به گزارش صدای حوزه، زمانی که مارک زاکربرگ برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای ساخت متاورس – یک ساختار واقعیت مجازی با هدف جایگزینی اینترنت، ادغام زندگی مجازی با زندگی واقعی و ایجاد زمین‌های بازی جدید بی‌پایان برای همه – را اعلام کرد، قول داد که «شما هر کاری که تصورش را بکنید، می‌توانید انجام دهید.» اما شاید این ایده چندان عالی نباشد، به دلایلی که در ادامه پیش روی شما قرار خواهد گرفت.
کارشناسان معتقدند مارک زاکربرگ با تغییر ساختاری فیسبوکی که حالا متا خوانده می‌شود، مشکلات عدیده‌ای را در جهان به وجود خواهد آورد. عواقبی که ظاهرا چاره‌ای برای آنها اندیشیده نشده است.
زاکربرگ، مدیر عامل شرکتی که قبلاً فیسبوک نام داشت، حتی نام آن را به متا تغییر داد تا بر اهمیت این تلاش تأکید کند. در اواخر اکتبر، او از رفتن به کنسرت‌های مجازی با دوستان خود، شمشیربازی با هولوگرام ورزشکاران المپیک و – از همه بهتر – پیوستن به جلسات تجاری با واقعیت مختلط که در آن برخی از شرکت‌کنندگان به صورت فیزیکی حضور دارند، مادامی‌که برخی دیگر از متاوِرس در نقش آواتارهای کارتونی در حال پخش، لذت می‌برند.
تصور جنبه‌های منفی پروژه متا
اما تصور جنبه‌های منفی دیستوپیایی به همین سادگی است. فرض کنید متاورس همچنین یک نسخه بسیار بزرگتر و در عین حال شخصی‌تر از آزار و اذیت و نفرت را که فیسبوک در مقابله با آن در اینترنت امروز کاهل بوده را امکان پذیر می‌کند؟ یا در نهایت به همان شرکت‌های بزرگ فناوری می‌رسد که سعی کرده‌اند اینترنت فعلی را کنترل کنند و به عنوان دروازه‌بان نسخه واقعیت مجازی آن خدمت کنند؟ یا به مجموعه وسیعی از جوامع مجازی تبدیل می‌شود که در آن هر بازدیدکننده دائماً تحت نظارت، تجزیه و تحلیل و با تبلیغات قرار می‌گیرد؟ یا از هرگونه تلاش برای محدود کردن آزادی کاربر که به کلاهبرداران، قاچاقچیان انسان و تبهکاران اینترنتی اجازه ارتکاب جرایم بدون مجازات را می‌دهد، چشم پوشی می‌کند؟
«امی استپانوویچ» مدیر اجرایی سیلیکون فلاتایرون در دانشگاه کلرادو در این خصوص می‌گوید: یک کمپین ترول آنلاین را تصور کنید اما کمپینی که در آن رگبار کلمات زشتی که ممکن است در رسانه‌های اجتماعی ببینید، گروهی از کاربران عصبانی که بر سر شما فریاد می‌زنند و تنها راه فرار شما خاموش کردن دستگاه است.
او می‌گوید: «ما به گونه‌ای متفاوت به آن برخورد می‌کنیم؛ اینکه کسی سر ما فریاد بزند تا اینکه کسی چیزی برای ما تایپ کند، این احتمال و امکان بالقوه وجود دارد که این آسیب واقعاً افزایش یابد.»
فیلیپ روزدِیل، بنیانگذار فرار مجازی «Second Life»(زندگی دوم)، گفت: ۱۵ سال پیش این طرح یک دیوانگی اینترنتی بود و هنوز هم صدها هزار نفر از ساکنان آنلاین را به خود جذب می‌کند، متا هم بهترین مؤسسه برای هدایت ما به دنیای متاورس یا همان دنیای موازی نیست.
