به گزارش صدای حوزه، یکی از نشانه های تبعیض، فقر و نابرابری و بی عدالتی در جامعه وجود شکاف و فاصله طبقاتی زیاد بین دهک های مختلف درآمدی و طبقات اجتماعی است. روند شاخص ضریب جینی و نسبت هزینه طبقات مرفه به طبقات فقیر جامعه بیانگر عمیق بودن شکاف طبقاتی در سال های اخیر بوده است. این موضوع مورد توجه مقام معظم رهبری و همچنین دولت سیزدهم قرار دارد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در اجرای بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی و پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام، سیاست های کلی و مصوب تأمین اجتماعی را برای اقدام به رؤسای قوای سه‌گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ کردند.
دربند ۶ این سیاست‌ها بر کاهش فاصله طبقاتی تأکید شده و آمده است: بسط و تأمین عدالت اجتماعی، کاهش فاصله طبقاتی با هدفمندسازی یارانه‌ها، دسترسی آحاد جامعه به خدمات تأمین اجتماعی، توانمندسازی، کارآفرینی و رفع تبعیض‌های ناروا در بهره‌مندی از منابع عمومی.
در راستای این موضوع تلاش شده است تا وضعیت شکاف طبقاتی در حدود دودهه گذشته مورد بررسی قرار گیرد.
ضریب جینی؛وضعیت شکاف و فاصله طبقاتی در چهار دولت گذشته
در اقتصاد، شاخص‌های زیادی وجود دارد که می‌توان بر اساس آنها به مقایسه و ارزیابی دولت‌های مختلف با یکدیگر و یا مقایسه ایران با سایر کشورهای جهان و منطقه پرداخت. یکی از این شاخص‌ها «ضریب جینی» است. این ضریب به ما می‌گوید که تا چه حد توزیع درآمد در کشور عادلانه بوده و آیا شکاف طبقاتی بین دهک‌های بالای درآمدی و دهک‌های پایین کم است یا زیاد و اینکه با وضعیت مطلوب چه فاصله‌ای دارد.
ضریب جینی عددی است بین صفر و یک. هرچقدر به یک نزدیک تر باشد به معنای وجود نابرابری و شکاف طبقاتی بیشتر در جامعه است. می‌توان با استفاده از این شاخص نشان داد که دولت‌های مختلف در ایران تا چه مقدار در جهت هدایت ثروت به اقشار کم درآمد و دهک‌های پایین درآمدی تلاش کرده‌اند.
هم بانک مرکزی و هم مرکز آمار ایران سالانه شاخص ضریب جینی را محاسبه و منتشر میکنند. در نمودار زیر ضریب جینی از سال ۱۳۸۴(شروع به کار دولت نهم) تا سال ۱۳۹۹ (اواخر دولت دوازدهم) ارائه شده است.
همانطور که شاخص ضریب جینی برای دولت نهم و دهم نشان می‌دهد که در دوره (۱۳۹۱-۱۳۸۴) شکاف طبقاتی نسبت به دو دولت قبلی کاهش داشته است. در ابتدای شروع به کار این دولت در سال ۱۳۸۴ ضریب جینی ۰.۴۲۴۸ است و در انتهای دوره، یعنی در سال ۱۳۹۱ به ۰.۳۶۵۹ می‌رسد.
با وجود کاهش شکاف طبقاتی در دولت‌های نهم و دهم شاخص ضریب جینی در هشت سال دولت‌های یازدهم و دوازدهم نشان از این دارد که وضعیت میانگین شکاف طبقاتی در این دوره بدتر شد. وقتی دولت یازدهم بر سر کار آمد ضریب جینی حدود ۰.۳۶ بود اما در هشت سال دولت حسن روحانی به بالای ۰.۴۰ رسید. بنابراین می‌توان گفت که دولت قبلی در مواجهه به شکاف طبقاتی عملکرد قابل قبولی در مقایسه با دیگر دولت‌ها نداشته است.
هزینه ثروتمندان، بیشتر از فقرا
همچنین، نسبت هزینه ۱۰ درصد ثروتمندترین افراد جامعه به ۱۰ درصد فقیرترین آنها نیز به عنوان یکی از شاخص‌های شکاف طبقاتی از عملکرد نامناسب دولت قبل در این زمینه حکایت دارد. در سال ۱۳۹۲ که دولت یازدهم بر سر کار آمد این نسبت ۱۰.۶۸ بود اما در سال ۱۳۹۹ به ۱۳.۹۶ رسید.
طبق جدول و نمودار زیر نسبت‌ها ۲۰ درصد و ۴۰ درصد نیز از عمیق‌تر شدن شکاف طبقاتی در دولت قبل خبر می‌دهند.
این اعداد و ارقام نشان می‌دهد که در این مدت میزان هزینه ثروتمندان بیشتر از فقرا افزایش پیدا کرده است. افراد فقیر چون فاقد درآمد کافی بوده‌اند هزینه‌هایشان را کاهش داده‌اند. معنای دیگر این جدول و نمودار این است که ثروتمندان به دلیل درآمدهای بسیار بالا هزینه‌هایشان را افزایش داده‌اند.
