به گزارش صدای حوزه، آئین رونمایی از دو اثر علمی «روش شناسی شهیدین» و «اصول فقه» که بر مبنای لمعه و اصول فقه تألیف شده است صبح شنبه ۱۳ شهریورماه، در مؤسسه فقاهت و تمدن اسلامی برگزار شد. ناصر نجفی مولف کتاب روش شناسی شهیدین و حجت الاسلام والمسلمین اکبرنژاد، که تعلیقه او بر کتاب اصول فقه علامه مظفر(ره) در این مراسم رو نمایی شد، در این مراسم به ارائه مطالب خود پرداختند.
روش شناسی؛ بحث مغفول نظام آموزشی حوزه
ناصر نجفی، مولف کتاب روش شناسی شهیدین، گفت: یکی از مباحث مهم مغفول در نظام آموزشی حوزه علمیه، بحث روش‌شناسی است. طلبه با خواندن کتاب شرح لمعه با متد اجتهادی شهیدین آشنا نمی شود و مبانی مولف را متوجه نمی‌شود و درنمی یابد که شهیدین در حل مسائل از کجا شروع می‌کنند و به کجا ختم می کنند.
وی افزود طلبه به این درک نمی رسد که شهیدین از عناصر دخیل در استنباط چه مقدار استفاده می کنند، منابع استنباط را چه چیزی می دانند، اولویت در استفاده از منابع کدام است و چه نگاهی به کلیت احادیث دارند.
نجفی اذعان کرد نهایت استفاده ای که از این کتاب برده می‌شود، آموختن احکام شرعی و به عبارتی این کتاب رساله عملیه شهیدین است؛ در حالی که غرض چیز دیگری است که از این کتاب محقق نمی شود.
وی خاطرنشان کرد کتاب روش شناسی شهیدین دقیقاً روی همین خلأ دست گذاشته است. در این کتاب مبانی فقهی و اصولی مهم و اثرگذار شهیدین بررسی شده است تا طلبه ای که پیش از ورود به شرح لمعه یا حین تحصیل و تدریس این کتاب را مطالعه کند نسبت به مبانی این دو فقیه بزرگوار آشنایی پیدا کند.
ناصر نجفی در ادامه ابراز داشت: البته در این کتاب فقط به بیان و معرفی مبانی اکتفا نشده است و در آن جا که لازم بوده است به نقد و ارزیابی مبانی نیز پرداخته شده است. در فصول این کتاب، روش شناسی اجتهادی شهیدین، روش کار شهیدین با مثالهای عینی و کاربردی از لمعه و شرح لمعه، محتوای آموزشی دروس حوزه و اقتضائات متفاوت متون آموزشی و پژوهشی و بررسی متون درسی فعلی در نظام آموزشی حوزه از حیث واجد بودن اقتضائات گفته شده پرداخته شده است و در پایان پیشنهاداتی ارائه شده است.
حجت الاسلام والمسلمین اکبرنژاد دیگر سخنران این مراسم که کتاب اصول فقه علامه مظفر با تعلیقه ایشان رونمایی شد بیان داشت: وقتی نسبت به یک روش مسلط نشده باشیم نمی توانیم درست بیاندیشیم و در مورد آن فکر، درست قضاوت کنیم. در روش شناسی به شالوده یک نظام فکری دست پیدا می کنیم و جریان آن نظام فکری را کشف می‌کنیم که این باعث می شود که خود روش شناسی برای ما از مسئله های آن علم مهم تر شود.
وی افزود اگر در روش‌ها ایرادی رخ دهد و یک انحرافی در آن ها پدید آید، خودش را در تمام مسائل نشان می‌دهد نه فقط در یک مسئله یا دو مسئله؛ مثلا اگر روش اجتهادی شما در حوزه تفسیر آیات و روایات دچار ضعف‌هایی باشد، این آسیب در هزاران فتوا خود را نشان می‌دهد و در مقابل اگر آن روش تقویت شود، تاثیر خود را در تمام فتواها بروز خواهد داد.
اکبرنژاد خاطرنشان کرد وقتی شما روش را شناختید، غیر از جهت صیانتی قضیه، می توانید بهتر در مورد آن علم بیندیشید و نسبت به مسائل آن قضاوت کنید.
