به گزارش صدای حوزه، درباره انقلاب اسلامی کتاب‌های متعددی نوشته و منتشر شده که هر کدام به ابعادی از این رویداد بزرگ تاریخی می‌پردازد.
برخی از این آثار با رویکرد بررسی دستاوردها و ترسیم چشم اندازها نوشته شده که یکی از آنها، کتاب «انقلاب چهل ساله؛ دستاوردها و فرصت‌ها» نوشته حمید خوش‌آینده، سید روح‌الله میری و احمد کریم‌خانی است. این کتاب با مقدمه‌ای از حجت الاسلام والمسلمین علی شیرازی و توسط انتشارات خط مقدم چاپ و منتشر شده است.
شیرازی در بخشی از مقدمه این اثر نوشته است: «انقلاب اسلامی ایران، یکی از تحولات و پدیده‌های بزرگ و تعیین‌کننده‌ای است که وقوع آن در سال ۱۳۵۷ به رهبری امام خمینی(ره) و با حرکت یکپارچه و متحد مردم، آثار، نتایج و دستاوردهای بسیار مهمی را در سه سطح داخلی، منطقه و جهان اسلام، و جهانی بر جای گذاشت…» برای آشنایی بیشتر با رویکرد و ویژگی‌های کتاب «انقلاب چهل ساله؛ دستاوردها و فرصت‌ها» با حمید خوش‌آیند، یکی از نویسندگان این کتاب گفت‌وگو کرده‌ایم.
تلاشی که صورت گرفت این بود که محتوای انقلاب چهل ساله شعاری نباشد
کتاب «انقلاب چهل ساله؛ دستاوردها و فرصت‌ها» از یک سو، کارنامه‌ای بر اساس استقرار نظام مقدس اسلامی در کشورمان طی چهار دهه است، برای جمع‌بندی حجم گسترده‌ای از دستاوردها در این مدت که بشود در یک کتاب تک‌جلدی گنجاند و ارائه کرد از چه راهکاری استفاده کردید؟
زمانی که طرح اولیه نگارش کتاب مطرح شد، مشخص بود که در این زمینه با حجم گسترده‌ای از اطلاعات کتابخانه‌ای، میدانی، اینترنتی و غیره مواجه هستیم. اما تمام تمرکز ما روی جمع‌آوری داده‌های واقعی بود.
لذا به دور از هرگونه شعارزدگی و نگاه سطحی تلاشی که صورت گرفت این بود که این کتاب شعاری نباشد و دستاوردهای انقلاب اسلامی در تمام عرصه‌های وجودی را آن طور که هست مورد شناسایی قرار دهد.
بنابراین یکی از کارهای دشوار مواجه با حجم انبوهی از منابع بود که با شروع کار این منابع دسته‌بندی شده و ضمن جمع‌آوری و پایش داده‌ها و حذف اطلاعات غیرضرور، دستاوردهای انقلاب اسلامی براساس آنچه که بوده و هست در این کتاب نوشته شد که حقیقتاً قابل توجه و افتخارآفرین هستند.
اشاره به فرصت‌های پیش روی انقلاب اسلامی از جمله اهداف این کتاب معرفی شده است، در این بخش به کدام یک از فرصت‌ها در کدام چشم‌انداز پرداخته‌اید؟
این کتاب با اینکه اثر جامعی محسوب می‌شود اما کامل نیست. انقلاب اسلامی ایران برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی راه طولانی در پیش دارد و مسیری زیاد و البته دشواری را باید بپیماید. قطعاً برای پیمودن این مسیر و نیل به اهداف و آرمان‌های جهانشمول خود باید همچنان قله‌های پیشرفت و تعالی را فتح کند.
به عبارتی باید به دور از هرگونه توقف و ایستایی کماکان در سه سطح داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی دستاوردآفرین و فرصت‌ساز باشد. به ویژه در ابعاد اقتصادی و تکنولوژیکی با وجود پیشرفت‌های زیادی که داشته‌ایم اما این پیشرفت‌ها و دستاوردهای در شأن انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی که مدعی تمدن نوین اسلامی است، نیست.
فصل اول کتاب به مرور وضعیت ایران در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی اختصاص یافته است. در این بخش تمرکز شما بیشتر روی کدام ویژگی‌های کشورمان بوده است؟
در فصل اول به طور مشخص وضعیت ایران در دوره پهلوی در عرصه‌های سیاسی و جهانی، اقتصادی و اجتماعی، دینی و فرهنگی و همچنین سیاست دفاعی و خارجی و نظامی مورد تبیین قرار گرفته است. مخاطب با مطالعه این فصل به خوبی می‌تواند به عمق عقب‌ماندگی ایران در دوره پهلوی پی ببرد، ولو اینکه محمدرضا شاه و قبل از او پدرش رضاخان خیلی تلاش داشتند خود را پیشگامان مدرن‌سازی ایران معرفی کنند در حالی که بیش از ۷۰ درصد مردم در تنگدستی و فقر و … زندگی می‌کردند.
