حریم خصوصی در فضای مجازی؛ مسأله ای که هرلحظه در حال تهدید است

به گزارش صدای حوزه، در عصر کنونی نقص حریم خصوصی از بزرگترین دغدغه کاربران شبکه های اجتماعی مبتنی بر موبایل به شمار می رود. کاربری که تصاویر شخصی و خانوادگی خود را حتی برای دوستانی که در گروهای مختلف عضو هستند به اشتراک می گذارد دیگر نباید خود را مالک محتوای خصوصی و حائز طبقه بندی شده ای بداند که در شبکه های اجتماعی مبتنی بر موبایل آن را بارگذاری کرده است.

افراد سودجو و فرصت طلب زیادی در شبکه های اجتماعی مبتنی بر موبایل فعالیت می کنند که مترصد فرصتی هستند تا با سوء استفاده از غفلت کاربران و اعتماد بیجای آن ها به فضای مجازی، حریم خصوصی آن ها را برای تحقق مقاصد شوم و پلیدشان از جمله هتک حیثیت، سرقت اطلاعات شخصی، اخاذی، انتقام جویی، جعل هویت و درخواست غیر اخلاقی نقض کنند.

ذات تکنولوژی و فناوری های نوین بد نیست بلکه مهم نحوه استفاده از این ابزارها است، براین اساس باید همه آحاد جامعه و دستگاه های ذیربط حوزه فرهنگی و آموزشی به کمک همه زمینه فرهنگی مناسبی را به منظور استفاده صحیح، درست و بهینه از فضای مجازی و امکانات آن ایجاد کنند.

نقش تولید پیام رسان های بومی در کاهش تهدیدها

تولید نرم افزارهای پیام رسان موبایلی ملی و بومی که قابل رقابت با نسخه های مشابه خارجی بوده و حمایت دولتی از ظرفیت های داخلی در کاهش مخاطرات شبکه های اجتماعی موثر است چرا که با تولید نرم افزارهای پیام رسان موبایلی ملی و بومی مخاطرات شبکه های اجتماعی موبایلی کاهش یافته و  آسایش، آرامش و امنیت کاربران فراهم خواهد شد.

موارد نقض کننده حریم خصوصی در فضای مجازی چیست؟

– در دسترس قرار دادن داده های سری در حال انتقال

– نقض تدابیر امنیتی به قصد دسترسی به داده ها

– حذف یا تخریب یا مختل یا غیرقابل پردازش کردن داده های دیگری

– از کار انداختن یا مختل کردن سیستم های رایانه ای

– نشر اکاذیب از طریق سیستم های رایانه ای

– آموزش نحوه ارتکاب جرایم دسترسی غیر مجاز

– جاسوسی رایانه ای

– تخریب و اخلال در داده ها یا سیستم های رایانه ای و مخابراتی

حفظ حریم خصوصی به نحوه فعالیت کاربران بستگی دارد

به گفته کارشناسان پلیس فتا  حفظ حریم خصوصی کاربران در فضای سایبر بیش از آنکه به نرم افزارها و قابلیت‌های شبکه‌های اجتماعی بستگی داشته باشد به خود کاربران بستگی دارد این در حالی است که کاربران بدون توجه به حساسیت این موضوع و حتی گاه برای سرگرمی اقدام به بارگذاری اطلاعات خصوصی خود در شبکه‌های اجتماعی می کنند غافل از اینکه این امر ممکن است باعث صدمه به موقعیت اجتماعی، خانوادگی و حیثیتی آن‌ها شود. 

افراد زیادی در شبکه‌های اجتماعی با اهداف خاص از پیش برنامه ریزی شده به دنبال مقاصد مجرمانه مختلفی از جمله هتک حیثیت، اخاذی، کلاهبرداری، جعل هویت، سرقت اطلاعات و ترویج فرهنگ ابتذال غرب هستند که غفلت کاربران از این موضوع، ممکن است حریم خصوصی آنان و خانواده شان را دچار مشکلات خطرناک سازد.

هتک حیثیت یا هرگونه اقدام از طریق انتشار تصاویر خصوصی دارای عنوان مجرمانه بوده و برابر ماده ۱۷ قانون جرایم رایانه‌ای هرکس به وسیله سیستم ‌های رایانه ‌ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت وی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد به نحوی که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت وی شود، به حبس یا جزای نقدی یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

 برای کسانی که با تصویرسازی درصدد هدف قراردادن آبروی افراد هستند، مجازات جداگانه‌ای در نظر گرفته شده است.  براساس ماده ۱۶ قانون جرایم رایانه‌ای هرکس، ‌ فیلم یا صوت یا تصویر فرد دیگری را تغییر دهد یا تحریف کرده و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس و یا جزای نقدی و یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

نقض حریم خصوصی با پیش نمایش پیوندها در برنامه‌های پیام رسان

کارشناسان از خطرات نقض حریم خصوصی ناشی از پیش نمایش پیوند در برنامه های پیام رسان هشدار می‌دهند. محققان امنیت سایبری، خطرات امنیتی جدیدی را در ارتباط با پیش نمایش پیوندها در برنامه‌های پیام رسان معروف که باعث نشت آدرس IP سرویس‌ها، افشای لینک‌های ارسال شده از طریق چت‌های رمزگذاری شده، فاش کردند.

