به گزارش صدای حوزه، آیت‌الله علی‌اکبر رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در افتتاحیه ششمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی که امروز در سالن همایش‌های صداوسیما برگزار شد، با اشاره به اینکه موضوعات متعددی در حوزه علومانسانی همچون ارتباط آن با فضای دیجیتال مطرح است، گفت: تشکیل کمیسیونی با عنوان فقه علوم انسانی می‌تواند دین را به عرصه زندگی وارد کند. بر همین اساس باید به این‌امر توجه‌ویژه شود.
آیت‌الله رشاد با بیان اینکه امروز علومانسانی رقیب شریعت است؛ به طوری که دین به ما نحوه سبک زندگی را نشان می‌دهد و علو انسانی هم چنین مدعی است، افزود: علوم انسانی از دین پیشی گرفته است. البته نمی‌توانیم منکر شویم که علومانسانی سکولار غربی کشور را اداره می‌کند و شاید بتوان گفت که مشکلات امروز به دلیل این‌نوع نگاه و حکمرانی است. این نگاه به جدایی دین از سیاست اکتفا نکرده، بلکه بالاتر از آن هم رفته است بر همین اساس نسبت فقه با علوم انسانی باید تبیین شود.
علوم انسانی بشریت را اداره می‌کند
آیت‌الله رشاد با اشاره به لزوم تحول در علومانسانی، تصریح کرد: پنج مؤلفه مهم همچون مبانی، اصول، منطق و‌فلسفه باید توجه شود. به همین دلیل است که فقه به علومانسانی نیازمند است و قابل جدایی نیست؛ چرا که علوم انسانی بشریت را اداره می‌کند.
وی به شناخت انسان از علوم انسانی اشاره کرد و افزود: اگر کلام را در قلمروی جدیدش بنگریم، انسان شناسی بخشی از آن قلمداد می‌شود. تبیین بسیاری از حقایق به عنوان گزاره‌های علومانسانی است که وارد ساحت جامعه‌شناسی معرفت می‌شود.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه موضوع‌شناسی بزرگ‌ترین خدمت علومانسانی به فقه است، تصریح کرد: فقه کارآمد، روز آمد و توسعه یافته در سایه این موضوع گسترش یافته است.
شناخت علم یکی از اصول تحول است
پس از آن، آیت الله محمود رجبی، رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) با بیان اینکه برای تولید علومانسانی باید به دنبال حرکتی باشیم که ساخته‌هایی داشته باشد، اظهار داشت: این ساخته‌ها شامل شناخت نظام اندیشه اسلامی است. کسی که می‌خواد تحول ایجاد کند باید از نظام اندیشه اسلامی غافل نباشد.
وی افزود: شناخت مبانی و روش علوم انسانی از دیدگاه قرآن کریم از دیگر مبانی لازم برای تحول در علوم انسانی اسلامی است. بر همین اساس یکی از اصول تحول، شناخت علم‌مورد نظر با نگاه انتقادی است. محققان در مؤسسه آموزشی پژوهشی امام‌خمینی (ره) در این موضوع فعالیت دارند.
تحول در علوم انسانی منحصر به جغرافیا زمان نیست
در ادامه، معتمدی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه تحول در علومانسانی منحصر به مکان جغرافیایی نیست، گفت: توجه به علومانسانی، تحول و اسلامی‌سازی آن منحصر به کشور ایران یا حتی انقلاب اسلامی نمی‌شود. بلکه مربوط به هر زمانی است.
وی به تلاش‌های آیت‌الله مصباح برای همکاری حوزه و دانشگاه، افزود: امروز پرورش یافتگان دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها پتانسیل فعالی هستند که آینده را برای ما روشن میکنند. فرایند بحث تحول اسلامی سازی علومانسانی فرایند مستمر و کار دشواری است که باید در حوزه و دانشگاه مورد توجه قرار گیرد.
معتمدی با بیان اینکه علومانسانی اسلامی همراه با علوم انسانی است و‌نمی‌توان برای تحقق علوم انسانی اسلامی از علومانسانی غفلت کرد، گفت: اگر جویای اسلامی سازی علو انسانی هستیم باید در کنار چیستی آن به ناچیستی آن نیز توجه کنیم. ما سعی داریم که گفتمان غالب را علوم انسانی اسلامی کرده و اثربخشی لازم در این عرصه محقق سازیم.
