به گزارش خبرنگار صدای حوزه، طی روزهای گذشته محمد جواد ظریف، وزیر سابق امور خارجه کشورمان در اظهاراتی در شبکه اجتماعی کلاب هاوس با اشاره به متن برجام گفت که من در مجلس گفتم، کلمه «تعلیق» در برجام نیست، اشتباه از من بود!
این اظهارات در حالی از سوی جناب وزیر سابق ایراد شد که ایشان مکررا نسبت به عدم وجود واژه تعلیق در متن برجام تاکید داشته و در جلسات مختلف از این ادعای خود بصورت سفت و سخت حمایت می کرد.
این اعتراف آقای ظریف واکنش های بسیاری را از سوی طیف های مختلف جامعه در پی داشت که در ادامه ابتدا گزیده ای از اظهارات آقای ظریف و سپس تعدادی از آن ها را مرور می کنیم:
گزیده اظهارات ظریف
نگرانی اسرائیل از سلاح هسته ای ایران نبود، بلکه نگرانی شان به خاطر این بود که برنامه ای که چند دهه رویش کار کرده بودن، یعنی امنیت سازی ایران را برجام نابود کرد
معتقدم باید به برجام برگردیم و باید از این فرصت استفاده کنیم. باید این نگاه را داشته باشیم که امریکا بالاخره برجام را ترک کرد؛ طبیعی ست که ایران باید نسبت به این رفتارهای واشنگتن بی اعتماد باشد. اروپایی ها در فاصله ی چهار سال ترامپ، برای کمک به اجرای برجام هیچ کاری نکردند.
پوتین همیشه میگفت روزی که امریکا به برجام برگرددد، همه به شما فشار خواهند آورند، درست هم میگفت. میگفت روزی که آمریکا اعلام کند به برجام می گردد و شما بخواهید سخت گیری کنید، آن روز همه دنیا علیه شما می شوند و دقیقا همینطور شد. لذا باید این واقعیت ها را هم در نظر گرفت.
اعتقاد دارم که اگر ما این پروژه را به عنوان پروژه امنیتی سازی ایران می دیدیم و برجام را پادزهر آن، آن وقت اهمیت برجام بسیار فراتر از یک برنامه رفع تحریم ها داشت.
کلمه «تعلیق» در برجام نیست، اشتباه از من بود
من در مجلس گفتم، کلمه «تعلیق» در برجام نیست، اشتباه از من بود؛ البته این دلیل بر این نیست که برجام را نخواندم، واقعیت این است که به کسانی که ضمائم را مذاکره می کردند، دستورالعمل داده بودیم که از بعضی عبارات استفاده نشود، در لحظات آخر اما که یکی از ضمیمه های برجام داشت مذاکره میشد، نماینده اروپا گفته بود که ما تحریم های ایران را لیفت و لغو می کنیم، اما تصمیمات اتحادیه اروپا که شامل چیزهای دیگه ای هستند را نمی توانیم «لیفت» بکنیم البته تا زمانیکه کل تمام تحریم ها مثل تحریم نظامی و غیره که براساس قطعنامه شورای امنیت بودن برداشته شود، لذا این را الان ساسپند (تعلیق) میکنیم و بعد آنوقت لیفت (لغو) میکنیم. لذا این بحث تعلیق به امریکا هیچ ربطی نداشت و به تحریم های اروپا ارتباط داشت. آن هم نه درمورد تحریم های کنونی، بلکه در مورد تحریم هایی که قرار بود بعدا برداشته بشود. چهاربار یا سه بار کلمه ساسپند در ضمیمه استفاده شده بود. این را مذاکره کننده ما که داشت ریز اینها رو بحث میکردو در لحظات اخر اضافه شده بود، به ما اطلاع نداده بود. اما دوستان امدند از این ذره استفاده کردند و گفتند ظریف برجام را نخواند که ظلم بزرگی به واقعیت و حقیقت نبود، اگر از غربی ای بپرسید حتما می گویند این دروغ است.
