اشاره: تبلیغ دین در عرصه‌های مختلف، فلسفه وجودی و علت مُحدثه و یقیناً علت مُبقیه حوزه‌های علمیه است، دلیل بر این مدعا آیه شریفه نفر در سوره مبارکه توبه است، آنجایی که خدای متعال در آیه ۱۲۲ سوره توبه می فرماید: «وَمَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّهً فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَهٍ مِنْهُمْ طَائِفَهٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ».
بر اساس این آیه، علت‌غایی طلبه و فقیه شدن، ابتدا فهم صحیح دین و سپس تبلیغ و آموزش درست آن به مردم است. در دورانی که هجمه‌های گسترده تبلیغی و رسانه‌ای دشمن، فضای جامعه، انقلاب و نظام ولایی ما را نشانه گرفته است، اهمیت، ارزش و جایگاه تبلیغ آموزه‌های دینی بر کسی پوشیده نیست.
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه یکی از نهاد‌هایی است که وظیفه آموزش و اعزام مبلغ به سراسر کشور را بر عهده دارد. اما مشکل از آنجایی آغاز می‌شود که عموم طلاب اساساً از گستردگی خدماتی که در این نهاد آموزشی ـ تبلیغی ارائه می‌شود، آگاهی ندارند.
این مسئله خبرنگار صدای حوزه را بر آن داشت تا برای رسیدن به پاسخ سؤالاتی که در رابطه نسبت به فعالیت‌های دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه وجود دارد، با حجت الاسلام والمسلمین داود عزیزی، سرپرست دفتر تبلیغات اسلامی استان تهران گفت‌وگوی صمیمی داشته باشد که متن این گفت‌وگو در ادامه تقدیم خوانندگان محترم می‌شود.
صدای حوزه ـ ضمن عرض سلام و خسته نباشید، لطفاً مأموریت‌ها و حیطه فعالیت‌های دفتر تبلیغات اسلامی را بیان فرمایید.
بسم‌الله الرحمن الرحیم
متأسفانه برخی از طلاب گمان می‌کنند میان دفتر تبلیغات اسلامی و سازمان تبلیغات اسلامی تفاوتی وجود ندارد. در حالی که دفتر تبلیغات اسلامی زیر نظر رهبر معظم انقلاب بوده و دفتر مرکزی آن در شهر مقدس قم قرار دارد اما سازمان تبلیغات اسلامی یک نهاد دولتی است و شعبه مرکزی آن در پایتخت ایجاد شده است.
دفتر تبلیغات اسلامی با توجه به نیاز‌ها و ضرورت‌ها، در برخی از شهرستان‌ها دارای شعبه یا دفتر نمایندگی است. اصفهان، مشهد مقدس، اهواز، ایرانشهر و تهران از جمله شهرستان‌هایی است که دفتر تبلیغات اسلامی در آن شعبه یا دفتر تأسیس کرده است.
شناسایی ۱۳ موضوع در حوزه سبک زندگی برای فعالیت تبلیغی
در دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه تلاش کرده‌ایم از کلی محوری دوری کرده و در مسائل مختلف به جزئیات وارد شویم. از این رو در وهله نخست مسئله و نیاز جامعه شناسایی شده و در ادامه مأموریت‌های مختلفی تعریف می‌شود. یکی از دغدغه‌های امروز جامعه اسلامی ایران، در حوزه سبک‌زندگی است.
پس از بررسی مسائل موجود در حوزه سبک‌زندگی، ۱۳ مورد به عنوان مهم‌ترین نیاز جامعه شناسایی و برنامه‌ریزی شد تا شعب و نمایندگی‌ها در این حوزه فعالیت تبلیغی خود را آغاز کنند.
دفتر تبلیغات اسلامی با عموم مردم، طلاب و حوزه‌های علمیه در ارتباط است. اما بیشترین ارتباط این دفتر با طلابی است که در دو قالب فردی و گروهی در حیطه تبلیغ آموزه‌های دینی فعالیت می‌کنند.
رهبر معظم انقلاب در یکی از بیانات خود تأکید کردند که دفتر تبلیغات اسلامی نماد روشنفکری حوزه است. بی‌تردید چنین جمله‌ای بدون قصد و غرض نبوده است و بار معنایی دو کلمه نماد و روشنفکری بیانگر حجم فعالیت‌های این نهاد حوزوی است.
صدای حوزه ـ دفتر تبلیغات اسلامی در عرصه توانمندسازی تبلیغی، مهارت‌افزایی و بهبود معیشت طلاب چه فعالیت‌هایی داشته و چه برنامه‌هایی برای آینده دارد؟
در ادوار گذشته دفتر تبلیغات اسلامی حوزه و سازمان تبلیغات اسلامی به صورت موازی فعالیت می‌کردند. لذا این مسئله مشکلات بسیاری به وجود آورده بود. اما در سال‌های اخیر این مشکل برطرف شده و وظیفه هر نهاد به شیوه صحیحی تعریف شده است.