به گفته محققان: پیوندهای به اشتراک گذاشته شده در گپ‌ها، ممکن است حاوی اطلاعات خصوصی باشد که فقط برای گیرندگان است. این اطلاعات می‌تواند قبض‌ها، قراردادها، سوابق پزشکی یا هر چیز محرمانه تری باشد. برنامه‌هایی که برای تولید پیش نمایش پیوندها به سرورها متکی هستند، ممکن است با ارسال پیوندهای به اشتراک گذاشته شده در یک چت خصوصی به سرورهایشان، حریم خصوصی کاربران آن‌ها را نقض کنند.

اش نمایش پیوند در اکثر برنامه‌های گپ یکی از ویژگی های رایج است که نمایش بصری و شرح مختصر پیوند مشترک را آسان می‌کند.

استفاده از سرور خارجی برای ایجاد پیش نمایش پیوند

استفاده از یک سرور خارجی برای تولید پیش نمایش، ضمن جلوگیری از مشکل نشت آدرس IP، مشکلات جدیدی ایجاد می‌کند.   محققان هشدار می دهند، اگر سرورها یک نسخه را حفظ کنند و هرگز تخلفی در این سرورها رخ ندهد، باز هم این می‌تواند کابوسی برای حریم خصوصی باشد. ویژگی رمزگذاری که برای جلوگیری از شنود مکالمات توسط اشخاص ثالث طراحی شده است.

چگونگی حفاظت از حریم خصوصی در فضای مجازی

۱ – عدم استفاده ازاینترنت بی‌سیم (وای فای) رایگان همگانی

۲ – پرهیز از دانلود و نصب اپلیکیشن‌های ناشناس و نامعتبر

۳ – استفاده از گذرواژه‌های امن و سیستم ورود دو مرحله‌ای

۴ – باز نکردن لینک‌های ناشناس و تبلیغات وب سایت‌های نامعتبر

۵ – عدم ارائه اطلاعات شخصی و مالی به افراد ناشناس

محدود کردن اطلاعات شخصی که به اشتراک می گذاریم

همچنین کارشناسان پلیس فتا توصیه می کنند، مقدار اطلاعات شخصی که به اشتراک می‌گذارید را محدود کنید،  اطلاعاتی که به ضرر شما منجر می‌شود را به اشتراک نگذارید، از قبیل آدرس و برنامه روزانه.  اگر افرادی که در ارتباط با شما هستند اطلاعاتی از شما به اشتراک گذاشتند، مطمئن شوید که این اطلاعات آنقدر زیاد نیست که اگر غریبه‌ها بدانند شما را ناراحت کند. و همچنین هنگام به اشتراک گذاشتن اطلاعات و یا عکسی از افرادی که با آن‌ها در ارتباط هستید نیز محتاط باشید.

اینترنت یک منبع عمومی است بنابراین فقط اطلاعاتی را منتشر کنید که قبول کنید اشکالی نداشته باشد همه آن را ببینند. این شامل اطلاعات و عکس‌ها در پروفایل شما و فروم‌ها و بلاگ می‌شود. همچنین وقتی شما اطلاعاتی را آنلاین به اشتراک می‌گذارید نمی‌توانید آن را پس بگیرید. حتی اگر شما آن اطلاعات را از آن سایت حذف کنید، زیرا ممکن است به صورت ذخیره شده و یا کش شده در سیستم‌های سایرین وجود داشته باشد.

در مورد غریبه‌ها محتاط باشید، اینترنت راه را برای افرادی که هویت و انگیزه خودشان را به غلط جا می‌زنند آسان نموده است. افرادی که می‌خواهید با آن‌ها در تماس باشید را محدود کنید، اگر شما با افرادی که آن‌ها را نمی‌شناسید تعامل دارید، در مورد دادن اطلاعات به آن‌ها و ملاقات حضوری محتاط باشید.

هر چیزی را که بصورت آنلاین می‌خوانید باور نکنید

مشکوک باشید، هر چیزی را که بصورت آنلاین می‌خوانید باور نکنید، کاربران ممکن است اطلاعات نادرست در مورد موضوعات مختلف از جمله هویت خودشان، منتشر نمایند. که البته لزوما به قصد مخربی نیست می‌تواند شوخی و یا اغراق نیز باشد. شما همیشه محتاط باشید و قبل از هر گونه اقدامی از صحت اطلاعات مطمئن شوید.

