خواب و عوامل مربوط به آن، قسمت بزرگی از شبانه روز عمر ما را در بر می گیرد. برای اغلب ما اتفاق افتاده که خوابی دیده ایم که روزها و هفته های متمادی، فکرمان را مشغول کرده و دسترسی به منبع و مرجعی که بتواند روشنگر و راهنمای ما در تعبیر خواب باشد، می تواند این آشفتگی ذهنی مان را از بین ببرد.
خواب‌ها انواع مختلفی دارند که عبارت هستند از:
- خواب عمیق،
- خواب موقت.
خواب موقت
نیز خود به دو نوع تقسیم می‌شود:
-
- چرت،
- خلسه.
که در ادامه این نوشته مفصل به شرح انواع خواب خواهیم پرداخت.
تعبیر خواب و عوامل موثر بر آن
عوامل گوناگونی در تعبیر خواب موثر هستند. زمان خواب، مکان خوابیدن و حتی حالت خوابیدن و شغل بیننده خواب بر خواب‌هایی که انسان می‌بیند تأثیر می‌گذارند.
مثلاً اگر یک نفر کاسب خواب ببیند شیر می‌نوشد تعبیر آن کسب ثروت است ولی اگر یک دانشجو چنین خوابی ببیند، می تواند دلالت به تحصیل علم باشد.
همچنین اکثر روياها (خواب ها) تحت تأثير تخيلات نفساني هستند و آن تخيلات شديداً تحت تاثیر عوامل خارجي مثل گرما و سرما و يا عواملي مثل بيماري و پر بودن معده قرار می گیرند.
همین طور بعضی صفات اخلاقی مانند حسادت، دشمنی، تکبر، حرص، مهربانی می توانند در خیالات و رویای افراد موثر باشند.
هنوز علت دقیق این که چرا زمان در تعبیر خواب نقش دارد، برای ما روشن نیست و تنها می توانیم به زمان‌هایی که در روایات آمده است رجوع کنیم. به عنوان نمونه، در کتاب حلیه المتقین از علامه محمد باقر مجلسی (قم، انتشارات هجرت، ۱۳۷۳ ص ۲۴۶)، آمده است که خواب راست، در ثلث (یک سوم) آخر شب دیده می شود و خواب های بعد از نماز صبح معمولا قابل تعبیر نیستند.
اما این به این معنی نیست که فقط در این زمان ها است که رویا صادق است بلکه بیشتر خواب های صادق در این زمان ها دیده می شود. حتی در بعضی متون آمده است که شبهایی از ماه خواب باطل، شبهایی خواب کاملاً درست، شبهایی درست است اما با تأخیر به وقوع می‌پیوندند و بعضی شب‌ها خواب، تعبیر برعکس دارد.
انواع خواب
“چرت ” حالتی است بین خواب و بیداری و زمان کوتاهی دارد. این حالت در همه جا از جمله در اتوبوس، پشت میز کار و … پدید می آید که گهگاه رویایی نیز در پی دارد و جالب است که در هنگام بیداری با خود می گوییم، در این مدت کوتاه، من چگونه به این مکانها رفتم و مسائل بسیاری برایم اتفاق افتاد؟ که این موضوع هم از شگفتیهای عالم خواب است.
“خلسه” نوع دیگری از خوابهای کوتاه مدت است. پیدا شدن این حالت در افراد مختلف معنا و مفهوم گوناگون دارد. مردان خدا در هنگام ذکر و توجه به مبدا آفرینش، لحظات و گاه دقایقی کوتاه در این حالت قرار می گیرند. آنها در اثر جدا شدن از عالم ماده، در عالم روحانی، مشاهداتی دلپذیر دارند که بعد از بیدار شدن، قادر هستند تا سخنان الهام گونه ای را که در آن مدت خلسه به گوش جان شنیده اند، یادآور شوند.
اما خود خواب چیست؟
در قرآن در سوره مبارکه انعام (آیه 59) آمده است: (و اوست خدائی که چون شب به خواب می روید، جان شما را نزد خود برده و شما را می میراند و کردار شما را در روز می داند، پس از آن مرگ موقت (خواب) شما را بر می انگیزد تا به اجلی که در قضا و قدر معین است برسید.)
