به گزارش صدای حوزه، معیشت، تهذیب،آینده نگری، تصویر آینده روشن از آینده نامعلوم، آغاز زندگی و…؛ کلید واژه هایی هستند که هر جوانی بعد از گذشت چند سال از ورود به حوزه، با آن درگیر خواهد بود و کم طلبه هایی هستند که در این میان با مشاوران، مدیر و استادی دلسوز همراه شوند که بتوانند راه آینده را تشخیص دهند؛ بهر حال این مسئله دغدغه نه همه بلکه بعضی از طلاب است. در این رابطه، با بعضی اساتید و مدیران حوزه وارد بحث و گفت‌وگو شدیم که یکی از این مدیران حجت الاسلام والمسلمین حسین بنیادی، نائب رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه و استاد حوزه است. در ادامه می خوانید:
نقش مدیران و اساتید در رشد علمی، تهذیبی و معیشتی طلاب موضوعی اساسی و به ارزش تداوم حوزه فقاهت و اندیشه دینی است و بیشتر از آنکه جنبه طرح و برنامه‌ای داشته باشد نیاز به «انگیزه و همت» و «هنر و توان تربیتی و درک شرائط طلاب» و «فهم صحیح از وضعیت موجود در جامعه» دارد که جامعیت این سه عامل موجب ظهور استعدادی و جوهره مدریتی مدیران و تربیتی اساتید در انجام وظائف و رسالت‌ها در رشد علمی، معنوی و اجتماعی طلاب و فضلاء محترم را دارد که آنچه از «استاد حاذق و موفق» در سنت حوزه‌های علمیه به ذهن متبادر است ناظر به همین معناست.
توجه اساتید به سیره تربیتی حوزه‌های علمیه
سیره علمی و عملی تعلیم و تربیت در حوزه‌های علمیه یک سرمایه بزرگ است که هم مبنای معرفتی دارد – یعنی توأمانی تعلیم و تزکیه – و هم سابقه طولانی و با تجربه موفق همراه می‌باشد که «مکتب تعلیم و تربیت حوزه‌های علمیه شیعه» را تشکیل می‌دهد، این سیره جزو سنت‌های حسنه و گرانبهای حوزه‌های علمیه بوده و هست که حفظ و ارتقای آن امری ضروری است و نباید با برخی از شیوه‌های تربیتی به ظاهر جدید و گاه آزمایشی، ولی خالی از مبنا، معاوضه شود. توجه به این نکته که حفظ و ارتقاء سنت‌های پویا در تمام مجامع علمی، امری ضروری و یک امتیاز محسوب می‌شود.
ضرورت حفظ تجربه‌های موفق در حوزه‌های علمیه
نکته مهم آن است که نباید تجربه‌های موفق را با آزمون و خطاهای غیر مرتبط با رویه و روحیه حوزه‌های علمیه جابجا کرد که در غیر اینصورت موجب آسیب و هدر رفت استعدادها با توجه به انگیزه‌های علمی و اخلاقی حوزوی خواهد می‌شود؛ اصرار بر این نکته به دلائل زیادی قابل اثبات است که مهم‌ترین آنها استواری و پویایی روش تربیتی حوزه‌های علمیه در ادوار متمادی و مختلف و هم‌چنین رشد شخصیت‌های علمی می‌باشد که همین سبک امروز نیز مورد توجه و علاقه دیگر مجامع علمی می‌باشد.
