به گزارش صدای حوزه، مراسم آغاز سال تحصیلی حوزه های علمیه سال ۱۴۰۰- ۱۴۰۱صبح دیروز سه شنبه ۱۶ شهریور با قرائت قرآن کریم، پخش سرود جمهوری اسلامی، ذکر مصیبت به مناسبت ایام محرم و ارائه گزارش معاون آموزش حوزه های علمیه، پیام تصویری حضرت آیت الله سبحانی، سخنرانی آیت الله اعرافی مدیر حوزه های علمیه و تجلیل از طلاب ممتاز با حضور اعضای شورای عالی حوزه های علمیه و برخی از اساتید و طلاب با رعایت شیوه نامه های بهداشتی به صورت حضوری و مجازی در سالن اجتماعات مدرسه عالی دارالشفا برگزار گردید.
شیوه برگزاری دروس حوزه بستگی به شرایط و تصمیم شورای عالی دارد
حضرت آیت الله سبحانی در پیام تصویری به این مراسم در سخنانی، بیان داشتند: ایام تعطیلی در حال سپری شدن است و ایام سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ در حال آغاز شدن است. همیشه مهرماه و یا قبل از آن، درس های حوزه شروع می‌شد و مسلما نباید حوزه به دلیل یک سری مشکل تعطیل مطلق شود و باید به مقدار امکان همیشه بهره گیری کنیم.
این مرجع تقلید با اشاره به آیه «فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَهٍ مِنْهُمْ طَائِفَهٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ»افزودند: این آیه ما را خطاب می‌کند که همه افراد نمی‌توانند تحصیل کرده و بازگردند و در بلاد تبلیغ کنند؛ اما از هر گروه و طایفه ای بخشی از افراد می‌توانند مهاجرت کرده و تحصیل کنند و احکام را یاد بگیرند و بازگردند و در خانواده ها، اقوام و شهر خود تبلیغ کنند.
برکات ۱۰۰ ساله حوزه علمیه قم
ایشان بیان داشتند: در حال حاضر قریب به ۱۰۰ سال از [احیای] حوزه قم می‌گذرد و خدا می‌داند که این ۱۰۰ سال چه برکاتی داشته است؛ دیانت مردم قم و حتی ایران مرهون حوزه ای بوده که مرحوم آیت الله حائری آن را پایه گذاری کرد و شاگردان و بزرگانی که ایشان تربیت کردند، این آثار را در کشور نمایان کردند.
حضرت آیت الله سبحانی با بیان اینکه خداوند همه حوزه‌های شیعه و از جمله حوزه قم را از خطرها حفظ کند، تاکید کردند: به تعبیر قرآن گاهی از اوقات فزونی نعمت و گاهی هم بلا مایه امتحان است. بالاخره بشر در مقابل این دو حادثه مورد امتحان قرار می‌گیرد.
معظم له بیان کردند: در حال حاضر این بلایی که در جهان دامن گیر(ویروس کرونا) است، برای امتحان بشر است تا از غرورش پایین بیاید و تصور نکند که علمی که آموخته او را از خطرات کاملا حفظ می‌کند.
ایشان گفتند: این همه دستاوردهای علمی که از آن دم می‌زدند در مقابل یک موجود ریز عاجز و ناتوان شده و بنابراین در مقابل این بلا، انسان باید از قواعد علمی و نکاتی که علما گفته اند بهره‌گیری کند، اگر خدا دردی را داده، دوایی را هم برای آن معین کرده و مسلما بهره‌گیری از این دواها عمل به سنت الهی است.
این مرجع تقلید با بیان این که اما در مقابل آن، دعا و توسل هم مطرح است، باید دعا کنیم که این بلا از سر بشریت کم شود، خاطرنشان کردند: مرحوم صاحب جواهر در آخرین مجلدات خود می‌فرماید، خدا مردم عراق و نجف را با بیماری «وبا» امتحان کرد و بالاخره این وبا سابقا هم وجود داشته است و همیشه این بلاها دامنگیر بشر بود و بشر را تکان می‌دهد تا متوجه معنویت باشد.