از امکانات تنظیم حریم خصوصی سایت استفاده کنید

تنظیمات خود را چک کنید، از امکانات تنظیم حریم خصوصی سایت استفاده کنید، تنظیمات پیش فرض هر سایتی ممکن است به همه امکان دیدن اطلاعات شما را بدهد اما شما می‌توانید تنظیمات را سفارشی کرده و اطلاعاتتان را محدود به دسترسی افراد خاصی کنید. اما باز هم این ریسک را نکنید که اطلاعاتی را که نمی‌خواهید همه ببینیند را منتشر کنید زیرا احتمال این نیز باز هست که اطلاعات شما در دسترس سایرین قرار بگیرد. سایت‌ها ممکن است گزینه‌های تنظیماتی خود را تغییر دهند پس به روز باشید و تنظیمات حریم شخصی خود را به صورت دوره‌ای چک کنید که مناسبترین گزینه‌ها را انتخاب کرده باشید.

از نصب برنامه‌هایی که ممکن است به نظرتان مشکوک باشد اجتناب کنید

در مورد برنامه های کاربردی که به واسطه شخص نوشته شده است محتاط باشد چرا که برنامه‌های کاربردی که توسط اشخاص نوشته می‌شود ممکن است جنبه سرگرمی یا کاربردی داشته باشد ولی شما محتاط باشید که کدام برنامه را فعال می‌کنید. از نصب برنامه‌هایی که ممکن است به نظرتان مشکوک باشد اجتناب کنید و یا تنظیمات خود را تغییر دهید تا این برنامه‌ها به کمترین اطلاعات ممکنه از دستگاه شما موبایل، لپ تاپ دسترسی داشته باشند.

از پسوردهای قوی استفاده کنید

از پسوردهای قوی استفاده کنید، با رمز عبورهای قوی از حساب‌های کاربری خودتان محافظت کنید، اگر رمز عبور شما در معرض خطر باشد ممکن شخص دیگری به حساب شما دسترسی داشته باشد و خود را جای شما جا بزند.

نرم افزارها و به ویژه مرورگرتان را به روز نگاه دارید، نرم افزارهای آپدیت شده را نصب کنید به این ترتیب خرابکاران نمی‌توانند از راه‌های آسیب پذیری شناخته شده به شما آسیب برسانند. سیستم عامل‌های زیادی پیشنهاد آپدیت اتوماتیک را می‌دهند اگر این امکان را دارید فعالش کنید.

از نرم افزار ضد ویروس استفاده کنید، ضد ویروس‌ها به کامپیوتر شما در برابر ویروس‌های شناخته شده کمک می‌کنند، بنابراین شما می‌توانید قبل از اینکه به شما آسیب برسانند آن‌ها را حذف کنید. به دلیل اینکه خرابکارها به طور مرتب ویروس‌های جدیدی می‌نویسند، آپدیت بودن از اهمیت بالایی برخوردار است.

کاربران به روش های امنیتی و دفاع از حریم خصوصی خود توجه کنند

سرهنگ رامین پاشایی معاون اجتماعی پلیس فتا ناجا از کاربران خواست برای جلوگیری از حوادث حوزه نقض حریم خصوصی، اپلیکیشن های خود را از منابع معتبر تهیه کرده و به هیچ عنوان از ابزارهای تحت عنوان فیلتر شکن استفاده نکنند. 

وی یکی از داغ ترین و چالش برانگیزترین موضوعات در خصوص فضای مجازی و شبکه های اجتماعی را نقض حریم خصوصی کاربران برشمرد و اظهارداشت: تمامی کاربران می بایست نسبت به قوانین و مقررات این حوزه اطلاعات لازم و کافی را به دست آورند.

این مقام انتظامی ادامه داد: در ماده ۱۶ و ۱۷ قوانین جرایم رایانه ای مصوب سال ۱۳۸۸ که از سوی قانون گذار به تصویب رسیده “هر شخصی توسط سامانه های رایانه ای و مخابراتی، صوتی یا تصویری؛ فیلم خصوصی، اسرار و اطلاعات شخص دیگری را بدون رضایت منتشر یا در دسترس دیگران قرار دهد بسته به نوع جرم و خسارت وارده به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال و پرداخت جزای نقدی به میزان ۵ تا ۴۰ میلیون ریال محکوم خواهد شد.

وی از کاربران و استفاده کنندگان فضای مجازی و شبکه های اجتماعی خواست به روش های امنیتی و دفاع از حریم خصوصی خود در این فضا آگاهی داشته باشند و از رمزهای پیچیده که ترکیبی از حروف کوچک و بزرگ انگلیسی و نیز علامت های خاص و اعداد می باشد، استفاده کنند.

معاون اجتماعی پلیس فتا ناجا در خاتمه از کاربران خواست برای جلوگیری از حوادث حوزه نقض حریم خصوصی حتماً اپلیکیشن های خود را از منابع معتبر تهیه کرده و به هیچ عنوان از ابزارهای تحت عنوان فیلتر شکن استفاده کنند.