آمریکا به دنبال منافع اقتصادی هم بود
هم در برجام امکان حضور در اقتصاد ایران را دیده بودیم، خیلی کار جالبی شده بود، در واقع از طریق شعبات خارجی شرکت های امریکایی؛ همانطور که گفتید ما این واقعیت را درک کرده بودیم که اگر امریکا منافع اقتصادی در برجام نداشته باشد، خیلی دلیل ندارد که در دراز مدت پای برجام بایستد. ما بعد از برجام در فوریه ۲۰۱۶، در سفر به فرانسه، قرارد صد و هفده ایرباس را در پاریس بستیم؛ با عنایت به بحث اقتصادی، در ژوئ ۲۰۱۶، قرارداد ۸۸ بوئینگ هم بسته شده بود، لذا به این واقعیت عنایت داشتیم. در نهایت با تحویل ۸۰ بوئینگ آمریکا موافقت شد، اما فقط با با هفده ایرباس موافقت شد، لذا امریکا دنبال منافع اقتصادی هم بود.
اینکه ما تصور بکنیم هیچ منافع اقتصادی برای آمریکا در برجام نبود، اینطور نیست. ۸۸ بوئینگ تعداد کمی نیست، امکانات فروانی را ایجاد می کند؛ برای اسرائیل و تندروهای امریکا، انچه که ارزش بالاتر از همه چیز داشت، پروژه امنیتی سازی ایران بود و برجام این پروژه را شکست داده بود. هنوزم علی رغم اینکه هیچگونه محدودیت برجام را رعایت نمیکنیم و برنامه هسته ای ما چندین برابر الان جلوتر است، با شکست امنیت سازی، وضعیت برهم خورده است. اسرائیلی هم این نکته رو خوب فهمیده بودند؛ انچه که داشتند با آن مبارزه می کردند، امنیتی سازی ایران بود که بهم ریخته بود.
به نظرم، سیاست نظام به نتیجه رساندن مذاکرات براساس عزت کشور است. برخلاف تصور، بحث ما هسته ای و بمب و این مسائل نیست، البته بمب اتم از نظر استراتژیک هم فایده امنیتی برای ما ندارد؛ بحث هسته ای ما بحث عزت است و اینکه دیگران برای ما تعیین و تلکیف نکنند. نگرانی رهبری هم از ابتدا این بوده است. شاید از دهه ۹۰ میلادی که معاون بین الملل وزارت خارجه بودم، نگرانی ایشان این است که دیگران برای ما تصمیم بگیرند. الان در سطوح عالی کشور و در سطح رهبری، سیاست این است که براساس منافع ملی کار پیگیری شود و این سیاست ادامه داشته باشد اما در سطح کارگزاری هنوز مطمئن نیستم که کارگزاران جدید چگونه میخواهند برجام پیگیری کنند، اما امیدوارم براساس منویات مقمات عالی کشور پیگیری شود.
این امکان برای کشور وجود دارد که اکنون با عزت به برجام برگردیم. اقای دکتر عراقچی که باید از ایشان برای خدماتش که به خوبی توانستند مذاکرات وین را پیش ببرند تشکر کنیم. امیدوارم که دوستان جدید هم همان مسیر را دنبال کنند، البته ان شالله بدون طولانی شدن مذاکرات که همواره رهبری از فرسایشی شدن آن نگران بودند. امیدوارم که دوستان جدید، تصوری بر فایده فرساشی شدن مذاکرات نداشته باشند و ان شالله بدون از بین رفتن وقت، کار رابه نتیجه برسونند. از بنده ی پر از تقصیر، جز دعا چیزی ساخته نیست و دعا می کنم موفق باشند.
واما واکنش ها به این اظهارات
پی نوشت صدای حوزه
سوای از تمامی واکنش هایی که به این جریان صورت پذیرفت و واقعیت تلخ بی خبری از متن برجامی که دستاورد بزرگ دیپلماسی لقب گرفت و دست اندرکاران آن به قهرمان دیپلماسی معروف شدند!؛ توجه به این موضوع خالی از لطف نیست که اظهارات افرادی همچون آقای ظریف در مورد موضوعی که ۸ سال در صدر اخبار این مرز وبوم بود و همه چیز از نان شب تا بازگشت عزت به پاسپورت ملتی عزتمند به آن گره خورده بود، در حالی به وقوع پیوست که هیچ گونه فشار رسمی یا بازخواستی از سوی ارگان های قضایی، امنیتی و اطلاعاتی از ایشان برای ارائه توضیح در این مورد انجام نشده بود. ماجرا آن جایی نگران کننده می شود که اگر روزی عدالت اجرا شود و این افراد به خاطر ظلمی که طی این ۸ سال بر مردم شریف ایران روا داشته اند در موضع سوال قرار بگیرند به چه چیزهایی اعتراف خواهند کرد؟!
