به گزارش صدای حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین یحیی جهانگیری، مدرس حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگویی، به تحلیل دیدار تاریخی پاپ با آیت‌الله سیستانی پرداخت و اظهار کرد: واتیکان محصول یک دوره دین‌ستیزی در غرب است، چراکه دایره حاکمیت واتیکان را به یک شهرک کوچک محدود کردند، اما امروزه همان غرب فهمیده دین می‌تواند در گسترش صلح، مبارزه با نابودی محیط زیست، از بین بردن خشونت و هزاران عرصه دیگر نقش جدی بیافریند. همان غربی که دیروز واتیکان را به موزه برد، امروز آن را در صحنه می‌بیند و این امر به خاطر بازگشت دوباره به دین و نیاز به دین در جهان معاصر است. امروزه دین به هر معنایی اهمیت خودش را در دنیا نشان می‌دهد.
وقتی فقط تا قم و جمکران می‌روید نمی‌توانید برای دنیا نسخه‌پیچی کنید
وی افزود: این امر، رسالت همه رهبران دینی خصوصاً رهبران جهان تشیع را برای ظهور و نقش‌آفرینی در مقیاس بین‌المللی جدی می‌کند. اخیراً آیت‌الله جوادی آملی در پیامی به همایش کتاب سال، فرمودند تا وقتی شما فقط تا قم و جمکران می‌روید نمی‌توانید برای دنیا نسخه‌پیچی کنید. باید دنیا را ببینید و در قم برایش نسخه بپیچید؛ باید نگاهمان برون‌نگر، ولی درونگرا باشد. کنش‌هایی که رهبران جهان در سال‌های اخیر داشتند نشان می‌دهد دین در دنیای جدید به عنوان مقوله جدی مطرح شده است و حاکی از آن است که دین به یک واقعیت تبدیل شده که همه می‌خواهند آن را بپذیرند و می‌دانند دین نه یک معضل بلکه یک برون‌رفت است؛ دین نه یک بن‌بست‌آفرین برای توسعه بشر بلکه یک راهکار و پیشران است. دیگر دین مثل دوران پس از رنسانس که آن را معضل و بن بست می‌دیدند نیست و آن را به جای بن‌بست راهکار می‌بینند.
هیچ یک از نهادهای دینی در جهان، قابل مقایسه با نهاد مرجعیت نیستند
مدرس حوزه و دانشگاه تصریح کرد: نکته بعدی اینکه مجموعه این سفر نشان می‌دهد مرجعیت در جهان تشیع چه جایگاهی دارد. واقعیت این است که هیچ یک از نهادهای دینی در جهان، قابل مقایسه با نهاد مرجعیت نیستند؛ نحوه سازمان یافتن مرجعیت و اینکه چگونه یک نفر مرجع می‌شود قابل توجه است. مرجعیت کاملاً یک فرآیند منطقی پنهان ولی عقلانی و درست دارد؛ پنهان به این معنا که رمز و رازهای جدی دارد که فقط در فضای شیعی قابل فهم است. اینکه می‌بینیم پاپ با رئیس الازهر دیدار می‌کند، ولی در دنیا مورد توجه قرار نمی‌گیرد، ولی دیدارش با آیت‌الله سیستانی اینقدر بازتاب دارد، نشان‌دهنده اهمیت مرجعیت شیعه است. احساس می‌کنم بعد از این سفر پژوهش‌های جدی بر نهاد مرجعیت شیعه در غرب افزایش پیدا کند.
وی ادامه داد: نکته خیلی مهم در مرجعیت شیعه کنش دینی اوست؛ وقتی شما به عنوان مرجع جهان تشیع در خانه‌ای ساده زندگی می‌کنید، این پیام برای جهان مخابره می‌شود که چگونه در تشیع آموزه‌های اخلاقی می‌تواند اثرگذاری داشته باشد. علی‌رغم اینکه خود پاپ شخصاً ساده‌زیست است، ولی دفتر مجلل و مجهزی دارد، ولی اینکه یک مرجع شیعه با یک اتوریته جهانی در خانه‌ای کوچک زندگی می‌کند برای جهان پیام‌های مهمی را در حوزه شیعه‌پژوهی مخابره کرد. اعتقاد دارم در آینده نزدیک شیعه‌پژوهی مورد توجه جدی قرار خواهد گرفت. این دیدار بیانگر عظمت شیعه و عظمت مرجعیت شیعه است که انصافاً در طول تاریخ توانسته یک هویت سالم مؤثر باشد.