حضرت آیت الله سبحانی در ادامه با اشاره به آغاز سال تحصیلی حوزه گفتند: شیوه آغاز حوزه ها و اینکه حضوری یا مجازی یا بخشی حضوری و بخشی مجازی باشد، بستگی به شرایط موجود دارد و این بستگی به تصمیم شورا عالی حوزه های علمیه دارد. در عین حال درس‌ها باید شروع شوند.
ایشان تصریح کردند: ما نباید از امدادهای الهی مایوس باشیم و امیدواریم خداوند منان این بلا را برطرف کند، دانشگاه، حوزه و همه بخش های کشور از جمله اقتصاد تحت تاثیر این بلا قرار گرفته و هم با دعا و هم از طرق علمی باید برای حل این مشکل ورود کنیم و به عنایت خدا و با توسل به اهل بیت(ع) این سال تحصیلی شروع شده و تا پایان ادامه می‌یابد.
شعار امسال حوزه “بازشناسی و بازنمایی یکصدساله حوزه قم ” است
آیت الله علیرضا اعرافی نیز در این آیین، با تبریک آغاز سال تحصیلی و با اشاره به وضعیت تدریس و امتحانات سال گذشته حوزه های علمیه،عنوان کرد: مراجع عظام، رهبری معظم، اساتید مکرم، شورای عالی، مراکز حوزوی و نهادهای اداری و تبلیغی حوزه و به ویژه اساتید و معلمان ما ارکانی بودند که در این ایام سخت بار مضاعفی را بر دوش کشیدند.
وی افزود: از رسانه ها و خبرگزاری ها و رسانه ملی سپاسگزار هستیم، به عنوان حوزه از کادر درمان و سلامت و بهداشت و خیرین و مسئولینی که برای رسیدگی به سلامت مردم تلاش کردند نیز تشکر می کنیم؛ برای درگذشتگان نیز طلب علو درجات و جهت شفای مریضان آرزوی شفای عاجل دارم.
مدیر حوزه های علمیه با اشاره به آیه ای از سوره فاطر گفت: یک جا هست که اگر بفهمد فقیر است به قله های هستی می رسد و آن انسان ذی شعور است؛ نیاز به خداوند و درک این نیاز انسان را به غنایی فوق همه غناهای عالم می رساند.
آیت الله اعرافی تصریح کرد: همه ما یکپارچه محو در ناچیزی هستیم و اگر این حقیقت ناب را بفهمیم، اتصال به خدا خواهیم داشت و به غنا می رسیم.
وی بیان کرد: هویت و اصالت حوزه در اخلاق، معنویت، معرفت، تهذیب و تربیت مجسم بوده و اگر روزگاری ما در همه ارکان حوزه پیش رویم، اما از این درونمایه های اخلاقی، معرفتی و ایمانی تهی شویم، هیچ خواهیم بود.
مدیر حوزه های علمیه یادآور شد: در سخنان پیشینیان ما جلوه های مهمی از ارزش های متعالی معنوی، الهی و اخلاقی وجود داشته و مبادا حوزه ما از این موارد تهی شود، اساتید و طلاب ما باید به این موضوع توجه کنند.
آیت الله اعرافی اظهار داشت: هنوز هم صدای استادان اخلاق و صاحبان نفس در فضای قم، فیضیه و دارالشفا طنین افکن بوده و همه آن بزرگواران ما را به تعمیق اخلاقی فرا می خوانند.
مهمترین ویژگی یک طلبه غلبه بر هواهای نفسانی است
وی تصریح کرد: مهمترین ویژگی یک طلبه غلبه بر هواهای نفسانی است و نظام اخلاقی و مشاوره ای ما و سنت های پایدار ارتباط استاد و طلبه باید در جهت تحکیم هویت روحی و اخلاقی باشد؛ نظام و جوان امروز از ما انتظار درخشش روحیات الهی دارند.
مدیر حوزه های علمیه خاطرنشان کرد: از همان روز آغازتحصیل، طلاب باید برای رشد معنوی و اخلاقی خود برنامه داشته باشند.
