به گزارش صدای حوزه، در چهل ودومین سالگرد شهادت آیت الله سیدمحمدباقر صدر و خواهرش، شهیده بنت الهدی صدر که در پژوهشگاه باقرالعلوم(ع) قم برگزار شد، آیت الله محسن اراکی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، طی سخنانی ، اظهارداشت: امام خمینی (ره)، علامه طباطبایی، شهیدمطهری، شهید صدر، حضرت آیت الله مکارم، حضرت آیت الله سبحانی، حضرت آیت الله جوادی آملی و مرحوم آیت الله مصباح یزدی، شخصیت های هشت گانه ای هستند که نقش بی نظیری در ساختار فکری این جنبش داشته و دارند.
دستاوردهای موثر شهید صدر و تفکر نظام مند ایشان
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به دستاوردهای موثر شهید صدر و تفکر نظام مند ایشان ابراز کرد: روش نظام مند در تفکر اسلامی از ویژگی شهید صدر است که اسلام را به عنوان یک نظام جامع معرفی و به مسائل جامعه با این اندیشه می پردازد.
وی با این بیان که قرآن و نصوص جامعه را یک مجموعه به هم پیوسته می بینند، بیان کرد: از آنجایی که آیات و روایات جامعه را یک مجموعه پیوسته می دانند، لذا باید احکام فقهی نیز نظام مند باشد و اقتصاد و سیاست و همه را در بر بگیرد.
فقه شیعه، فقه ساختارمند
آیت الله اراکی فقه شیعه را فقه ساختارمند دانست و تصریح داشت: اگر فقه ساختارمند نداشته باشیم، حاکم جامعه در مدیریت صحیح خود با چالش روبه رو خواهد شد، لذا فقیه باید برای اداره جامعه چالش های موجود حکومت را براساس فقه ساختارمند برطرف کند.
وی ادامه داد: براساس نظام ساختاری می توانیم نظام بانکی، بورس، بیمه را حل کنیم، سیاست های توزیع و اقتصاد باید براساس فقه نظام مند مرتفع شود، این کار بزرگ را شهید صدر آغاز کرد، این نوع نگاه حتی در جهان اهل سنت هم وجود ندارد و به همین خاطر در مقابل اندیشه های شهید صدر سر خم کرده است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به فقه منظومه ای خاطرنشان کرد: برای مدیریت جامعه نیازمند فقه منظومه ای و ساختار مند هستیم، چرا که موضوع این فقه فرد نیست بلکه جامعه است و لذا فقه خرد برای مدیریت جامعه کافی نخواهد بود.
وی با تاکید بر اینکه شهید صدر فقه را در عرصه مدیریت جامعه وارد کرد، ابراز داشت: علامه صدر نه تنها در فقه اجتماعی بلکه در فقه خرد نیز بی نظیر بود و در کمتر مسئله ای بود که وارد شود و تحولی را به وجود نیاورد.
آیت الله اراکی با اشاره به کتاب فلسفتنا شهید صدر عنوان کرد: مرحوم شهید صدر به اصول فقه نظم بخشید و بین مقاصد ارتباط منطقی برقرار کرد، در مباحث فلسفی نیز کتاب فلسفتنا را مشاهده و با کتاب روش رئالیسم علامه مقایسه کنید، در کتاب فلسفتنا یک روش نظام مند و منطقی برقرار شده است.
نماینده مجلس خبرگان رهبری روش شهید صدر در جنبش های سیاسی را کار حزبی و تشکیلاتی برشمرد و تصریح کرد: شهید صدر مرجعیت و حوزه را فراحزبی می دانست اما در عین حال معتقد بود حوزه نیز باید کاری منسجم انجام دهد و مرجعیت باید محور حوزه باشد.
وی ادامه داد: مجموعه حوزه که از مرجعیت و طلاب به وجود آمده است، باید جایگاه محوری در جامعه داشته باشد و رابطه حوزه با مردم بگونه ای تنظیم شود که محور حوزه علمیه باشد، اگر عالم اجتماعی از محوریت افتاد، کنترل فعالیت های اجتماعی در مسیر اهداف اسلامی با خلاء روبه رو خواهد شد.
آیت الله اراکی با اشاره به محوریت جامعه عنوان کرد: روحانیت راستین باید جهت دهنده و محور در جامعه باشند و طرح مرجعیت صالحه در حوزه علمیه تبیین شود.
شهیدصدر به دنبال پایه‌ریزی یک روش جدید کلامی بود
حجت الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی، رئیس انجمن کلام حوزه علمیه قم، اظهارکرد: اندیشه سیاسی شهید صدر به خصوص از نظر ارائه دستگاه اندیشه ای و معرفتی کلامی شان و گامی که او در این مسیر داشت، نیازمند به خوانش دوباره و بازنمایی و بازسازی است تا بتوان بر این اساس روش نوین سازی دانش کلام را دنبال کرد.
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به شناخت دانش کلام اظهار کرد: کلام تبیین نظام معارف دینی ناظر به حوزه هستی و حیات واقعی انسان است، چون کلام دانش است و دانش، روش محور می باشد، لذا دانش کلام همانند سایر دانش های دیگر در حال تکامل و تحول است.
رئیس انجمن کلام حوزه با تاکید بر اینکه کلامی که نتواند در مخاطبان مختلف حضور پیدا کند و متناسب با نیازها باشد از کارکرد خودش دور می شود و دانش نیست، ابراز کرد: گروهی معتقدند تحول در دانش کلام در مسئله ها است، یعنی کلام جدید و قدیم نداریم؛ گروهی دیگر معتقدند اگرچه مسئله ها جدید می شود و از این نظر کلام جدید نداریم اما صرفاً با مسئله سرو کار نداریم بلکه با دانش جدید روبه رو هستیم.
استاد حوزه علمیه قم با برشمردن ارکان علم کلام، تصریح کرد: روش، موضوع، ساختار، کارکردها و کارآمدی دانش، قلمرو و گستره دانش از ارکان دانش کلام است؛ ما در دانش کلام غیر از تحول در مسئله نیازمند تحول در خود دانش هستیم.
حجت الاسلام والمسلمین سبحانی گفت: شهید صدر، متکلم بودند. جهت اندیشه شهید صدر فلسفی است، اما شهید صدر با نوع مسئله‌هایی که بیان کرده باید سنت آن را در عالمان کلامی جستجو کرد، مرحوم شهید صدر جانب متکلمان را گرفته و به شدت از آن دفاع کرده است.
رئیس انجمن کلام حوزه شهید صدر را یکی از نقطه‌های عطف کلام دانست و اظهار داشت: اگر عمر ایشان فرصت می داد بی شک امروز با یک دستگاه کلام نوین در اندیشه های شهید صدر مواجه بودیم، اعتقاد دارم شهید صدر در حوزه روش به دنبال پایه گذاری یک روش جدید در کلام بود.
وی شهید صدر را متکلم، الهی دان، تئولوژیست به معنای واقعی کلمه دانست و تصریح کرد: اگر قرار باشد عمق اندیشه شهید صدر را واکاوی کنیم، باید او را به عنوان یک تئولوژ امروزی شیعه بدانیم، با خوانش دقیق آثار مرحوم صدر و توجه به زوایای ابتکارات و نوآوری های ایشان کاملاً معلوم است این اندیشمند بزرگ به دنبال نوسازی دستگاه کلامی ما و رساندن دانش کلام ما به سطحی است که امروز بتواند پاسخگو باشد.