اینکه تمام ثروت و امکانات در شمال تهران و چند شهر دیگر تمرکز یافته و خاندان پهلوی و دربار و اطرافیان سلطنت بخش بزرگی از ثروت و منابع مالی و درآمد ناشی از فروش نفت را در اختیار داشتند دلیلی بر پیشرفت و توسعه بود.
با مطالعه این فصل از کتاب شما به خوبی می‌توانید عمق فساد اقتصادی، ابتذال سیاسی، اداری، وابستگی، محرومیت گسترده، فساد مالی و اخلاقی در خاندان سلطنت و درباریان که هیچ حدی بر آن قائل نبودند، تحقیر مردم، بها ندادن به ایرانی، نبود دموکراسی، خودشیفتگی شاه و اطرافیانش، را ببینید.
حمید خوش‌آینده یکی از نویسندگان کتاب
دستاوردهای سیاسی و بین‌المللی انقلاب اسلامی
دستاوردهای سیاسی و بین المللی انقلاب اسلامی، از سرفصل‌های کتاب حاضر است، درباره مهم‌ترین دستاوردها در این بخش بگویید.
در این فصل به ابعاد و مصادیق مهمی از دستاوردهای سیاسی و بین‌المللی انقلاب اسلامی پرداخته شده که استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی در رأس آنها قرار دارد. علاوه بر این باید به استکبارستیزی، جهانی‌سازی مسئله فلسطین، ترویج گفتمان مقاومت اسلامی، بیداری اسلامی، تجدید حیات جنبش‌های آزادی‌بخش در سرتاسر جهان، نفی موازنه قدرت و شکل‌گیری یک بلوک جدید با محوریت انقلاب اسلامی و جبهه مقاومت، تبدیل ایران به هژمون منطقه‌ای، تحقق و ارتقاء قدرت نرم، اثرگذاری بر افکار عمومی جهانی و ملت‌ها، تضعیف قدرت آمریکا، بازتعریف قدرت در هندسه قدرت نظام بین‌الملل، مردم سالاری دینی، احیای اسلام سیاسی، احیای ولایت فقیه و موارد مهم دیگری باید اشاره کرد که در این فصل به صورت کامل تبیین و تشریح شده است.
صنعت نفت از صنایع مهم ایران است که بعد از انقلاب، پیشرفت‌های چشمگیری داشته است
یکی از فصل‌های کتاب به دستاوردهای دینی و فرهنگی اختصاص یافته و «ساختن تمدن نوین اسلامی» سرآغاز مباحث این بخش است. درباره اهمیت این موضوع و سایر مباحث این فصل توضیح دهید.
ورود اسلام به افق‌های تمدن نوین اسلامی و تسهیل و تسریع در روند تحقق کامل تمدن نوین اسلامی از جمله دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی است که در این کتاب ذیل دستاوردهای فرهنگی و دینی تبیین شده است.
انقلاب اسلامی با ایستادگی ملت بیدار و هوشیار، با رهبری معمار انقلاب و عنایات و توجهات حضرت باری تعالی مبارزات علیه استعمار و استبداد به پیروزی رسید؛ انقلابی که عامل مهم تجدید حیات تمدن اسلامی محسوب می‌شود.
رهبر انقلاب اسلامی (مدظله‌العالی) در این زمینه می‌فرمایند «پیام بزرگ و مهم انقلاب ما برای امت اسلامی و جوامع و ملت‌های مسلمان، عبارت از(احیای هویت اسلامی، بازگشت به اسلام، بیداری مسلمانان و بازگشت به نهضت اسلامی) این، پیام بزرگ انقلاب ما به ملت‌های مسلمان است که امام و پیشوای بزرگ این راه و معلم بزرگ این خط و مکتب بود».
علاوه بر تمدن نوین اسلامی، انقلاب اسلامی در عرصه دینی و فرهنگی دستاوردهای دیگری نیز دارد که نمی‌توان از آنها چشم‌پوشی کرد. با اینکه انقلاب اسلامی براساس مبانی اسلامی و شیعی شکل گرفت و مذهبی رسمی جمهوری اسلامی نیز مذهب شیعه است اما در هیچ کشور اسلامی به اندازه جمهوری اسلامی، حقوق اهل سنت احقاق نشده که این یک دستاورد مهم است.
علاوه بر این‌ها انقلاب اسلامی یکی از کارهای بسیار مهمی که انجام داد معرفی اسلام ناب محمدی به عنوان اسلام واقعی در مقابل اسلام دروغین و تحریف شده آمریکایی بود که این هم در نوع خود بی‌نظیر است.
