به گزارش صدای حوزه، آیت‌الله محمدرضا مدرسی، استاد درس خارج حوزه علمیه در درس خارج خود به بررسی موضوع «فقه استارتاپ‌ها و ارز مجازی» پرداخت و در تعریف پول عنوان کرد: پول مالیست که به طور معمول می‌تواند در هر اجتماعی عوض هر کالا و یا خدمتی در هر شرایطی قرار گیرد.
وی برای پول شش ویژگی و برای مال هشت ویژگی قائل شد و تصریح کرد: بیشتر مطالب نوشته شده درباره پول مربوط به مطالب غربی‌ها است ولی در جوامع اسلامی نیز درباره آن مطالبی نوشته شده است.
آیت‌الله مدرسی با بیان این‌که پول تخصص و تعیین ویژه‌ای ندارد، درباره سیر پیدایش پول گفت: پول نخست به شکل طلا، نقره و… بود ولی آرام آرام پول‌های اعتباری همانند دلار، ریال، تومان، یوان و… وارد بازار شد و وقتی دولت‌ها به منافع آن پی بردند هم برای به دست آوردن منافع و هم جلوگیری از سوء استفاده افراد انتشار آن را به انحصار خود درآوردند.
وی افزود: در ابتدا به جای پول‌های اعتباری(کاغذی)، سکه، طلا و نقره وجود داشت، یعنی به جای هر اسکناسی که چاپ می‌شد، میزان مشخصی طلا وجود داشت. ولی آرام آرام دولت‌ها متوجه شدند تعهد به چنین امری(به جای هر اسکناس، مقدار مشخصی طلا وجود داشته باشد) برای آن‌ها مشکلاتی را فراهم می‌کند پس از مدتی گفتند ما در برابر پول کاغذی، طلا تحویل نمی‌دهیم.
آمریکا، اولین دولتی که پول بدون پشتوانه چاپ کرد
این استاد حوزه با یادآوری این نکته که براساس نوشته‌ها پیش از جنگ جهانی اول هر انس طلا برابر با ۲۰ دلار ۶۷ سنت بود، تصریح کرد: بعدها که آمریکا متوجه شد ذخایر طلایش کم می‌شود رابطه میان طلا و دلار را کاملا قطع کرد.
وی با اشاره به سیر پیدایش و سرنوشت پول‌های کاغذی عنوان کرد: افراد خیال نکنند پول‌های کاغذی و پول‌هایی که ارزش ذاتی ندارد حتما باید پشتوانه داشته باشند و از طلا و نقره نمایندگی کنند. چون پول به مرحله ای رسیده که رابطه آن می‌تواند کاملا با طلا، نقره و هر چیز دیگری قطع شود بلکه تنها یک سیستم مرکزی وجود دارد که براساس مصالحی که مدنظر دارد میزان پول‌های یک جامعه را کنترل می‌کند.
بیشتر بخوانید: آیا پول بدون پشتوانه ارزش و مالیت دارد؟ |
آیت‌الله مدرسی تأکید کرد: سرنوشت پول‌های اعتباری به جایی رسید که هیچ پشتوانه وجود ندارد و نام آن را پول بدون پشتوانه گذاشتند. البته منظور از بدون پشتوانه یعنی نداشتن پشتوانه طلا و نقره و امثال آن است.
وی اضافه کرد: اگر سرنوشت پول‌های اعتباری را بدانیم، می‌توانیم حکم پول‌های رمزی را نیز بدانیم. یعنی مشخص کنیم حکم شرعی پول‌های رمزی همانند بیت کوین چیست. البته پول‌های اعتباری بدون پشتوانه محض نیستند بلکه یک سیستم مرکزی حجم این پول، تقلبی نبودن و… را کنترل می‌کند.
حذف رابطه میان پول اعتباری و طلا باید صورت می‌گرفت
استاد درس خارج حوزه علمیه قم با تأکید بر این‌که حذف رابطه میان پول اعتباری و طلا باید صورت می‌گرفت، گفت: امروز به سبب پیشرفته‌های بشر حجم طلا و نقره با حجم تولیدات اعم از کالا و خدمات تناسب ندارد. یعنی تولیدات بیش از طلای در دسترس است و اگر بخواهیم مبادات را با طلا و نقره محقق کنیم، کفاف نمی‌دهد، چون نیاز بیشتر از آن‌ها است. به همین دلیل باید یک چیزی باشد که بتواند این نیازها را برطرف کند و بشر به این نتیجه رسید که می‌تواند اعتبار خلق کند.
بیشتر بخوانید: قلمرو مباحث فقهی رمز ارزها |
وی درباره نظریه فیشر(معادله مقداری پول) اظهار داشت: براساس این نظریه سطح قیمت‌ها رابطه مستقیمی با حجم پول دارد. یعنی به هر میزان مقدار پول افزایش پیدا کند، قیمت‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند که این سبب تورم می‌شود. بیشترین آثار تورم نیز برای فردی است که پول نقد داشته باشد.
آیت‌الله مدرسی یادآور شد: در این شرایط برخی به فکر خلق پولی افتادن که نه محدودیت پول طلا و نقره را داشته باشد چون حجم آن‌ها به نیازهای بشر پاسخ گو نیست و نه همانند پول اعتباری به گونه‌ای باشد که دولت‌ها برای رفع نیازهای خود دست به چاپ حجم سنگینی از پول بدهند که نتیجه آن تورم است. خلق پول‌ها رمزی از آنجایی بسته شد که برخی گفتند پولی اعتباری داشته باشیم ولی در عین حال محدودیت‌های پول طلا و نقره و همچنین ولنگاری پول‌های اعتباری کاغذی را نداشته باشد.