آیت الله اعرافی اضافه کرد: تحقیق و فقه و تفسیر از قدیم از مزایای حوزه بوده و ره‌آورد آن بسیاری از مفاهیم عمیق بوده و باید این تحقیقات رشد کنند؛ جهان امروز پرسش های زیادی مقابل ما قرار داده و مسائل بی شماری در جهان امروز ایجاد شده و بسط قلمرو علوم اسلام، پاسخ به پرسش های نو و حل مشکلات بشر امروز جز با تلاش های بسیار حاصل نمی شود.
با بهانه های ناصحیح عمق تلاش های علمی را کم نکنیم
وی ادامه داد: مبادا ما با بهانه های ناصحیح عمق تلاش های علمی را کم کنیم، زیرساخت های پژوهش و ابزارهای نو برای آن، آزاداندیشی و عمق بخشی به تحقیقات علوم اسلامی و بسط آن ناظر بر نیازهای فعلی باید مورد توجه قرار گیرد.
مدیر حوزه های علمیه ابراز کرد: حوزه های ما همواره مردمی بوده اند و این ارتباط و تعامل با مردم و مطالبه گری حقوق مردم از ممیزات حوزه بوده و امروز هم حوزه این ویژگی را حفظ کرده و باید به آن عمق بخشد؛ همه ما باید خود را در خدمت مردم احساس کنیم.
آیت الله اعرافی مطرح کرد: حوزه در ورود به عرصه های خدمت به مردم سابقه کهن دارد و امامان جماعات، اهالی منبر و خطابه و همه فضلای ما از این ویژگی برخوردارند.
حوزه از امام خمینی(ره) آموخت که می توان در برابر مستکبران ایستادگی کرد
وی اظهار داشت: حوزه های ما در عصر امروز در ویژگی انقلاب بودن و روحیه استکبارستیزی، بیش از گذشته باید تلاش کنند؛ چرا که حوزه ما از امام آموخت که می توان مقابل دین ستیزان و مستکبران عالم ایستادگی کرد و این مجاهدت در راه خدا باید برای ما تجسم پیدا کند.
مدیر حوزه های علمیه با بیان اینکه بیانیه گام دوم انقلاب باید در همه ارکان حوزه تجلی پیدا کند، ادامه داد: خودشناسی و تحول قاعده مند اصلی است که نباید از آن غفلت کرد؛ ما همواره باید آسیب ها را بشناسیم تا آن را کاهش دهیم. اصل تحول باید با هوشمندی، روش مندی و ابتناء به اصالت حوزه باید صورت گیرد.
آیت الله اعرافی اضافه کرد: فروردین ۱۴۰۱ یکصدمین سالگرد حوزه قم خواهد بود و ما دبیرخانه ای تشکیل داده ایم و بازشناسی و بازنمایی یکصد ساله حوزه قم شعار سال تحصیلی پیش رو خواهد بود.
حوزه قم تئوری ولایت فقیه و نظام اسلامی را به جهان معرفی کرد
وی ابراز کرد: حوزه قم تئوری ولایت فقیه و نظام اسلامی را به جهان معرفی کرد و مبداء وحدت در جهان اسلام شد؛ قم در فقه و کلام و فلسفه و علوم نقلی و حدیث برگ های جدیدی افزود.
مدیر حوزه های علمیه بیان کرد: ما نمی گوییم اشکالی نداریم؛ باید ضعف ها را بشناسیم و معالجه کنیم؛ این یکصد سال بسیار پر آلام بود و شهیدان ایثارگر از همین حوزه تربیت شدند.
آیت الله اعرافی اظهار داشت: شرایط کرونایی آسیب های متعددی به حوزه های مختلف علمی، اقتصادی و فرهنگی وارد کرده که باید آن را معالجه کنیم. من از مدیران و اساتید و مشاوران تقاضا دارم که آسیب های علمی و روحی ایجاد شده در ایام کرونایی را بازشناسند و آن را معالجه کنم.
وی تاکید کرد: برنامه های مشترک با نهادهای مختلف و طرح های مهمی که به پایان رسیده است از دستاوردهای چند سال اخیر است.