افزایش سطح علمی طلاب بر عهده حوزه‌های علمیه است و دفتر تبلیغات اسلامی صرفاً در عرصه تبلیغ امور دینی با برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های مختلف آموزشی، تلاش می‌کند مهارت طلاب در امور تبلیغی را افزایش داده و سپس مبلغان را به شهرها و روستاهای کشور اعزام کند.
برگزاری مستمر دوره‌های روانشناسی تبلیغ
دفتر تبلیغات اسلامی دوره‌های مختلفی در راستای مهارت‌افزایی طلاب دارد اما دوره‌های روانشناسی تبلیغ و روش سخنرانی از جمله دوره‌های مهمی است که به صورت مستمر برگزار می‌شود. بنابراین طلابی که بخواهند مهارت تبلیغی خود را افزایش دهند، به راحتی به این دوره‌ها دسترسی خواهند داشت.
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه ردیف بودجه مختص به خود را دارد و غالباً برای اعزام مناسبتی مبلغان هزینه می‌شود. اما چند سالی است که به سبب افزایش مشکلات اقتصادی، کیفیت حمایت‌ها مقداری کاهش یافته است اما با این حال تلاش می‌کنیم تا حدامکان از گروههای تبلیغی حمایت کنیم.
صدای حوزه ـ فعالیت‌های تبلیغی طلاب در فضای مجازی را چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا دفتر تبلیغات اسلامی به منظور مهارت افزایی مبلغان در این عرصه برنامه خاصی دارد؟
بله. متأسفانه کم و کیف ارتباط مجازی طلاب با بدنه جامعه آنگونه که باید، نبوده است و با شیوع ویروس کرونا که اغلب فعالیت‌ها مجازی شده، مشکلات ارتباط‌گیری مبلغان با جامعه دوچندان شده است. طلاب شرایط و اصول فعالیت تبلیغی صحیح در فضای مجازی را آموزش ندیده‌اند. به همین جهت دفتر تبلیغات حوزه علمیه وارد این حیطه شد تا در این زمینه نیز مهارت طلاب افزایش یابد.
در بخش معاونت فرهنگی ـ تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی دو اداره کل با نام‌های اداره کل تبلیغ عمومی و اداره کل تبلیغ تخصصی وجود دارد. طلاب در اداره کل تبلیغ عمومی تشکیل پرونده داده و در مناسبت‌های مختلف به شهرستان‌ها و روستاهای سراسر کشور اعزام می‌شوند. اعزام‌ها نیز به دو صورت فردی و گروهی است.
در اداره تبلیغ تخصصی نیز، هدف شناسایی نیرو‌های متخصص است. دفتر تبلیغات اسلامی در دوره‌های مهارت‌افزایی، طلاب متخصص و فعال را شناسایی کرده در عرصه‌های مختلف از توان تبلیغی این طلاب استفاده می‌کند.
صدای حوزه ـ برخی از گروههای تبلیغی با وجود تخصص و ظرفیت‌های بسیار زیاد تبلیغی، آنگونه که باید موفق نبوده‌اند. به نظر حضرتعالی عامل اصلی این امر چیست؟
بیشترین مشکل در چنین گروه‌هایی را از جانب سرگروه می‌دانم. سرگروه‌ها باید فعال باشند، شبکه‌سازی کرده و با نهاد‌های مختلف ارتباط‌گیری کنند. در دفتر تبلیغات کارگاه‌های مهارت‌افزایی ویژه سرگروه‌ها نیز تعریف شده و با یاری خداوند متعال به زودی برگزار خواهد شد.
صدای حوزه ـ آیا اصل تبدیل شدن طلاب به عنوان سلبریتی در فضای مجازی مورد تأیید دفتر تبلیغات اسلامی است؟
در جهان امروز مردم در فضای مجازی زندگی می‌کنند. چرا طلاب در این فضا حضور نداشته باشند؟ بی‌تردید حضور فعالانه طلاب در این عرصه می‌تواند نسبت به بسیاری از مشکلات جامعه کارگشا باشد.
صدای حوزه ـ بسیاری از نهاد‌های حوزوی دارای رسانه هستند اما فعالیت‌های خود را آنگونه که باید، نمی‌توانند رسانه‌ای کنند. آیا دفتر تبلیغات اسلامی توانسته است فعالیت‌های تبلیغی طلاب را رسانه‌ای کند؟
متأسفانه تراکم کاری و دغدغه‌های مختلفی که وجود دارد موجب می‌شود که برخی از مسئولان در این عرصه کم‌کاری می‌کنند. هر یک از مدیران شعب و نمایندگی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه باید نسبت به این مهم فعالیت داشته باشند.
کار‌های زمین مانده بسیاری وجود دارد. اگر رسانه‌هایی همچون پایگاه خبری تحلیلی صدای حوزه ارتباط خوبی با طلاب ایجاد کنند، می‌توانند دغدغه‌ها، پیشنهاد‌ها و انتقاد‌ها را به دست ما برسانند و دفتر تبلیغات نیز فعالیت‌های خود را با توجه به مطالبات طلاب جهت‌دهی خواهد کرد.
