اشاره:
آموزشهای زود هنگام و ناشیانه مسائل جنسی به کودکان و نوجوانان گاه آنان را چنان دچار دلهره و اضطراب میکند که اصول بهداشت روانی خانواده را خدشهدار میسازد.
از سوی دیگر، اگر این آموزشها دیر هنگام، نا کافی و غیر واقعی باشند، نمیتوانند مفید واقع گردند.
خبرنگار صدای حوزه برای بررسی و واکاوی این مسأله مهم با حجت الاسلام احمد امامیراد، استادیار پژوهشکده علوم اسلامی بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی به گفتوگویی پرداخته است که در ادامه اهم آن را میخوانید.
صدای حوزه – لطفا در مورد کتابی که در رابطه با تربیت جنسی نوشتهاید، توضیحاتی بفرمایید.
این کتاب از سلسله جلدهای فقه تربیتی با تألیف آیتالله اعرافی است و ما تحقیق و نگارش جلد ۲۶ آن را که در خصوص تربیت جنسی است بر عهده داشتهایم.
دغدغه رهبر معظم انقلاب این است که در علوم انسانی به صورت فقهی وارد شویم و در کتاب فقه تربیتی به این مهم توجه شده است.
هنگامی که به صورت عمیق و اجتهادی موضوع و مسائل مورد بررسی قرار میگیرند، آن زمان میتوان گفت که خروجی آن بر اساس نظر اسلام است.
در رابطه با تربیت جنسی ۱۰ شیوه در کتاب فقهتربیتی بررسی شده است
در این کتاب قواعد عام در تربیت جنسی وجود دارد و ۱۰ روش آن به صورت فقهی بررسی شده است. قواعد عامی همچون تسبیب، هدایت، ارشاد، امر به معروف و نهی از منکر، اعانه بر اثم و وقایع، اعانه بر برّ و در جایگاه نیکو قرار دادن فرزندان برخی از قواعد الزامی و غیرالزامی است که در کتاب فقهتربیتی بررسی شده است.
در مسائلی که دلیل خاص فقهی وجود نداشته باشد، میتوان به دلائل عام تمسک کرد. از این رو ما در کتاب فقه تربیتی، در وهله نخست به بیان قواعد عام پرداختهایم تا چنانچه برای تربیت جنسی دلیل خاصی نداشتیم، به این دلائل تمسک کنیم.
در رابطه با تربیت جنسی ۱۰ شیوه در کتاب فقهتربیتی بررسی شده است که عبارتند از؛ مراقبت از دیده شدن مجامعت، جداسازی بسترکودکان، استیذان، پوشاندن عورت خود از دید بچه ممیز، نگاه نکردن به عورت بچه ممیز، مباشرت نکردن با عورت بچه پس از شش سالگی، پرهیز از بوسیدن لبها و گونهها با قصد ریبه، در دامن ننشاندن و نبوسیدن دختر نامحرم هفت ساله، ساماندهی جنسیتی و فراهم آوردن شرایط ازدواج.
صدای حوزه – لطفا کم و کیف همکاری شما با آیتالله اعرافی در تهیه و تنظیم کتاب فقه تربیتی را توضیح بفرمایید.
از یک سو پیش از آن که ما کاری انجام دهیم، آیتالله اعرافی بخشی از این روشها را در دروس خارج تدریس کرده بودند و از سوی دیگر جلدهایی هستند که نویسنده آن آیتالله اعرافی بوده و تحقیق و نگارش آن بر عهده من بوده است.
نقش آیتالله اعرافی در تهیه کتاب فقهتربیتی صرفا به صورت استاد راهنما نبود. ایشان در حداقلترین حالت در تألیف کتاب ۵۰درصد نقش داشتهاند.
در اسلام علاوه بر تربیتهای جنسی، آموزشهای جنسی نیز وجود دارد
صدای حوزه – گاهی اوقات از عبارتهای تربیت جنسی و آموزش جنسی به اشتباه یک معنا قصد میشود. لطفا تفاوتهای بین این دو عبارت را بفرمایید و در ادامه نسبت آموزشهای جنسی که شما در حال فعالیت هستید را با سند ۲۰۳۰ توضیح دهید که آیا تکمیل کننده آن است یا محتوای متفاوتی دارد؟
اگر شما سند ۲۰۳۰ را در اختیار یک فرد غیرمتخصص قرار دهید، در ظاهر نشان میدهد که محتوای آن همان آموزههای دین مبین اسلام است. در حالی که واقعیتهای اصلی در تهیه این سند بر اساس اهداف پنهانش تهیه و تدوین شده است.