نظام جامع آموزش حوزه به تصویب رسیده است
مدیر حوزه های علمیه یادآور شد: نظام جامع آموزش حوزه به تصویب رسید؛ درختواره های حوزه اتمام شده و نقشه راه آن دنبال می شود؛ اصلاح سطح سه، تشکیل گروه های علمی، توسعه فقه معاصر، شکل گیری درس های خارج متعدد، ارتقای ارزیابی و نظارت و رتبه بندی، اصلاح برنامه سفیران هدایت و رفع کاستی های آن، اجرای برنامه جدید مصوب شورای عالی، تدوین متون جدید، پیدا کردن بدیل ها برای برخی از متون در سطح یک، پیش بینی نمره های پژوهشی، روان تر شدن امتحانات شفاهی، افزایش گروه ها و کمیته های علمی برای مدارج، شکل گیری درس های تحقیقاتی و عالی در قلمرو غیر فقه با آیین نامه دقیق و منضبط، ارتقای پژوهش از نظر کیفی و غیره از دستاوردهای آموزشی حوزه در سال های اخیر بوده است.
بزرگان حوزه در اندیشه گره گشایی از کار طلاب هستند
آیت الله اعرافی، مرکز تربیت معلم مبلغ را دستاورد مهمی برشمرد و ادامه داد: آموزش مجازی، سامانه تقریرات، مراکز تخصصی جدید با رشته های جدید، درس های خارج بلاد، امور نخبگان و حمایت از ممتازین و استعدادهای برتر، هدایت علمی به عنوان یک طرح، مجتمع تبلیغ، قطب های زبان، آمایش رشته ها و دوره های ویژه برای پس از سطح ۴، درختواره آموزش های مهارتی و کاربردی، استفاده از اوقات فراغت با حضور ۲۰ هزار نفر در دوره های تابستانی، پیش بینی واسپاری به مراکز و استان ها در ۲۰ محور، طرح تکریم اساتید، طرح پیشخوان و ارتقای مراکز تخصصی از دیگر دستاوردهای چند سال اخیر حوزه است.
مدیر حوزه های علمیه خاطرنشان کرد: در بخش زیرساخت ها در دوره قبل ۱۶۰ پروژه نیمه تمام تکمیل شد و در دوره جدید امیدواریم ۱۴۰ پروژه نیمه تمام باقی مانده به اتمام برسد.
آیت الله اعرافی یادآور شد: طلاب ما گاهی بیش از اقشار ضعیف جامعه از نظر معیشتی در وضعیت نابسامان قرار دارند و از این جهت ما با طلاب عزیزمان همدردی می کنیم و حتما بزرگان حوزه در اندیشه گره گشایی از کار طلاب هستند؛ ما واقعا شرمنده خانواده های طلبه و استاد هستیم.
استقبال برای ورود به حوزه های علمیه سیر صعودی دارد
حجت الاسلام والمسلمین مهدی رستم نژاد نیز با اشاره به وضعیت تدریس و امتحانات سال گذشته در فضای مجازی، عنوان کرد: ۵۳ و نیم درصد کلاس های ما در کشور حضوری بوده و ۴۶ و نیم درصد هم مجازی بوده و اکثر مجازی ها هم مربوط به قم است.
وی افزود: در شهرهای دیگر به دلیل جمعیت کم مدارس، کلاس های حضوری، بیشتر بود؛ ۷۲ و نیم درصد از طریق ایتا، ۱۷ و نیم درصد از اسکای روم و ۱۰ درصد از سامانه مجازی حوزه و سایر سامانه ها استفاده شد.
معاون آموزش حوزه های علمیه گفت: ۲۴۰ هزار ساعت درس با چند گویش در سامانه نجاح بارگذاری شده است.
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد تاکید کرد: ما در سال تحصیلی پیش رو هم اجبارا کار تحصیل را مجازی آغاز می کنیم و به محض اجازه دادن مراجع ذی ربط، حوزه نسبت به حضوری کردن کلاس ها اقدام می کند.
