به گزارش صدای حوزه، حجت‌‌‌الاسلام والمسلمین سید سجاد ایزدهی رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه در مدرسه تابستانه مسائل فقهی معاصر که از سوی مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی قم برگزار شد، گفت: جامعه شیعه پس از دوران غیبت به فراخور شرایط زمانه با دغدغه‌های سیاسی مواجه بوده است و فقها در پاسخ به نیازهای جامعه به حل‌وفصل مسائل فقه سیاسی اهتمام گماشته‌اند. از اولین مسائلی که در بستر غیبت و جدایی شیعه از امامان خود مطرح شده بحث ولایت عامه فقیه است.
تمام ابواب فقه می‌توانند جنبه سیاسی و حاکمیتی داشته باشد
دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به اینکه در منطق شیعه، فقه محدودیتی ندارد و همگانی و همه زمانی و همه مکانی است و عرصه‌های گوناگون زندگی بشری را در برمی‌گیرد، اظهار داشت: در زمان‌های گذشته تقسیم مباحث علم فقه از احوالات شخصی و عبادیات شروع می‌شده و به موضوعات حکومتی مانند حدود و دیات و جهاد ختم می‌شده است و تمایز فقه سیاسی از دیگر ابواب فقهی بر پایه موضوعات سیاسی بوده است. این در حالی است که با یک نگاه حکومتی تمام ابواب فقه می‌توانند جنبه سیاسی و حاکمیتی پیدا کنند و در شرایط خاصی دخالت حکومت را به‌عنوان قدرت برتر اقتضا کنند.
ایزدهی با اشاره به مثال‌هایی از مسائل حکومتی بیان داشت: طیف وسیعی از مسائل می‌تواند ذیل مباحث فقه حکومتی دنبال بشود که البته این معنا مستدعی رویکرد حکومتی به فقه است که در مقابل رویکرد فردی به آن است.
این پژوهشگر فقه سیاسی با اشاره به انعطاف فقه شیعه و توان سازگاری با شرایط مختلف و مسائل نوظهور، گفت: فقه شیعه در مواجهه با جریانات نوپدید سیاسی توانسته است نرم‌افزار خود را به‌روزرسانی کند و با مسائلی مانند انتخابات برخورد فعالانه داشته باشد و آن را با توجه به فلسفه سیاسی متناسب خود بومی‌سازی کند.
مرحوم نائینی و تفکیک قوا
وی ادامه داد: مرحوم نائینی اولین کسی است که در موضوع پارلمان و تفکیک قوا نظریه‌پردازی فقهی کرد و این در پاسخ به مسائل خاص دوران ایشان بوده است که مسئله غالب محدود کردن قدرت سلطنتی بوده است.
ایزدهی با بیان اینکه فقه سیاسی هیچ‌گاه بن‌بست ندارد و تحت هر شرایطی می‌تواند نرم‌افزار خود را به‌روزرسانی کند؛ به‌ضرورت اهتمام حوزه‌های علمیه برای برخورد فعالانه با شرایط پیش روی انقلاب اسلامی تأکید کرد و گفت: جمهوری اسلامی باید بتواند الگوی پیشنهادی خود را به دیگر جوامع عرضه کند تا بتوانند آن را جایگزین نظامات پیشنهادی دنیای مدرنیته کنند.
