به گزارش صدای حوزه، به‌محض ورود به صحن‌های حرم مطهر، خیلی زود به چشم می‌آیند. خادمانی در کنار میزهایی سفید که مأموریت ویژه‌ای بر عهده دارند؛ ارائه خدمات دینی و فرهنگی به مهمانان نوروزی امام رئوف.
«میز خدمت» عنوان طرح فرهنگی اداره پاسخگویی به سؤالات دینی آستان قدس رضوی است که در ایام نوروز به‌صورت ویژه به زائران خدمات ارائه می‌دهد.
پرسش و پاسخ بدون معطلی
در طرح «میز خدمت» از حضور هم‌زمان بانوان و آقایان کارشناس علوم دینی استفاده‌شده است. به خاطر مواجهه رودررو با زائران، افرادی برای این طرح گزینش‌شده‌اند که غالباً تحصیلات بالای حوزوی و نیز دانشگاهی دارند و سال‌ها در حوزه‌های فرهنگی سابقه فعالیت میدانی دارند.
در مسیر بست شیخ طوسی به شماری از میزهای خدمت با حضور جمعی از بانوان خادم برمی‌خوریم. باسابقه‌ترین آن‌ها، خادم میز «پاسخگویی به سؤالات شرعی»، خانم عنبری با ۲۳ سال سابقه خادمی است. خدمتی که مخاطبان زیادی دارد و هرچند دقیقه یک مراجعه‌کننده به سراغ خانم عنبری می‌آیند. شاید در نگاه اول، اکثر سؤالات چندان دارای پیچیدگی‌های فقهی به نظر نرسند، ولی پاسخ آن‌ها نیاز ضروری زائران را برای انجام اعمال دینی‌شان مرتفع می‌کند.
این کارشناس علوم دینی در هر شیفت چهارساعته خدمت، به‌طور متوسط پاسخگوی ۴۰ مراجعه‌کننده است و به همین دلیل باید از سطح دانش خوبی برای نوع مواجهه و پاسخگویی به مردم برخوردار باشد. عنبری می‌گوید: سال‌ها سابقه تدریس و فعالیت در امور تبلیغی دارم و ۱۲ سال است که در بخش‌های مختلف حرم مطهر خادم پاسخگویی به سؤالات شرعی هستم. برای همین به‌خوبی جنس نیازهای زائران و شکل جواب دادن به پاسخ‌ها را می‌دانم.
او از نگاه خود درباره اهمیت این طرح توضیح می‌دهد: به نظرم طرح اثرگذار و مفید فایده‌ای است، چون به تجربه می‌بینم که به نسبت اشکال دیگری که قبلاً پاسخگوی پرسش‌های شرعی زائران بودم، در این قالب بیشتر و بهتر به ما مراجعه میکنند و ما هم بیشتر توان خدمت‌گزاری داریم. میزها در همه اوقات روز و در مسیر حرکت زائران تعبیه‌شده‌اند و به همین دو دلیل، کار ما را ساده کرده است و زائران در مسیر راه خود، پاسخ نیازشان را بی‌معطلی دریافت کرده و می‌روند.
پاسخگویی با رعایت آداب
فرقی نمی‌کند خدمت در چه ساعتی از روز به آن‌ها واگذار شود. خادمان میز خدمت از اولین دقایق سرد صبحگاهی تا ساعات گرم ظهر، پشت میز خود می‌نشینند و با روی گشاده آماده جوابگویی به مراجعان هستند. باید نوع برخورد و شکل ارتباط‌گیری آن‌ها با زائران را مهم‌ترین هنر این خادمان دانست. چون همه جور طیف سنی و سوادی مخاطبشان هستند.
معصومه لطف‌آبادی یکی دیگر از خادمان میز پاسخگویی به پرسش‌های «آداب زیارت» است. با خوش‌رویی از هر زائری استقبال می‌کند و به عبارتی رعایت ادب، اولین اقتضای خدمت اوست. برای همین هم هست که روزانه بیش از ۶۰ نفر به او مراجعه میکنند. کودکان را با هدیه دادن کتاب داستانی و مادران را با بسته نمک متبرک، جذب و پاگیر می‌کند تا بعد پیامش را بدهد.
پسر ۱۰ ساله‌ای در حال گذر است که در سلام دادن به او پیش‌قدم می‌شود و فوراً کتاب داستانک «خانه‌ای خدایی» را به او هدیه می‌کند. اول برایش توضیح می‌دهد که داستان کتاب چیست و بعد از او می‌پرسد که آیا می‌داند وقتی حرم می‌آید چه‌کارهایی باید بکند و چه‌کارهایی را نه. مثل همه بچه‌ها که با گرفتن هدیه‌ای سر ذوق می‌آیند، حسین هم فوری جواب می‌دهد: «اول به آقا سلام می‌کنم و بعد با مادر و پدرم زیارت می‌کنیم و نماز می‌خوانیم». و با تشویق و توصیه‌های تکمیلی خانم لطف‌آبادی این گپ‌وگفت کودکانه ادامه پیدا می‌کند: «وضو هم می‌گیری؟ …»
او طلبه سطح سه حوزه علمیه است و در اوقات خلوتی میز کارش، بیکار نمی‌نشیند و کتابی در دست گرفته و می‌خواند که به قول خودش هم به کار تحصیلش می‌آید و هم پاسخگویی بهتر به پرسش‌گران.
