناگاه در میانه روز از ۵۳ به ۴۹ رسید، در خوشبینانه‌ترین حالت نشانه دیگری از ناکارآمدی دولت است.
نمک نشناسان سفره انقلاب
برخی نیز در ایام منتهی به انتخابات با اینکه زمانی در دایره انقلاب بوده و از میان‌داران جریان انقلابی محسوب می‌شدند، ساز مخالف کوک کرده و دست به تحریم انتخابات زدند. احمدی‌نژاد و دار و دسته بهاری‌‌اش از جمله افراد و گروههای نمک نشناسی بودند که همگام با میرحسین‌ها، رجوی‌ها و سلطنت‌طلب‌ها، با دیکتاتوری و رفتارهای کودکانه، از ظرفیت پشتوانه مردمی خود سوء استفاده نموده و مردم را از شرکت در انتخابات نهی کردند.
شاید اقدام این افراد، درصد ناچیزی از آراء مردمی را کاست اما در انتخاباتی که درصد مشارکت اهمیت بالایی داشت، همین میزان نیز خیانت به آرمان‌های انقلاب محسوب می‌شود.
توجه به این نکته نیز ضروری است که عوامل وقتی در همدیگر ادغام می‌شوند، طبیعتا به یکدیگر ضریب داده و باعث تشدید تاثیرگذاری می‌شوند و به قول یکی از کاربران توئیتری، با توجه به عوامل متعدد کاهش مشارکت، “این ۵۰ درصد ۸۰ درصد می‌ارزد”