برجسته‌سازی نقش و جایگاه دین در زندگی، اندیشه و مکاتب بشری کاری است که به لطف انقلاب اسلامی در دنیا شکل گرفت. تجدید حیات دین و مذهب، احیای گفتمان‌های هویتبخش در مقابل گفتمان‌هایی که انسان را از خود بیخود می‌کرد، گفتمان‌سازی سیاسی فرهنگی و احیای اسلام در عرصه حیات اجتماعی از جمله دستاوردهای مهم انقلاب در حوزه دین و فرهنگ است که در این فصل به آنها پرداخته شده است.
شما به طور اختصاصی به دستاوردهای اقتصادی و اجتماعی هم در کتاب حاضر پرداخته اید، کارنامه نظام اسلامی در این بخش چه دستاوردهایی دارد؟
نگاهی واقع‌بینانه و منصفانه به واقعیات کنونی جامعه ما و مقایسه آن با وضعیت قبل از انقلاب و سایر کشورهای مشابه، بیانگر این حقیقت است که نظام اسلامی به رغم وجود موانع و محدودیت‌های تاریخی و ساختاری داخل و بین‌المللی و مشکلات ناشی از وقوع انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی و غیره دستاوردها و نتایج بسیار مثبت و چشمگیری در عرصه اقتصادی و اجتماعی داشته است.
متأسفانه عوامل متعددی مانند کم توجهی بخش‌های دولت به عدالت اجتماعی و توزیعی، وجود مشکلات و معضلات در بخش‌هایی از جامعه، هجوم گسترده مخالفین داخلی و خارجی نظام در جهت ناموفق جلوه دادن انقلاب اسلامی ایران و در نتیجه دلسرد و مأیوس کردن مردم از پشتیبانی و حمایت انقلاب اسلامی در داخل، مشکلات و رقابت‌های ناسالم جناحی که متأسفانه برای تخریب جناح حاکم در بخش‌های مختلف، دست به بزرگنمایی مشکلات و عدم توجه به دستاوردها و موفقیت،ها می‌زنند و همچنین عدم اطلاع‌رسانی شفاف، واقع‌بینانه و منصفانه توسط مطبوعات و رسانه‌ها باعث شده که به این دستاوردها که شامل ابعاد وسیعی است در یکی از فصول این کتاب به صورت مفصل به آنها پرداخته شده است کمتر توجه شود.
بیشتر بخوانید:
ظهور انقلاب اسلامی در نبردی بنام تصویرسازی!
انقلاب اسلامی، سقف ظلمانی جهان سلطه را شکافته و طرحی نو در‌‌انداخته است
یکی از موضوعات مطرح و قابل توجه در جهان امروز که همانا عرصه علم و فناوری است، از چشم شما دور نمانده و در تنظیم کارنامه انقلاب اسلامی در طی چهار دهه به ابعاد آن پرداخته‌اید، تنوع دستاوردها در این بخش را چگونه دیده و در کتاب آورده‌اید؟
عرصه علم و فناوری یکی از عرصه‌های مهمی است که خوشبختانه انقلاب اسلامی در طول چهل سال به طور شگفت‌انگیزی در آن رشد کرده است. در واقع پیشرفت‌های علمی و تکنولوژیکی که کشورهای اروپایی در یک یک دوره زمانی بیش از صد ساله به آن دست یافته‌اند، انقلاب اسلامی در طی چهل و سه سال و تحت تحریم‌های شدید بین‌المللی و با اتکاء به توان و ظرفیت‌های داخلی و نیروهای نخبه جوان خود دست یافته است.
عرصه علم و تکنولوژی عرصه گسترده‌ای است که در این کتاب دستاوردهای انقلاب اسلامی در حوزه فناوری و صنعت هسته‌ای، فناوری‌های فضایی، نانوفناوری، سلول‌های بنیادی، تولید علم و دانش و حوزه پزشکی و سلامت به صورت مصداقی مورد شناسایی و بررسی قرار گرفته است.
دشمنان جمهوری اسلامی هیچ گاه نخواسته‌اند توان هسته‌ای کشورمان را بپذیرند و همواره در برابر آن سنگ‌اندازی کرده‌اند
بدون شک انقلاب اسلامی دستاوردهای مهمی در بخش دفاعی و نظامی داشته و دارد، فکر می‌کنید کتاب شما در معرفی این دستاوردها تا چه اندازه موفق بوده است؟
دستاوردهای انقلاب اسلامی در عرصه نظامی، امنیتی و دفاعی از نظر کیفی و کمی به اندازه‌ای است که معرفی آن مستلزم نگارش چندین کتاب هر یک به اندازه حجم ۷۰۰ صفحه‌ای کتاب انقلاب چهل ساله است.