جوابی فراتر از سؤال
کمی آن‌طرف‌تر، معصومه صنعتی خادم میز «حرم شناسی» طلبه دانشگاه علوم اسلامی رضوی است و می‌گوید هم درزمینهٔ علوم دانشگاهی و هم حوزوی تخصص دارد. فقط چند دقیقه کنارش بنشینیم، شاهد توانایی او در جذب و پاسخ دادن به مراجعان خواهیم بود.
زائری برای پرسیدن مسیر رسیدن به صحن پیامبر اعم(ص) سراغش می‌آید. او بعد از راهنمایی ساده مسیر، بلافاصله از او چند سؤال می‌پرسد، اینکه چند روز زائر مشهد الرضا(ع) است و می‌داند وقتی حرم مشرف می‌شود از کجا و چطور ورود کند که زیارت مقبول و شایسته‌تری داشته باشد؟ و زائر با پاسخ دادن به هر پرسش خانم صنعتی، می‌بیند چه نکات مفیدی از او دریافت می‌کند که تا حالا نمی‌دانسته، پس می‌نشیند تا بقیه حرف‌هایش را هم بشنود.
این خادم حرم رضوی وقت را غنیمت می‌شمرد و با دادن یک نشانی و راهنمایی، به‌سادگی از کنار مراجعانش نمی‌گذرد. با بهره‌گیری از تخصص‌هایش، بعد از کمی توضیحات در خصوص تاریخچه معماری حرم و آداب زیارت، به سراغ موضوعات اعتقادی و معارف زیارت می‌رود.
صنعتی برای مخاطبش که حالا محو حرف‌های او شده می‌گوید: در فضای اماکن متبرکه حرم مطهر باید حس حضور در محضر امام معصوم را داشته باشیم. کارهایی کنیم که موجب خشنودی و رضایت ایشان باشد، نه کارهایی که ما را از مسیر رضایت و هدایت دور می‌کند. قدر همجواری با امام را چه در مشهد و چه در کشورمان بدانیم و ضمن بهره‌مندی از فضاهای مختلف اماکن متبرکه، عمیق‌تر به مفهوم زیارت، آداب حضور در جوار امام، وظایف و مسئولیت‌هایمان در قبال امام معصوم و… فکر کنیم تا زمان بازگشت، آثار و برکات زیارت در زندگی ما منعکس و جاری شود.
پاسخگویی به نیازهای فرهنگی
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مهدی حسن‌زاده، رئیس اداره پاسخگویی به سؤالات دینی آستان قدس رضوی نیز با اشاره به اینکه ما در ایام عید نوروز بیش از ۳۰ میز خدمتی برای پاسخگویی به سؤالات شرعی، اعتقادی، اخلاقی و مشاوره خانواده، سلامت و حرم شناسی زائران تدارک دیده‌ایم، بیان می‌کند: ۷ میز خدمتی در بست شیخ طوسی و ۸ میز خدمتی دیگر در صحن‌های طبرسی، پیامبر اعظم(ص)، جمهوری اسلامی، قدس و بست شیخ بهایی مستقرشده است.
او به ساعت ارائه خدمات میزهای خدمتی به زائران و مجاوران حرم حضرت رضا(ع) هم اشاره‌ای می‌کند و می‌افزاید: خادمان این میزها از ۳۰ اسفند، هرروز از ساعت ۸ صبح تا ساعت ۲۴ مشغول ارائه خدمت به زائران شده‌اند و پیش‌بینی‌شده که این میزهای خدمتی تا ۱۵ فروردین دایر باشد.
حجت‌الاسلام حسن‌زاده همچنین از اجرای ویژه‌برنامه‌های متعدد برای زائران و مجاوران امام رئوف در مدرسه پریزاد خبر می‌دهد و می‌گوید: مشاوره با محوریت خانواده و تربیت فرزند، زندگی به سبک رضوی و برپایی حلقه معرفت ازجمله این ویژه‌برنامه‌ها است که به‌صورت ۲۴ ساعته در این مدرسه ارائه می‌شود.
او با تأکید بر اینکه طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌گرفته در ایام نوروز بیش از ۳۵ حلقه معرفت در رواق امام خمینی(ره)، رواق دارالحجه و صحن مسجد گوهرشاد و… برپا خواهد شد، خاطرنشان می‌کند: طرح «طبیب دوار» یکی دیگر از طرح‌های فرهنگی است که در قالب آن ۳۰ تن از روحانیون، اساتید و کارشناسان در تعامل با زائر، پاسخگوی سؤالات آن‌ها با محوریت اخلاقی و اعتقادی، شرعی و سلامت هستند به‌گونه‌ای که این اساتید دیگر منتظر زائر نمی‌مانند تا به سراغشان بروند و سؤالات خود را مطرح کنند بلکه آن‌ها پیش‌قدم شده و به سراغ آن‌ها می‌روند و پاسخگوی همه سؤالات اعتقادی و مذهبی آن‌ها می‌شوند.
