به گزارش صدای حوزه، موضوع اصلی جریان غدیر، اعلان رسمیِ خلافت رسول الله صلی الله علیه و آله بود که به دنبال نزول آیۀ تبلیغ یعنی آیۀ۶۷ سورۀ مائده شکل گرفت. در این آیه می‌خوانیم « یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرین »؛ یعنی اى رسول، آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده، ابلاغ کن و اگر انجامش ندهی، پیامش را ابلاغ نکرده‌ای و خدا تو را از [گزندِ] مردم نگاه مىدارد. آرى، خدا گروه کافران را هدایت نمىکند.» در واقع سنت پیامبران الهی همواره بر این امر بود که در اواخر عمر شریفشان برای خویش وصیّ و خلیفه تعیین می‌کردند تا او زمام جامعه را در دست گیرد؛ پیامبر نیز برای خویش خلیفه‌ای تعیین کرد تا زمام جامعه در دست او قرار گیرد، اما برای اولین بار در تاریخ، به جز برخی افراد که تعداد آنها انگشت‌شمار بود، همگان از خلیفه نبی رویگردان شدند و بلکه بدترین رفتار را در قبال او انجام دادند.
پیام غدیر، تعیین خلافت بعد از نبی
حجت‌الاسلام مجید خداوردی استاد حوزه علمیه و پژوهشگر تاریخ اسلام در گفت‌وگویی بیان کرد: ماجرای غدیر و پیام آن که همان تعیین خلافت بعد از نبی است، ارتباط نزدیکی با ماجرای موسای نبی (ع) و هارون دارد؛ آن زمان که حضرت موسی به قصد میقات پروردگار به کوه طور رفت و هارون را به عنوان خلیفه تعیین کرد، اما امت او پس از اندک مدتی از هارون رویگردان شدند و با فتنۀ سامری رو به گوساله‌پرستی آوردند. این حقیقت را در احادیث می‌خوانیم. به عنوان نمونه امام باقر ضمن شرح حدیث غدیر فرمود «فَنَکَثُوا الْبَیْعَهَ وَ اتَّبَعُوا الْعِجْلَ وَ السَّامِرِیَّ؛ پس ایشان نیز همانند آنها بیعت شکستند و از گوساله و سامری پیروی کردند.»
وی افزود: در آن مدتی که حضرت موسی در کوه طور بود، تمام اختیارات و جایگاهی که داشت، به جناب هارون سپرد. امت پیامبر هم به فاصلۀ اندکی بعد رحلتشان از خلیفه ایشان یعنی امیرالمؤمنین رویگردان شدند و آن فجایع را به بار آوردند. با تشکیل شورا، مسیر خلافت و جانشینی پیامبر را از مسیر اصلی خارج کردند؛ این در حالی بود که بارها از رسول خدا، فضائل و جایگاه امیرالمؤمنین را شنیده بودند؛ مثل حدیث «منزلت» که جایگاه امیرالمؤمنین را نسبت به پیامبر، همانند جایگاه هارون نسبت به حضرت موسی معرفی می‌کند.
آیا مخالفان غدیر عالمتر از پیامبر اکرم (ص) عالم تر بودند؟
این پژوهشگر تاریخ اسلام با تصریح بر اینکه بزرگانی از صحابه به وضوح نسبت به دستور پیامبر کج‌رفتاری نشان دادند، گفت: از مخالفانِ حقیقت غدیر باید می‌پرسیدیم که شما عالمتر بودید یا پیامبر که خلیفۀ پس از خویش را تعیین کرد؟ شما اگر نصّ صریح قرآن درباره سر نهادن بر اطاعت رسول الله (ص) را قبول داشتید، چرا از آن رویگردان شدید و خود را عالمتر یافتید؟ لذا اصل شورا بر این اساس باطل است. جالب است شورا هم که برپا می‌شود، افرادی مثل ابوعبیده جَراح حضور دارند، اما امیرالمؤمنین (ع) حضور ندارد! خبری از سلمان و اباذر و مقداد نیست. چرا خواص حضور نداشتند؟ در نهایت اینکه حدود ۲۵ سال امیرالمؤمنین را به ظاهر به حاشیه کشاندند و انحرافات زیادی را در امت اسلام پدید آوردند.
خداوردی افزود: آن زمانی هم که سراغ حضرت برای بیعت رفتند، نه به خاطر مقام امامت و ولایتی که امیرالمؤمنین نزد خدا دارد بلکه به خاطر شرایط اجتماعی‌شان بود؛ چرا که از ظلم حکام خسته شده بودند و مجبور شدند سراغ آن حضرت بروند؛ نشان به اینکه پس از بیعت، سه گروه یعنی ناکثین، قاسطین و مارقین، سه جنگ بزرگ علیه امام تحمیل کردند که به جنگ‌های جمل، صفین و نهروان شهرت یافت. در نهایت ایشان را در محراب نماز به شهادت رساندند. اگر واقعاً بر ولایت حضرت واقف بودند، بر ولایت امام حسن و امام حسین و فرزندان ایشان سر اطاعت فرو می‌آوردند.
وی با اشاره به اینکه اگر غدیر به معنای واقعی پیاده می‌شد، باید برای تک تک اهل‌بیت غدیر می‌داشتیم، افزود: اما از آنجا که حق آن ادا نشد، مابقی اهل‌بیت در غربت بودند. بنابراین غدیر که فراموش شد، انحراف و فساد، جامعه اسلامی را در بر گرفت و تبعات آن با شهادت امام حسین (ع) به اوج خود رسید و تا الان ادامه دارد.