وی ادامه داد: ۸۲ درصد امتحانات کشور در سال گذشته حضوری بوده و عمده امتحانات غیرحضوری در قم بود، اما در استان های دیگر عمدتا حضوری بود، تا بهار سال گذشته ۴۰۶ رشته، گرایش و رویکرد به تصویب شورای گسترش حوزه ها رسید و در سال ۹۵ که بحث درختواره شروع شد، حوزه ۳۸ رشته و گرایش داشت که فقط ۵ رشته، سرفصل هایش مصوب شده بود.
معاون آموزش حوزه های علمیه تصریح کرد: در ارتباط با سرفصل ها، ۶۳ رشته و گرایش مصوب شده که ۱۵ و نیم درصد است؛ ما برای اینکه به این میزان سرفصل مصوب برسیم، بیش از ۱۱۱ جلسه داشتیم و پیش بینی می کنیم که برای تصویب ۱۰۰ درصدی بیش از ۹۰۰ جلسه باید برگزار شود.
وی اضافه کرد: تا قبل از درختواره، ۳۸ رشته و گرایش داشتیم و از این تعداد امروز به ۸۵ رشته و گرایش اجرا شده رسیدیم و ۷۹ درصد دیگر کار باقی مانده است؛ در این راستا سرفصل ها باید تدوین شود و به سمت اجرا روانه شود.
باید به ۴۰۶ رشته و گرایش برسیم تا حوزه برای نظام اسلامی و سطح بین الملل بتواند سرباز تربیت کند
معاون آموزش حوزه های علمیه خاطرنشان کرد: ما تا ۵ سال آتی باید به ۴۰۶ رشته و گرایش برسیم تا حوزه برای نظام اسلامی و سطح بین الملل بتواند سرباز تربیت کند، امروزه مصوبه ای از سوی شورای گسترش حوزه ها تصویب شده به این معنا که ما برای سطح یک مدرسه، برای سطح دو به بالا مدرسه عالی حوزوی، برای رشته ها، مرکز تخصصی، موسسه عالی و مجتمع عالی حوزوی داشته باشیم.
وی مطرح کرد: مدارس سطح یک، ۵۴ و نیم درصد واحدهای آموزشی، مدارس عالی که برای سطح دو به بالا است ۲۷ درصد، ۷ درصد مراکز تخصصی و یک و نیم درصد برای موسسه و مجتمع اختصاص دارد.
معاون آموزش حوزه های علمیه عنوان کرد: ما در قم باید مشخص کنیم که چند مرکز و مجتمع نیاز داریم تا بتوانیم درختواره ها را به نتیجه مطلوب برسیم.
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد با اشاره به پذیرش حوزه های علمیه بیان کرد: ما در بخش کمی از سال ۹۱ تا ۹۸ سیر نزولی در پذیرش داشته ایم؛ اما از سال ۹۸ سیر صعودی شده و ما از زیر ۱۰ هزار نفر متقاضی سال ۹۸ امروز به ۱۶ هزار و ۷۰۰ نفر متقاضی رسیده ایم که این ها به دلیل تصمیمات کلیدی است که در ستاد سیاستگذاری پذیرش حوزه های اتخاذ شده است.
وی اظهار داشت: سیر کیفی پذیرش از ۱۰ سال گذشته تا کنون متفاوت شده است ؛ به این معنی که در سال ۹۱ معدل ورودی ما ۱۵ ونیم بوده و امروز به بالای ۱۷ ونیم رسیده ایم.
تقدیر از طلاب ممتاز در مراسم آغاز سال تحصیلی
در پایان مراسم آغاز سال تحصیلی حوزه با حضور آیات، حسینی بوشهری رئیس شورای عالی جامعه مدرسین، سید احمد خاتمی عضو شورای عالی حوزه های علمیه و اعرافی مدیر حوزه های علمیه در سالن همایش های مدرسه عالی دارالشفا تقدیر شدند.
بر اساس این گزارش: حجج اسلام و آقایان، سید محمد حسین حسینی، محمد خدابنده لو، محمدجواد محمدی، مصطفی گودرزی، امیرحسین قربانی در بخش کار جهادی در ایام کرونا، حسن مجتبی زاده، محمود رفیعان و شمس الدین روحی در بخش شعار سال حوزه از طلابی بودند که مورد تقدیر قرار گرفتند.