روش تربیتی در حوزه‌های علمی با هدف ایجاد فهم استنباطی می‌باشد
سیر و سیره علمی در حوزه‌های علمیه همیشه با هدف «تفقه در دین» بوده و راز توفیقات علمی در حوزه‌های علمیه، تعلیم و تعلم بر همین ملاک بوده است که بنظر می‌رسد تبلیغ معارف دین و تعلیم احکام بر «مبنای فهم عمیق» از حقیقت معارف اسلام می‌باشد، از این‌رو سفارش و تخاذ برنامه‌هایی که بر اهمیت فهم عمیق می‌افزاید، از نکات مهمی است که بزرگان حوزه در مباحث علمی و اخلاقی خود دائم بر آن سفارش می‌کرده‌اند که همین توصیه‌ها از سوی مدیران و اساتید ارجمند می‌تواند علاوه بر ایجاد انگیزه علمی در میان طلاب باعث ادراک بیشتری از هدف تعلیم و تربیت در حوزه‌های علمیه باشد
ویژگی‌های فراوان روش تعلیم و تربیت در حوزه‌های علمیه
«فقاهت» تنها عنصری است که حوزه‌های علمیه را در تمام ادوار، پویا نگه داشته است و تأثیرات علمی و اجتماعی در پرتو همین مسلک صورت پذیرفته، از این‌رو تفهیم پیوستگی «فقاهت و فقه پویا» و پرورش طلاب و فضلاء در این فضای فکری از ویژگی‌های ممتاز مدیران و اساتید می‌باشد؛ در حقیقت «رشد و شایستگی دانش آموختگان حوزه‌های علمیه» ارتباط مستقیم با روش‌های تربیتی در حوزه‌های علمیه دارد.
استعدادیابی، نخبه‌پروری و شناخت آمادگی‌های مهارتی طلاب و فضلاء
علاقه مندی و فهم از انگیزه‌های ورود جوانان به حوزه‌های علمیه، شاه کلید توفیقات مدیران و اساتید است که آینده محصلین علوم دینی را رقم می‌زند، هدایت واقعی علمی، اخلاقی و مهارتی، امری است که مسیر آینده و میزان و شکل تلاش طلاب را هموار می‌نماید که غفلت از این نکته مخصوصا در زمان کنونی، آسیب‌هایی همچون کوچ به دیگر مجامع علمی یا مشاغل دیگر می‌شود و یا موجب هجرت زودهنگام نخبگان و آینده‌سازان حوزه اجتهادی و علمی حوزه‌های علمیه می‌شود.
سخت‌تر شدن پرورش طلاب و فضلای در حوزه‌های علمیه
امروز بواسطه باز بودن فضای اطلاعات جوانان از مراکز و مسائل علمی، ذهن و فکر دارای جولان، امر تعلیم و تربیت در حوزه‌های علمیه با چالش‌های دیگری نیز روبرو است، که شناخت تنوع ذهنیت‌ها و تعلیم بر اساس اقناع علاوه بر تعلیم دروس مرسوم، توفیقات آموزشی حوزه را می‌تواند رقم زند؛ در حقیقت آنچه مهم است، نگاه باز مدیران و اساتید معزز به فضای فکری جوانان می‌باشد تا انگیزه‌ها بصورت مستمر تقویت گردند.
تعلیم و تربیت در دوران خاص شیوع ویروس کرونا
از مشکلاتی که در این زمان گریبانگیر مجامع علمی بویژه حوزه‌های علمیه شده، شیوع و آثار ویروس کرونا در کشور و جهان است؛ یقینا جهان در آینده دور و نزدیک متوجه آسیب‌هایی که ویروس کرونا به مقوله دانش، دانش‌آموزی و دانش‌افزایی وارد کرده خواهد شد، در این شرائط سخت علاوه بر مدیریت این دوران، جهاد علمی اساتید را نیز می‌طلبد که جز با وقت گذاشتن و از خودگذشتگی این دوران سپری نمی‌شود.
اقتصاد و معیشت سخت طلاب مخصوصا متأهلین
از سنت‌های حسنه مدیران و اساتید در ادوار مختلف حوزه‌ها، آگاهی از مشکلات طلاب و شاگردان خود بوده، امروز این ویژگی، لزوم بیشتری دارد که در این رابطه وظائف و عملکرد مدیران ارشد حوزه های علمیه بیشتر می‌باشد، اخبار و اطلاعاتی که همه بدان واقفند، معیشت حوزویان بویژه طلاب و فضلای جوان و معیل حوزه‌های علمیه در این دوران، گذران سخت زندگی می‌باشد هر چند منابع مالی حوزه محدود است، اما باید تمام توان را بکار بست تا این مشکلات کمتر شود.
