به گزارش خبرنگار صدای حوزه، فیلم کودا به کارگردانی «سیان هدر» ۴۲ ساله (نویسنده و کارگردان امریکایی) یک فیلم کمدی-درام محصول سال ۲۰۲۱ کشورهای آمریکا و فرانسه می‌باشد. این فیلم، بازسازی انگلیسی از فیلم فرانسوی «خانواده بیلر» بوده که از قرار، بسیار موفق‌تر از نسخه سلف خود ظاهر شده است.
داستان فیلم، در مورد «روبی» دختر جوانی‌ست که تنها عضو شنوای یک خانواده ناشنوا می‌باشد؛ پدر، مادر و برادر بزرگتر «روبی» ناشنوا هستند و به شغل ماهیگیری مشغولند. خانواده، به شدت به «روبی» وابسته شده چرا که ارتباط آن‌ها با دنیای بیرون و افراد شنوا، با مترجمی «روبی» اتفاق می‌افتد. دختر جوان به موسیقی علاقه دارد اما زمانی که متوجه می‌شود کسب و کار ماهیگیری خانواده در معرض تهدید جدی قرار گرفته، میان انتخاب رشته مورد علاقه خود و کمک به حل بحران خانواده‌اش، دچار تردید می‌شود و گره اصلی داستان شکل می‌گیرد.
چرا «کودا» یک الگوی فیلمسازی‌ست؟
فیلم سینمایی کودا از همان ابتدای انتشار مورد توجه منتقدین و سینماگران واقع شد چراکه از جنبه‌های مختلفِ فرمی و محتوایی تحسین برانگیز است.
اولا به قول مسعود فراستی (منتقد سینمایی) “کودا سینماست! و از پلان اول ما شاهد شروع «فیلم» هستیم” «کودا» بدون شک یک اثر سینمایی استاندارد و جاافتاده است؛ فیلم از فیلم‌نامه‌ای روان و دارای استخوان‌بندی درست برخوردار بوده و به خلاف نسخه فرانسوی، تنها روی «روبی» (شخصیت اصلی) تمرکز ندارد و شخصیت‌های داستان را به خوبی معرفی می‌کند.
«کودا» از بازی حرفه‌ای بازیگرانش بهره‌مند است؛ چیزی که بیشتر مدیون کاردگانی «سیان هدر» بوده و توانسته این نقش‌های دشوار را از بازیگران کارکشته فیلم بگیرد؛ به طور مثال سکوت به موقع یا میمیک صورت بازیگران در لحظات احساسی فیلم (با توجه به اینکه خانواده ناشنوا بوده و قرار نیست گفت‌وگویی شکل گیرد) کار انتقال حس را به درستی انجام می‌دهد و نیاز به هیچ دیالوگی نیست.
گریم، دکوپاژ و میزانسنِ هماهنگ با اتمسفر فیلم، حرکت‌های دقیق و حساب شده دوربین همچنین تدوین روان از جمله نقاط قوت فرمی «کودا» به شمار می‌روند.
«خانواده»وجه تمایز اصلی کودا
دوما مهمتر از قوتِ فرمیک فیلم، نقاط قوتِ محتوایی آن است؛ «کودا» فیلم خانواده است. خانواده محور اصلی موضوع فیلم بوده و تمام اجزاء فیلم در استخدام آن می‌باشد. «خانواده» در این اثر، از قوام و استحکام برخوردار است. خانواده «کودا» مهربان، گرم، صمیمی و با درک بالاست که در دل بحران، هم ریسک می‌کند و هم برای حل چالش‌های مشترک، تلاش شبانه‌روزی دارد.
اساسا مساله «روبی» که او را در دوراهی «آینده روشن» و «کمک به حل بحران خانواده» قرار می‌دهد، موضوع مقدس «خانواده» است؛ شخصیت اصلی داستان، شدیدا متعصب به خانواده خود بوده و خانواده او نیز بالاترین همراهی را با او می‌کند.
مرز بین واقع‌نمایی و سیاه‌نمایی!