در این کتاب آن چه که مورد توجه بوده پرداختن به رئوس پیشرفت‌ها و دستاوردهای انقلاب اسلامی در عرصه‌های نظامی، دفاعی و بازدارندگی است. طبیعی است که برخی دستاوردهای راهبردی و مهم هم در این زمینه وجود دارد که بنا به ملاحظات امنیتی از پرداختن به آنها خودداری شده است.
به هر حال انقلاب اسلامی، در حوزه‌های امنیت ملی، امنیت منطقه‌ای و امنیت بین‌المللی قدرتمند ظاهر شده و قدرت نظامی و دفاعی آن به شدت افزایش یافته است؛ به گونه‌ای که ایران امنیت منطقه را نیز تأمین می‌کند.
همچنین جمهوری اسلامی ایران، در عرصۀ امنیت بین‌المللی و تحول نظامی جهانی نیز تأثیرگذار است. از سوی دیگر، جمهوری اسلامی به قدرت نظامی منطقه تبدیل و در صنایع، ادوات و سلاح‌های نظامی خودکفا شده است؛ در حالی که امنیت، صنایع و ابزار نظامی ایران قبل از انقلاب، به قدرت‌های بزرگ، مانند آمریکا وابسته بود.
وجه تمایز کتاب «انقلاب چهل ساله؛ دستاوردها و فرصت‌ها» با سایر آثاری که در این زمینه منتشر می‌شود در چه مواردی خلاصه می‌شود؟
مهم‌ترین وجه تمایز و در واقع خصوصیت اصلی و شاخص کتاب انقلاب چهل ساله، جامعیت این کتاب در معرفی دستاوردهای انقلاب اسلامی است که با ارائه یک تصویر واقعی و میدانی و عملیاتی از دستاوردهای انقلاب اسلامی می‌تواند به عنوان یک کتاب مرجع، محل رجوع اقشار و سازمان‌های مختلف به ویژه پژوهشگران، محققان، انقلاب پژوهان و علاقمندان به انقلاب اسلامی باشد.
ضمن اینکه یادداشتی هم که سردار شهید حاج قاسم سلیمانی پس از مطالعه این کتاب در صفحه نخست آن مرقوم فرمودند و از تمام دست‌اندرکاران انتشار این کتاب تجلیل کردند، نشان‌دهنده اهمیت این کتاب حتی برای شخص شهید سلیمانی بوده است.
حالا که مدتی از انتشار کتاب گذشته است، به نظر خودتان آیا مواردی در بخش دستاوردها یا فرصت‌ها بوده که از قلم افتاده باشد و اگر مواردی به ذهن‌تان می‌رسد اشاره کنید.
با توجه به اینکه انقلاب اسلامی یک پدیده ایستا نیست و براساس آرمان‌ها و اصولی که در آن قید شده باید همچنان پیش رونده باشد تا به نقطه اوج تمدن نوین اسلامی برسد، لذا در عرصه دستاوردها و فرصت‌سازی نیز یک پدیده متوقف نیست.
این کتاب در سال ۱۳۹۷ منتشر شده و شهید سلیمانی هم در یادداشتی که برای آن نوشتند اشاره فرمودند که این کتاب را باید جلد اول نامید که ضروری است تا دستاوردهای انقلاب در سطح منطقه، در حوزه مدیریت رهبری و رابطه آن با مردم، نیروی قدس، نهضت‌ها، تشیع و موارد دیگری هم مورد تبیین واقع شود.
مثلاً در این سه سال جمهوری اسلامی در حوزه‌های پزشکی از جمله واکسن‌سازی، مبارزه با کرونا، حوزه‌های دفاعی و امنیتی، اقتصادی و تکنولوژیکی دستاوردهایی داشته که در کتاب انقلاب چهل ساله که دستاوردهای انقلاب اسلامی تا سال ۱۳۹۷ را تبیین کرده، قید نشده است.
با توجه به اینکه به منابع متعدد در پایان کتاب اشاره شده است، برای تالیف این اثر از نظر زمانی چقدر تحقیق و پژوهش کردید و چند نفر با شما در تهیه این کتاب همکاری داشتند و نحوه همکاری به چه شکل بوده است؟
تألیف این کتاب حدود ۲ سال طول کشید و برخی دوستان و همکاران به ویژه جناب آقای کریم‌خانی و جناب آقای میری در تألیف آن همراهی و همکاری داشتند. همچنین حجت‌الاسلام علی شیرازی جانشین سازمان عقیدتی سیاسی وزارت دفاع که از چهره‌های فعال در حوزه کتاب نیز هستند همکاری بسیار خوبی داشتند و حتی بر این مقدمه نیز نوشتند.
همچنین به دوستان انتشارات خط مقدم نیز باید اشاره کنم که زحمت تدوین، تنظیم، ویرایش، چاپ و توزیع این کتاب را بر عهده داشتند و حقیقتاً در این باره زحمات زیادی کشیدند.