به سیستم‌های منعطف نیازمندیم
روزدِیل با توصیف محصول شاخص «وی آر»(VR) متا، با عنوان «Horizon»(افق)، گفت: خطر ایجاد فضاهای عمومی آنلاین فقط برای یک «گروه قطبی و خاص از مردم» جذاب است. در یک آموزش ایمنی، متا به کاربران «Horizon» توصیه کرده که با آواتارهای همکار خود با مهربانی رفتار کنند و نکاتی را برای مسدود کردن، نادیده گرفتن یا گزارش دادن کسانی که این کار را انجام نمی‌دهند، ارائه می‌دهد، و باید خاطر نشان کرد که برای جلوگیری از موقعیتی اینچنین که تنها به بلندترین فریادها پاداش می‌دهد، بیش از یک رویکرد «نظارت مدرسه‌ای» نیاز است.
او گفت: «خدا را شکر، کسی به آن پارتی نخواهد آمد. ما قرار نیست موتور خلاق انسان را به این قلمرو منتقل کنیم.»
بنیانگذار فرار مجازی «Second Life»(زندگی دوم) افزود: هدف بهتر، ایجاد سیستم‌هایی است که به اندازه کافی خوش‌آیند و منعطف باشند تا به افرادی که یکدیگر را نمی‌شناسند، اجازه دهند تا در مکانی واقعی مانند پارک مرکزی نیویورک، به خوبی با یکدیگر کنار بیایند. او گفت که بخشی از آن می‌تواند به سیستم‌هایی متکی باشد که به افراد کمک میکنند شهرت و شبکه‌ای از آشنایان قابل اعتمادی که می‌توانند در جهان‌های مختلف داشته باشند، بسازند. در محیط کنونی وب، چنین سیستم‌های معروفی سابقه متفاوتی در مهار رفتار خطرناک داشته‌اند.
مشخص نیست که طرح متا یا هررکس دیگری که در متاوِرس سرمایه‌گذاری می‌کند چقدر طول می‌کشد تا چنین مسائلی را در نظر بگیرد. تا کنون، غول‌های فناوری از مایکروسافت و اپل گرفته تا سازندگان بازی‌های ویدیویی هنوز عمدتاً بر روی بحث در مورد وضعیت و شرایط متاورس متمرکز هستند.
برخی از توسعه‌دهندگان می‌گویند برای اینکه متاوِرس کار کند، باید مجموعه‌ای از استانداردهای صنعتی مشابه استانداردهایی که در «HTML»(زبان نشانه گذاری HyperText Markup Language یا HTML زبان نشانه‌گذاری استاندارد برای اسناد طراحی شده جهت نمایش در یک مرورگر وب است.) ادغام شده‌اند، «زبان نشانه‌گذاری باز» که از دهه ۱۹۹۰ برای ساختار وب‌سایت‌ها استفاده می شود، تشکیل دهند.
ریچارد کریس مدیر پلتفرم «آمنی‌وِرس انویدیا» می‌گوید: وقتی به یک وب‌سایت می‌روید به این موضوع فکر نمی‌کنید که ما به همان نقطه‌ای در متاوِرس خواهیم رسید که در آن با رفتن از یک جهان به جهان دیگر و تجربه چیزهایی در آن، لازم نیست به این فکر کنید که آیا من جای درستی آمده‌ام؟ شما فقط روی پیوند کلیک می‌کنید.
چشم‌انداز انویدیا برای یک استاندارد باز شامل ساختاری برای جهان‌های سه بعدی است که توسط استودیوی فیلم‌سازی پیکسار ساخته شده است و توسط اپل نیز استفاده می‌شود. از جمله سؤالات اساسی که حل می‌شود این است که فیزیک چگونه در متاوِرس کار می کند – آیا جاذبه و گرانش مجازی باعث می‌شود اگر شیشه را رها کنی و به زمین بخورد شکسته شود؟ آیا این قوانین با حرکت از مکانی به مکان دیگر تغییر خواهند کرد؟
«حریم خصوصی و هویت» بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اختلافات در مورد متاوِرس
تیمونی وست، معاون واقعیت افزوده و مجازی در موسسه «Unity Technologies»، که موتور برای دنیای بازی‌های ویدیویی می‌سازد، گفت: بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اختلافات در مورد متاوِرس بر روی مسائل مربوط به حریم خصوصی و هویت متمرکز است.