در اسلام علاوه بر تربیتهای جنسی، آموزشهای جنسی نیز وجود دارد. ما در حال فعالیت در زمینهای هستیم که مراحل آموزشهای جنسی استخراج شده و در چهار دوره کودکی، نوجوانی، قبل از ازدواج و بعد از ازدواج آموزش داده میشود.
با توجه به مطلب فوق؛ افراد در هر دورهای که قرار داشته باشند، آموزشهای جنسی همان دوره باید به وی آموزش داده شود. بنابراین آموزشهای جنسی دوره بعد از ازدواج نباید برای یک نوجوان آموزش داده شود.
با توجه به شرایط خاص مسائل جنسی و جنسیتی، تا قبل از ازدواج آموزشها بیشتر جنبه پیشگیری از انحرافها دارد و در هنگام و پس از ازدواج به مسائل و مباحث لذتهای جنسی همسران و تربیت جنسی فرزندان و… اختصاص مییابد.
وجود آموزشهای جنسی در اسلام را انکار نمیکنیم
ما اگر از همان کودکی، اجازه گرفتن کودک در حین ورود به اتاق والدین را آموزش دهیم، نیاز نیست که چرایی آن را به کودک توضیح دهیم.
باید توجه داشت که تربیت در یک اصطلاح معنای عامی دارد و آموزش جنسی، جزئی از آن است.
ما در جلد ۲۶ کتاب فقه تربیتی؛ تربیت جنسی، ارتباط بین تربیت جنسی و آموزش جنسی را به صورت تفصیلی بررسی کردهایم.
آموزش مسائل جنسی به سبک کشورهای غربی اثرات نامطلوبی در کودکان به وجود میآورد. این در حالی است که آموزشها جنسی میتواند نقشهای جنسیتی داشته باشد یا میتواند از ناهنجاریها پیشگیری کند. اینها آموزش جنسی است و ما آن را انکار نمیکنیم.
ما در تألیف کتاب جامع رضایت جنسی همسران از ۹۳۰ منبع اسلامی و کتب لاتین با محوریت اسلامی بهرهگیری کردهایم.
در این منابع مشاهده کردیم که اسلام در زمینه رضایت جنسی همسران به اندازهای سخن دارد که اگر غربیها آن را ببینند، از عمیق بودن محتوای آن متعجب خواهند شد.
بنابراین آموزشهای جنسی در اسلام وجود دارد.
استعدادیابی در کاهش و پیشگیری جرائم میتواند اثرگذار باشد
صدای حوزه -درباره لایو کودک ۱۳ ساله، گفته میشود که کودکی متأثر از این کلیپ، روزانه چندین بار خودارضائی میکند. نظر شما در اینباره چیست؟
انسان در محیطهای تربیتی تک بُعدی نیست. هنگامی که آموزش جنسی ارائه میشود کنارش تربیت عبادی نیز ارائه میشود.
کتاب تربیت عبادی از سلسله جلدهای فقه تربیتی آیتالله اعرافی کتاب بسیار خوبی است.
بیش از ۹۰ درصد از افرادی که مرتکب جرایم عمدی شدهاند، افرادی هستند که نماز نمیخوانند و با مسجد و منبر ارتباطی ندارند. تقویت بُعد تربیتی-عبادی فرزندان را از جرائم و ناهنجاریهای فردی و اجتماعی حفظ میکند.
وقتی خانوادهای ترس مبتلا شدن فرزندش به یک ناهنجاری را دارد، بهتر است تربیت عبادیاش را تقویت کرده و برای زمان بیکاری فرزندان برنامهریزی کند.
استعداد سنجی فرزندان یکی از راهکارهای جلوگیری از ابتلای وی به ناهنجاریها است. هنگامی که استعداد کودک یا نوجوانی کشف شود، خودِ به دنبال استعدادش حرکت خواهد کرد.
آنقدر بیکاری مهم است که معصوم علیه السلام دلیل انحصاری رفتارها و اعمال جاهلانه را بیکاری معرفی میکند.
با همه آنچه بیان شد، اخلاق جنسی راهکار صد در صدی نیست. اختیار انسان و تمام علتها دست به دست هم میدهند تا رویدادی محقق شود. بنابراین استعدادیابی در کاهش و پیشگیری جرائم و ارتکاب ناهنجاریها میتواند اثرگذار باشد.