«کودا» خانواده‌ای ناشنوا و درگیر در مشکلات اقتصادی را به نمایش می‌گذارد اما فیلم «سیاه و تاریک» نیست! فیلم توانسته از دل مشکلات و سختی، حس خوبِ باهم بودن، ایثار و از خودگذشتگی و نگاه مثبت به زندگی را به مخاطب نشان دهد.
به قول محمدامیر جلالی (منتقد سینمایی) “در هر لحظه از فیلم اگر به چهره پدر، مادر و برادر ناشنوای فیلم بنگرید، سر سوزنی به شما اجازه نخواهند داد که برای نقص مادرزادی‌شان ترحم کنید! همانطور که دختر شنوای فیلم، یعنی روبی هم این اجازه را به شما نخواهد داد که برای شرایط او در مواجهه با خانواده‌اش بیش از حد دل بسوزانید.”
اینجا نقطه افتراق بسیاری از کارگردانان ایرانی و شرقی با این کارگردان امریکایی‌ست، وقتی نوبت به بازنمایی واقعیت‌ها در آثارشان می‌رسد، جز سیاهی و زشتی و تصویری تلخ باقی نمی‌ماند!
جالب اینجاست که در بخشی از فیلم، دولت قانونی را برای ماهیگران وضع کرده که باعث ضرر و زیان ماهیگیران از جمله این خانواده می‌شود؛ اما فیلم نه سیاسی می‌شود و نه از سرتاپای نظامشان را می‌شورد! صرفا به عنوان یک چالشی که باید حل گردد با آن برخورد می‌شود.
«کودا» از آن دسته فیلم‌هایی‌ست که ثابت می‌کند، می‌توان از دل واقعیت‌های تلخ، یک اثر فاخر، آموزنده و دوست‌داشتنی خلق کرد که علاوه بر سرگرمی (به عنوان خواستگاه سینما) پیامرسان ارزش‌های اصیل و امیدآفرین بود که امیدواریم با حضور نیروهای متخصص و جوان به سینما، شاهد همین رویکرد در آثار سینمای ایران نیز باشیم.
مشاهده نقد و بررسی فیلم CODA در «برنامه هفت»، از طریق لینک زیر:
البته پر واضح است که هر آنچه تولید غرب است لاجرم حاوی فرهنگ غرب است، حال می خواهد حاوی فرهنگ ادعایی و دروغین باشد و یا حاوی فرهنگ واقعی و مبتذل
علیرغم نکات مثبتی که در این فیلم مشاهده می شود، اما به نظر می رسد این فیلم همانند خیلی از تولیدات غرب، حاوی فرهنگ «ادعایی و دورغین» است. در سکانس های متعددی از این فیلم کارگردان سعی کرده است که به مخاطب ارتباط با جنس مخالف را سفید نمایی کرده و بگوید که می شود با حفظ حریم، یک رابطه سالم با جنس مخالف بر قرار کرد. می شود که دو نفر از دو جنس مخالف خلوت کنند و هیچ تالی فاسدی دامنشان را نگیرد. می شود که استاد موسیقی مردی جوان باشد اما در کلام و نگاهش هیچ احساسی نسبت به شاگردش که دختری جوان است منعکس نشود. می شود که دو نفر خلوت کنند و با هم به آب تنی بروند اما مرز نگه دارند. می شود که عشق بدون شهوت را تجربه کرد! می شود بوسه اتفاق بیافتد اما در آن چیزی جز دوست داشتن رد و بدل نشود!
حتی وقتی وقتی والدین روبی که می بینید او دوست پسرش را به اتاقش برده، به او آموزش استفاده از ابزارهای پیشگیری می دهند، روبی بر آشفته می شود و گویا هیچ احساسی بین او و دوست پسرش رد و بدل نمی شود.
این است که این تولید هر چند برخی نکات مثبت دارد، اما فرسنگ ها با روحیه اسلامی ای که دنبال نهادینه کردن آن در فرزندان و جوانانمان هستیم فاصله دارد.
آنچه در نوشته فوق در قالب ستایش فیلم CODA به رشته تحریر در آمده، در نگاه یک فیلم شناس خالی از نگاه اسلامی است. از یک رسانه حوزوی توقع بیشتری می رود که دقت های بیشتری داشته باشد ناخواسته مروّج برخی اباحه گری ها نباشد…