طرح پیشنهادی چهارگانه مدیریت نوین حوزه علمیه

به گزارش صدای حوزه، یادداشتی که مطالعه می کنید حاوی نگاهی نو به امر مدیریت تحول در حوزه های علمیه می باشد که تقدیم می گردد:

در جهان امروز یک شاخصه کلی قابل مشاهده است. شاخصه امروز جهان مدرن سرعت است. یعنی تحولات جهان حاضر با سرعت بالا در حال پیش روی است و این سرعت در علوم تجربی نیز قابل مشاهده است. و به همین ترتیب باید علوم انسانی نیز با سرعت رشد کند و راس رشد علوم انسانی باید از حوزه علمیه نشأت بگیرد. بنابراین این طرح نیز بر اساس این شاخصه طراحی می شود یعنی طلبه باید در اقل زمان به بهره وری برسد.
خلاصه این طرح را در چند بخش بیان می کنم.

بخش اول : تغییر در روند پذیرش حوزه علمیه

در این بخش حوزه علمیه علاوه بر برگزاری ازمون جداگانه باید در لیست رشته های کنکوری نیز قرار گیرد.به این ترتیب که حوزه علمیه شهرستان ها دارای کد رشته می شوند و فرد هنگام انتخاب رشته می تواند حوزه علمیه را نیز انتخاب کند.

بخش دوم : ساختار آموزشی

ساختار اموزشی بر اساس دو مقطع عمومی و تخصصی تشکیل می شود.
در بخش عمومی یک دوره ۴ ساله طی می شود و پس از ۴ سال مدرک کارشناسی الهیات به طلبه داده می شود که شامل همه مزایای استخدامی می باشد.
در مقطع تخصصی که اصلی ترین بخش این طرح می باشد باید تمامی طلاب بلااستثنا طبق یک ازمون جامع که پس از مرحله عمومی برگزار می شود شرکت کنند.یعنی تمامی طلاب وارد بخش تخصصی نمی شوند بلکه طلابی که از این ازمون جامع نمره قبولی کسب کنند می توانند وارد بخش تخصصی شوند.

در بخش تخصصی چهار بخش وجود دارد:
بخش اول تربیت فقیه متجزی و مطلق
بخش دوم تربیت قاضی
بخش سوم تربیت حاکم اسلامی
بخش چهارم تربیت مبلغ داخلی و بین المللی

در این بخش آزمون جامع باید بر اساس پروتکل خاصی طراحی شود که بتواند با کمک یک مصاحبه حضوری استعداد سنجی را نیز انجام دهد و طلاب را در ۴ بخش بالا تقسیم کند.سپس طلاب در بخش اول که تربیت فقیه است باید حداکثر در یک دوره ۶ ساله به اجتهاد متجزی دست یافته و طی یک برنامه جداگانه به سمت اجتهاد مطلق حرکت کنند.
در بخش دوم و سوم طلاب یک دوره ۴تا۶ ساله شرکت خواهند کرد و در این بخش هم کسب مهارت استنباط و اجتهاد متجزی نیز لازم و ضروری است.

در بخش چهارم طلابی که دارای استعداد تبلیغی هستند دو بخش شده و بخشی صرفا برای تبلیغ داخل کشور استفاده شده و برخی با اخذ تعهد برای تبلیغ خارج کشور تربیت می شوند.

بخش سوم منابع درسی

منابع درسی بخش عمومی از منابع مرسوم حوزه با اندکی تفاوت انتخاب می شوند و تفاوت چندانی با منابع فعلی ندارند اما بخش تخصصی منابع جداگانه داشته و هر چهار بخش حداقل باید شامل منابعی باشد که بتواند طلبه را به مجتهد متجزی برساند و در مرحله بعد طبق تخصص هر شاخه منابع دروس تفاوت دارد.

بخش چهارم منابع مالی

تحصیل در بخش عمومی این طرح مانند تحصیل در دانشگاه بوده و هیچ گونه شهریه ای مانند سبک سنتی پرداخت نمی شود بلکه مزیت آن استفاده از ظرفیت معنوی حوزه است و دارای امتیاز جداگانه ای برای پذیرش در بخش تخصصی است. و بخش تخصصی صرفا از محصلین بخش عمومی می باشد. اما در بخش تخصصی صرفا در بخش تربیت فقیه شهریه ویژه پرداخت می شود و باید هر ساله طبق تورم یک شهریه کامل پرداخت شود اما محصلین بخش تربیت قاضی و ترتیب حاکم و همچنین تربیت مبلغ واجد دریافت شهریه نخواهند بود. زیرا هر سه بخش مذکور پس از طی دوران تحصیل باید با مساعدت حوزه و بدون ازمون ورودی وارد بخش های دولتی شوند.

شاید در این بخش گفته شود که این کار تبعیض است اما در جواب گفته می شود که تبعیضی نیست زیرا وقتی این طلاب با طی پروتکل های خاص تربیت شده و دارای یک برنامه علمی قوی باشند نیازی به آزمون ورودی ندارند. مخصوصا در بخش تربیت حاکم باید طلبه بخش مذکور در ادارات بالادستی مختلفی فعالیت کند تا بتواند تجربه لازم برای اخذ مناصب حکومتی از جمله ریاست جمهوری یا وزارت خانه های مختلف را به دست بیاورد.

بخش پنجم ضرورت برنامه تحولی پیشنهاد شده

این برنامه در این نوشتار خیلی خلاصه بیان شد و طبیعتا سوالات زیادی پیرامون ان وجود دارد که قابل بحث است. اما امتیاز ویژه این برنامه انسجام نیروهای حوزوی است. در روند فعلی طلاب از همان پایه اول سرگردان هستند و هر کس به سویی می رود و هر چند موسسات مختلف در حوزه وجود دارد اما انسجامی در این میان قابل مشاهده نیست زیرا عوامل مختلفی از جمله ابهام در نتیجه وجود دارد که طلاب را ناامید می کند اما در طرح مذکور تمامی این مشکلات حل شده است.

بخش ششم تقسیم بندی کشور به مناطق چهار گانه

بخش عمومی طرح مذکور در بخشی از حوزه های فعلی تحصیل می کنند اما بخش تخصصی با تمرکز زدایی از قم ، تمامی موسسات و حوزه های کشور چهار منطقه شده و هر بخش از بخش های تخصصی در یک منطقه تحصیل می کنند .برای مثال تمامی طلابی که برای تربیت حاکم انتخاب می شوند در تهران و شهرهای اطراف تحصیل می کنند زیرا این منطقه برای تربیت حاکمان و سیاستمداران اینده مستعد می باشد.