وی اضافه کرد هیچ جا به طلبه نشان داده نمی شود که منطق تفکر و روش شهید اول با شهید ثانی چه تفاوتی باهم دارند که باعث می‌شود فتوای متفاوتی داشته باشند.
تولیت موسسه فقاهت و تمدن اسلامی گفت: ما تصمیم داریم یک فضای اندیشیدن را برای طلبه ها فراهم کنیم و یک کرسی آزاد اندیشی عمومی ایجاد کنیم تا طلبه بتواند طرز فکر شهید اول و ثانی را فهم کند و سپس بتواند در مورد آن بحث کند.
رویکرد آزاد اندیشانه در کتاب تعلیقه بر اصول علامه مظفر(ره)
وی اذعان کرد: در مورد تعلیقه بر اصول علامه مظفر(ره) نیز غرض همین ایجاد فضای آزاداندیشی بوده است؛ چرا که ما یک نظام اصولی و اجتهادی داریم که در حوزه ها متداول است، که خروجی آن اصول علامه مظفر و رسائل و مکاسب و امثال آن است. یک نظام اجتهادی هم داریم که در قالب بسته جامع اجتهادی در موسسه فقاهت ارائه شده است.
حجت الاسلام اکبرنژاد گفت کاری که ما قصد داشتیم انجام بدهیم و از سال گذشته تاکنون توفیق پیدا کردیم که این کار آماده شد، این بود که این دو روش اجتهادی را در کنار هم ارائه دهیم، که مانند یک کرسی آزاد اندیشی است که بین دو نظام فکری رخ داده است.
وی در ادامه خاطرنشان کرد ما در این روش، کتاب اصول علامه مظفر(ره) را محور قرار دادیم و هرجا که نسبت به آن نظری داشتیم، چه موافق و چه مخالف؛ چه بحث ما روشی بود و چه آنجا که ظرفیت بحث های جدیدی وجود داشت که در کتاب اصول علامه مظفر مطرح نشده بود و چه آن جا که بحث هایی مطرح شده است که ثمره عملی ندارد، بحث خود را مطرح کردیم.
تولیت موسسه فقاهت و تمدن اسلامی بیان داشت یکی از مواردی که باعث می شود یک نظریه تبدیل به مفروضات علمی شود این است که آن نظریه در قالب متون کتب درسی مطرح شود؛ این باعث می شود که فضای آزاد اندیشی از بین برود. اما اگر در کنار همین نظریه ها در کتب درسی، نکات متفاوت را مطرح کنید، طلبه متوجه می شود که می شود ساز و کار استنباط و اصول را به شکل دیگری ترتیب داد. هر کسی که علاقه مند به این باشد که طلبه متفکر بار بیاید، باید از این رویکرد استقبال کند.
وی اضافه کرد در این دو اثری که امروز ارائه شده است و کارهای دیگری که در موسسه فقاهت اتفاق افتاده است، غرض این بوده است که فضای تک قطبی علمی را شکسته شود و فضای آزاد اندیشی را فراهم گردد.
اکبرنژاد خاطرنشان کرد خواهش من از بزرگان حوزه این است که از آزاد اندیشی طلاب نترسند و این طور نباشد که منظور آنها از آزاد اندیشی این باشد که بقیه طلاب هم مانند آنها بیندیشند. کسی که حریت علمی برای او ارزش داشته باشد، از تفاوت در اندیشه هراس نمی کند. اگر واقعا آزاد اندیشی را قبول داریم باید لوازم آن را بپذیریم و فضا را برای اندیشه‌های مختلف باز کنیم.
وی افزود اگر خود را در موضع حق می بینید از چه چیزی نگران هستید؟ من به همه طلاب و اساتید توصیه می کنم این دو اثری را که امروز رونمایی شد مطالعه کنند و روی آن تأمل کنند زیرا ممکن است افق های جدیدی را برای آنها باز کند و نوع نگاه آنها را به فضای فقه و اصول عوض کند.
مطالب.مرتبط:
رهبر انقلاب را اسلام شناس‌تر از شهید مطهری می‌دانم