همه ما حالت فیزیکی خواب را می شناسیم. زیرا برای برآورده شدن نیاز جسمانی به خواب احتیاج داریم. جسم ما به هنگام خواب در محل استراحت بی حرکت می ماند، در حالی که تحرکات بیداری را نداریم، ولی اجزای بدن در همان حالت سکون نیز فعالند. قلب در تپش، خون در جریان و تنفس برقرار است. وقتی به خواب می رویم، روحمان در عالم خواب سیر داده می شود. در عالمی که همه معیارهای آن با معیارهای عالم بیداری، از نظر زمان و سرعت متفاوت است.
خواب، بشارت دهنده، پند آموز وگاهی هشدار دهنده است. آنچه در گذشته انجام داده ایم، چه خوب و چه بد نتایجش را به ما نشان می دهد و به آنچه در آینده باید انجام دهیم، آگاهمان می کند. تا قبل از آن که در آخرت به حساب‌مان برسند، خود اعمالمان را محاسبه کنیم و در اصلاح کجرویها بکوشیم.
ارسطا طالیس در کتاب (حاس و محسوس) این قدرت عقلی را “عقل فعال” نامیده و می گوید: رویای راست و مطابق واقعیت، عبارت است از اینکه عقل کلی صورتی را به عقل جزیی در خواب بنمایاند و آنکه هر گاه خدای متعال چیزی را برای انسان مقدر فرماید، وی را خبر می دهد و صورت آن چیز را در خواب به او می نمایاند، تا آگاهی باشد به آنچه در آینده پیش می آید.
در بخشی از کتاب تفاسیر از انتشارات (برادران گارنیه پاریس) به ترجمه خانم منیژه کیافر، آمده است: رویا اغلب گویای حوادث آینده است، یعنی دارای نیروی پیش آگاهی است.
مون کوک در این کتاب می نویسد: آبراهام لینکن خواب دید که مرده است، فقط صدای هق هق گریه مردم سکوت را می شکند. از جا برخاست از چندین تالار کاخ سفید بازدید کرد، سرانجام در وسط یک اتاق تابوتی دید که جنازه ای با پوششی در آن قرار داشت و عده ای سرباز اطراف آن نگهبانی می دادند.
لینکلن از جماعت پرسید: چه کسی مرده است؟
سربازی جواب داد: رئیس جمهور، او را کشته اند!
مورد ذکر شده بر اساس آگاهی به آینده و هشدار در عالم خواب ذکر شده است. قابل ذکر است که بسیاری از مخترعان و مکتشفان در عالم خواب، به اختراع و کشف خود نائل آمده اند و این موضوع اهمیت این عالم را می رساند.
علم تعبیر خواب، علمی بزرگ و شریف است و حق تعالی این علم را به یوسف (ع) داد و بر وی منت نهاد، چنانکه در کلام مجید فرموده است: ( و کذالک مکنالیوسف فی الارض ولتعلمه من تآویل الاحادیث).
از ابوذر نقل است که پیغمبر فرمود: (الرویا الصالحه جزء من سته واربعین جزءمن النبوه) یعنی خواب دیدن مرد صالح جزئی است از چهل و شش جزء از پیغمبری، و همچنین نقل است از عبدالله عباس به نقل از سلیمان که فرمود: خواب راست “وحی” است از خدای تعالی بر بنده مومن که او را از خیر و شری که به او خواهد رسید، آگاهی دهد پیش از آنکه خیر و یا شر به او رسد، تا بنده به دنیا مغرور نشود و از امر پروردگار غافل نماند.
امیر المومنین علی (ع) فرمود: چون مومنی خواب بیند واجب است که تعبیر آن را بداند تا از آن بهره نیکو برد و شادی برگیرد. اما اگر کسی خواب بد ببیند باید آن خواب را به کسی نگوید و از خواب بد حذر کند و دعا و صدقات دهد.
محمد ابن سیرین می گوید: معبر باید علم تعبیر قرآن داند و زیرک و عارف باشد. و بر زبانش ثواب و صلاح جاری گردد و ایزد متعال به کسی تعبیر خواب می آموزد که طبعش پاک بوده، از لقمه حرام خوردن و از گفتن سخن های نابکار اجتناب کند.
تعبیر روزهای ماه در مورد تعبیر خواب هر روز ماه منقول است از حضرت امام جعفرصادق (ع) که:
خواب دیدن اول ماه، باطل است!
دوم و سوم، برعکس بود.
چهارم و پنجم، به تأخیر افتد.
ششم و هفتم و هشتم و نهم، آنچه را بیند، راست بود.
دهم و یازدهم و دوازدهم، به تأخیر افتد.
سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم، نه خیر باشد و نه شر، باطل است.
شانزدهم و هفدهم، به تأخیر افتد.
هجدهم و نوزدهم، درست باشد.