یکی از ویژگی‌های مرجعیت شیعه بدون مرز بودن است
وی یادآور شد: یکی از ویژگی‌های مرجعیت شیعه بدون مرز بودن است به این معنا که یک نفر ایرانی است، ولی در عراق مرجع است و یا یک نفر مثل شهید صدر در عراق است، ولی در ایران دارای محبوبیت است. در مورد دوگانگی که برخی میان حوزه قم و حوزه نجف مطرح کردند، باید بیان کنم واقعیت این است توجه به ماهیت مرجعیت و شاکله‌های مرجعیت در جهان تشیع نشان می‌دهد، هر مرجعی در قم، لبنان، حله، نجف یا هر جای دیگری باشد، مرجع جهان تشیع و بدون مرز است. این دروغ بودن دوگانگی را اثبات می‌کند. به هر حال هر کدام در بوم‌زیست خودشان تفاوت‌هایی دارند، ولی این طور نیست که نهاد مرجعیت دوگانه باشد. این هم نکته مهمی است.
جهانگیری در ادامه گفت: نکته بعدی اینکه اساساً رویکرد گفت‌وگویی شیعه در طول تاریخ جریان داشته و از زمان پیامبر(ص) و ائمه(ع) شاهد این امر هستیم به طور مثال امام کاظم(ع) چقدر با ادیان دیگر گفتوگو داشتند. اگر ما این مناظرات را مطالعه کنیم نشان می‌دهد چقدر الهام‌بخش و موجب اقناع و تغییر دیدگاه مخاطب بوده است. الان نهادهای مختلفی در ایران و حوزه نجف و لبنان وجود دارد که در مسیر گفتوگو قدم برمی‌دارند. البته این دیدار در سطح مرجعیت اقدام بسیار مبتکرانه و خوبی بود و آثار متعددی برجای خواهد گذاشت. به هر حال تشیع سابقه دیرینه‌ای در گفتوگو دارد و امروز هم فعالیت‌های جدی انجام می‌دهد.
برای شیعه حفظ جان انسان‌ها و گسترش صلح یک اولویت جدی است
وی در پایان در رابطه با برخی مباحث حاشیه‌ای که درباره این دیدار مطرح شده، گفت: احساس می‌شود می‌خواهیم فرصت‌سوزی کنیم. این دیدار اتفاق بزرگی بود که توجه دنیا را به شیعه و مرجعیت جدی کرد. مبادا بحث‌های حاشیه‌ای و جداسازانه تبدیل به یک تهدید یا آسیب شود. شما می‌دانید که آیت‌الله سیستانی چقدر نهادهای بزرگ حوزه قم را حمایت می‌کنند، همین‌طور حوزه قم چقدر خدمات به حوزه نجف ارائه داده است. این تعاونات برای قدیم نیست و همین امروز هم جریان دارد؛ مبادا این بازی‌ها فرصت را بسوزاند.
این مبلغ بین‌المللی افزود: در سال‌های اخیر داعش و جریانات دیگری که اتفاق افتاد به شیعه‌هراسی دامن زدند و عملاً خواستند دشمن جهان اسلام را شیعه معرفی کنند، ولی اتفاقاتی رقم خورد که اتفاقاً ثابت کرد شیعه برای دفاع از جان و مال همه انسان‌ها چه مسلمان، چه ایزدی و چه مسیحی و سایر فرق آماده است؛ برای شیعه حفظ جان انسان‌ها و گسترش صلح یک اولویت جدی است و این را هم شیعه در عراق انجام داد و هم جمهوری اسلامی انجام داد. آنها به شیعه‌هراسی دامن زدند، اما گذر زمان حقیقت نگاه شیعه را به دنیا معرفی کرد که شیعه در عین داشتن دیدگاههای خود با همه برادر است و بر این برادری پای می‌فشارد.