او گفت: «توانایی به اشتراک گذاشتن برخی چیزها همزمان با عدم اشتراک‌گذاری چیزهای دیگر زمانی مهم است که در یک خانه مجازی هنر خود را به نمایش می‌گذارید اما نمی‌خواهید جزئیات را به اشتراک بگذارید. در فضاهای دیجیتال مجموعه‌ای از لایه‌های مجوز وجود دارد که اینترنت می‌تواند از آنها اجتناب کند، اما شما واقعاً مجبورید که این همه کار را انجام دهید.»
برخی از مشتاقان متاوِرس که سال‌هاست بر روی این مفهوم کار میکنند، از صفحه همگانی که می‌تواند تازه‌واردان کنجکاو را به خود جلب کند، استقبال میکنند، اما همچنین می‌خواهند مطمئن شوند که متا دیدگاه آنها در مورد چگونگی ساخت این اینترنت جدید را خراب نکند.
رایان گیل، بنیانگذار و مدیر عامل استارت‌آپ «Crucible» با تمرکز بر متاوِرس، می‌گوید: «متاوِرس باز توسط همه خلق شده و متعلق به همه است و متاورسی که مارک زاکربرگ و شرکتش ادعای آن را میکنند توسط همه خلق شده اما آنها مالکش شده‌اند.
گیل گفت که سر و صدای بزرگ متا(فیسبوک) واکنشی به ایده‌هایی است که در جوامع توسعه‌دهنده گروهی در حال چرخش است و حول محور فناوری‌های «غیرمتمرکز» مانند بلاک‌چِین و توکن‌های غیرقابل تعویض یا NFT هستند که می‌تواند به افراد کمک کند هویت و اعتبار آنلاین خود را ایجاد و از آن محافظت کنند.
وی افزود: محور اصلی این جنبش فناوری، با نام مستعار «وب ۳»، برای موج سوم نوآوری اینترنتی، این است که آنچه مردم در این جوامع آنلاین ایجاد میکنند متعلق به آنهاست و روشی برای دور شدن از مدل فناوری بزرگ به هدف «انباشت انرژی و توجه و بهینه‌سازی آن برای خرید بیشتر است.»
مارک زاکربرگ و رویای تسلط بر اینترنت امروز و فردا
ایوان گریر، یکی از فعالان بنیاد «مبارزه برای آینده»، گفت که به راحتی می‌توان اعلامیه متای فیسبوک را به عنوان تلاشی بدبینانه و خودخواهانه برای فاصله گرفتن از تمام رسوایی‌هایی که این شرکت با آن مواجه است دید و حتی فشار متا در واقع ترسناک‌تر هم هست.
او گفت: «مارک زاکربرگ آخرین بازی خود را فاش می‌کند، که فقط برای تسلط بر اینترنت امروز نیست، بلکه برای کنترل و تعریف اینترنت فرداست که ما به فرزندان خود و فرزندانِ فرزندانمان واگذار می‌کنیم.»
این شرکت اخیراً استفاده از تشخیص چهره را در برنامه فیسبوک خود کنار گذاشته است، اما ابزارهای متاورس به اشکال جدیدی برای ردیابی راه رفتن، حرکات بدن و حالات افراد برای متحرک کردن آواتارهای آنها به احساسات دنیای واقعی متکی است. و با توجه به اینکه فیسبوک و مایکروسافت برنامه‌های متاورس را به‌عنوان ابزارهای کاری مهم معرفی میکنند، حتی امکان نظارت تهاجمی‌تر در محل کار و تخلیه اطلاعاتی وجود دارد.
فعالان از ایالات متحده می‌خواهند که قانون ملی حفظ حریم خصوصی دیجیتال را تصویب کند که نه تنها برای پلتفرم‌های امروزی مانند فیسبوک بلکه برای پلتفرم‌هایی که ممکن است در متاورس وجود داشته باشند نیز اعمال شود. با این حال، بجز معدود ایالت‌‌هایی چون کالیفرنیا و ایلینوی، وضع و اجرای قوانین واقعی حفظ حریم خصوصی آنلاین در ایالات متحده وجود ندارد.