بیستم و بیست و یکم، دروغ باشد.
بیست و دوم و بیست و سوم، فرح و شادی باشد.
بیست و چهارم و بیست و پنجم، برعکس باشد.
بیست و ششم و بیست و هفتم نیز برعکس باشد.
بیست و هشتم، درست باشد.
بیست و نهم و سی ام، راست باشد.
جدول زمان تعبیر شدن خواب‌ها بر حسب ساعت
ساعت ۶ تا ۱۰ شب:
خواب نزدیک مغرب درست نیست و تعبیر ندارد، زیرا شکم انسان پر است تا یک سوم از شب هم بی تعبیر است.
ساعت ۱۰ شب تا ۲ صبح:
در نیمه شب اگر کسی که خواب می بیند، دچار امتلاء نباشد، خواب از یک سال تا پنجاه سال تعبیر می شود.
ساعت ۲ صبح تا ۵ صبح:
در یک سوم آخر شب خواب صحیح است و از پانزده روز تا دو ماه و تا یک سال تعبیر می شود.
ساعت ۵ صبح در سپیده دم:
از یک هفته تا یک ماه تعبیر می شود.
ساعت ۵ تا ۶ صبح پس از سپیده دم:
از یک روز تا یک هفته تعبیر می شود.
ساعت ۶ صبح:
در بر آمدن خورشید همان روز تعبیر شود.
ساعت ۱۰ صبح تا پانزده روز و در هنگام اذان ظهر تا یکی دو روز تعبیر می شود.
جدول زمان تعبیر شدن خواب‌ها بر حسب روزهای ماه شمسی
در روایت از سلمان فارسی (ره)
روز ۶ ام ماه: بعد از یک یا دو روز تعبیر می شود.
روز ۹ ام ماه: همان روز تعبیر ش ظاهر می شود.
روز ۱۱ ام ماه شمسی: بعد از بیست روز.
روز ۱۳ ام ماه: بعد از نه روز تعبیر می شود.
در روز ۱۴ ام ماه بعد از 26 روز.
در روز ۱۵ ام ماه: بعد از سه روز.
در روزهای ۲۸ ام، ۲۹ ام و ۳۰ ام ماه شمسی ، تعبیرش در همان روز پیدا می شود
خواب خوب و بد در ماه‌های قمری
ماه ربیع الاول: برکت وشادی در خواب ها پیدا می شود.
ماه ربیع الثانی: خواب خوب دیر تعبیر می شود و خواب بد زود تعبیر می شود.
جمادی الاول خریدو فروش نکند.
جمادی دوم: خواب خوب دیر تعبیر می شود.
ماه رجب: گشایش ابواب خیر است و خواب بد را به خوبی تعبیر کن که خلاف ندارد.
ماه شعبان: رؤیا رشته های بسیار دارد و از آن خیر بسیار بر آید و خواب بد تعبیر نمی شود.
رمضان: در های سختی و هرزگی بسته است و خواب خوب زود تعبیر می شود و خواب بد تعبیر ندارد.
شوال: خواب بد و غم زود تعبیر می شود، از آن بر حذر باش.
ذیقعده: فقط خواب سفر را سفر نکن.
ذیحجه: خواب سفر را سفر کن. دنبال کار ها را بگیر که ماه مبارکی است.
ما در بخش تعبیر خواب، عقیده و نتیجه تحقیق خود را با آنچه معبرین محترم در گذشته بیان کرده اند، به روشی ساده و قابل فهم تر برای شما عزیزان مطرح می کنیم و هیچ گونه سخن و تعبیری را وحی منزل نمی دانیم و ادعایی نداریم تا خدای ناخواسته حمل بر اظهار فضل و خود بزرگ بینی نشود.
تعبیر خواب می تواند شامل اعضای بدن مانند تعبیر خواب دندان، تعبیر خواب مو یا حیوانات مانند تعبیر خواب مار، تعبیر خواب سگ و غیره باشد. امیدواریم تعبیر خوابهای نوشته شده در وب سایت یوتاب باعث خشنودی خداوند و مورد رضایت شما کاربران عزیز قرار گیرد.
فهرست منابع:
- قرآن کریم
- تعبیر خواب ابن سیرین
- جامع الاخبار، في کتاب التعبير عن الائمه
- بحارالانوار
- نفایس الفنون
- کتاب « پنج رساله » از آيت الله شجاعی
- بهاء الدين خرمشاهی ـ مسعود انصاری، پيام پيامبر، متن عربی، ص ۴۵۶.
