به گزارش صدای حوزه سالمندان از جمله گروه‌های آسیب پذیر در بحران‌های مختلف از جمله بحران به وجود آمده از ویروس کووید ۱۹ هستند. رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله فیزیکی سبب شده این گروه از جمعیت در انزوا و تنهایی مضاعف تری نسبت به قبل قرار بگیرند.
امری که علاوه بر سلامت فیزیکی، سلامت روحی و روانی آنها را نیز تحت الشعاع قرار داده است. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته زیر ساخت هایی برای حمایت از این قشر اندیشه شده است در حالی که ما شاهد نقطه ضعف هایی در کشورمان هستیم؛ اما باید دانست که می‌توان این نقیصه را از طریق برخی فعالیت ها و اقدامات جبران کرد. اینکه این امور و فعالیت‌ها چه هستند و چگونه می‌توان به سالمندان در این روزها کمک کرد، سبب شد پژوهشگر ایرنا با “فاطمه کاشی”، روانشناس به گفت و گو بنشیند. مشروح این گفت و گو را در ذیل می‌خوانید:
پیامدهای کرونا برای سالمندان
کاشی در خصوص وضعیت سالمندان در دوران کرونا گفت: شیوع ویروس کرونا در نقاط مختلف جهان تهدیدی برای سلامت جسم و روح بیشتر مردم محسوب می‌شود. اما همانطور که می‌دانیم آسیب‌پذیری گروه های سنی مختلف در برابر انواع بیماری ها متفاوت است. سالمندان نیز از این امر مستثنی نبوده و در برابر ویروس ها، به مراقبت بیشتری احتیاج دارند.
وی افزود: شیوع ویروس کرونا و انزوای اجتماعی واحساس تنهایی ناشی از آن به اضطراب و ترس از تنهایی بیشتر در سالمندان دامن زده است. بطوریکه از آثار سوء جسمانی تنهایی و انزوای اجتماعی بر سالمندان، می‌توان به کم اشتهایی و در پی آن رژیم غذایی نامناسب و در بعد روانی، ناملایمات روانی همچون اضطراب، افسردگی، استرس، احساس یاس، ناامیدی و ناکارآمدی اشاره کرد.
این روانشناس اظهار کرد: همان طور که می‌دانیم، اضطراب در مختل ساختن روابط بین فردی تاثیر بسزایی دارد، به طوری که حتی ممکن است با انتقال ترس از بیماری، و به دنبال آن ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن، آسیب‌هایی روحی و جسمی به اشخاص در معرض خطر، وارد شود.
موثر بودن آگاهی از دوران سالمندی در رفع بحران‌های مربوط به آن
کاشی در خصوص اهمیت آگاهی از دوران سالمندی ؛ توضیح داد: سالمندی دوره‌ای از زندگی هر فرد است که آن را تجربه خواهد کرد. از این رو داشتن آگاهی از این دوران، بیماری‌ها، مسایل و شرایط آن در مهار اثرات آن بسیار مهم است. زیرا آگاهی سبب می‌شود تشخیص و شناسایی به موقع این بیماری‌ها اتفاق بیفتد. مواردی مثل افسردگی، اضطراب و مشکلات شناختی کنترل شود و راه‌حل‌های موثری در پیش گرفته شود.
کاشی گفت: سالمندان با توجه به شرایط سنی و بیماری‌های زمینه‌ای باید بدانند که چگونه باید پیشگیری کنند و چه راهی برای بیماری و حفظ خود در نظر بگیرند. علاوه بر این، فراهم کردن شرایط امن اجتماعی، اقتصادی و محیطی نیز منجر به آرامش هر چه بیشتر سالمندان می‌شود. افرادی که فرد سالمند در خانه دارند، باید بدانند که چقدر نقش مهم و تاثیر گذاری بر کیفیت زندگی سالمندان دارند. باید از خودشان بپرسند که شرایط را به گونه‌ای فراهم می کنند که آنها به تنهایی، انزوا و افسردگی کشیده نشوند؟ یا شور و اشتیاق یک زندگی شاد و طبیعی را به ارمغان آورند؟ در واقع این موارد سوالاتی هستند که کسانی که از سالمندان مراقبت میکنند باید در نظر بگیرند و نسبت به آنها آگاهی داشته باشند.
این رواشناس تاکید کرد: اگر سالمند در محیط امن باشد، خصوصا در دوران کرونا از سلامت روان بهتری برخوردار خواهد شد. چون یکی از معضلاتی که سالمندان دارند، ترس از مرگ است. دوره کرونا هم این ترس را شدت بخشیده و آن را چند برابر کرده است. بنابراین درصورتیکه محیط از نظر پوشش‌های خبری و اطلاعات درستی که از فرزندان گرفته می‌شود، مدیریت شود قطعا احساس بهتری در سالمندان ایجاد و به ارتقای سلامت روان آنها کمک می‌شود.
برای مهار اثرات ناشی از کرونا بر سالمندان چه کارهایی می‌توان انجام داد؟
کاشی پیرامون اینکه برای مهار اثرات ناشی از کرونا بر سالمندان چه اقداماتی می‌توان انجام داد، گفت: برای تقویت سیستم ایمنی بدن فرد سالمند، باید به میزان خواب، تغذیه مناسب و فعالیت بدنی او بیش از گذشته توجه داشت. همچنین این نگرانی وجود دارد که با به حداقل رسیدن تعاملات، تماس‌ها و ترغیب افراد مسن تر به ماندن در خانه، سلامت روحی و روانی این افراد با خطر روبه‌رو شود.
بنابراین تماس‌های مکرر تلفنی و تصویری برای احوال پرسی، انجام خریدهای ضروری مانند نیازهای دارویی، پرداخت قبوض به صورت اینترنتی یا تامین مایحتاج روزانه به صورت کلی، از جمله اقدامات همدلانه و مسوولانه ما برای سالمندان عزیز، می‌باشد. از طرفی ترغیب سالمندان به خاطره گویی هم نه تنها سبب می‌شود سیستم مغزی آنها فعال باش بلکه سبب می‌شود نوعی احساس کارآمدی داشته باشند.
این روانشناس اضافه کرد: ضروری است که ما به سلامت روان سالمندان به همراه تغذیه سالم، فعالیت‌های ورزشی سبک با موسیقی شاد در محیط امن، ارتباط با طبیعت و گوش دادن به صدای پرندگان، حفظ ارتباطات اجتماعی با رعایت بهداشت فردی اهمیت بیشتری دهیم.
کاشی در پایان گفت: از نکات دیگری که بسیار حایز اهمیت است، برقراری محدویت دسترسی سالمندان در انتشار اخبار و مطالب به ویژه در پیام رسان‌های اجتماعی است. تا جاییکه ممکن است باید افراد سالمند را به دور از هرگونه نگرانی و اخبار و شایعات نگه داریم.
