اختلاف بر سر آب یا شکاف مذهبی؟

به گزارش صدای حوزه خبر حمله روستای سنی نشین به یک روستای شیعه نشین توابع استان خراسان رضوی، در روزهای اخیر مورد توجه برخی از رسانه‌های اجتماعی قرار گرفت. بعضی از کانال‌های فضای مجازی از عناوین تندی همچون “حمله داعشی‌های ایران به شیعیان” استفاده کردند و توضیحات روحانی مستقر این روستا، احساسات دینی درباره موضوع را بیشتر کرد.

به گفته روحانی مستقر در روستای شیعه نشین، اهالی سنی‌ مذهب روستای مجاور با لشگری مجهز به سلاح سرد و گرم و با سرکردگی روحانی دینی آنجا و شعارهای ضد وحدت وارد روستا شده و هرچه جنایت توانسته‌اند انجام داده‌اند و خدا رحم کرده که به نوامیس تعرض نشده و الا ننگ آن از دامن شیعه پاک نمی‌شد! این چند جمله، شرح ما وقعِ مخابره شده از اتفاقات بین دو روستای «مهاباد» و «باغ بخشی» خراسان رضوی بود؛ که خبر آن به همین اندازه پرشور و پر حرارت در شبکه‌های اجتماعی در حال دست به دست شدن است.

بررسی واقعیت ماجرا از زبان روحانی مستقر

روحانی محترم مستقر منطقه در کلیپی که در فضای مجازی منتشر شده است، ضمن بیان منطقی از ابتدای ماجرا، در توضیحات نسبتا کاملی شرح ماوقع و اتفاقات بد بعدی را بیان کرده است.

ظاهرا اهالی دو روستا که از قضا یکی شیعه(مهاباد) و دیگری سنی نشین (باغ بخشی) است اختلافی بر سر مالکیت قنات مجاور روستا داشته‌اند. این اختلاف به درگیری فیزیکی و مسلحانه کشیده شد و متاسفانه منجر به کشته شدن یکی از اهالی روستای سنی نشین (باغ بخشی) می‌شود؛ نیروی انتظامی برای تکمیل فرآیند بررسی قضایی موضوع، عده‌ای از دو طرف را بازداشت می‌کند.

ماجرا از آنجا شروع می‌شود که در مراسم تشییع مقتول، که با تبلیغات صورت گرفته عده زیادی هم حضور داشتند، با غلبه هیجانات محلی که در ادامه تبدیل به تعصبات مذهبی شده است برای خونخواهی فرد کشته شده، با ۲۰۰ خودرو و ۱۰۰ موتور سوار با حدود ۱۰۰۰ نفر  مجهز به سلاح‌های سرد و گرم (بر اساس گفته روحانی مستقر) به روستای شیعه‌نشین (مهاباد) حمله‌ور شده و خودروها، ادوات کشاورزی، انبار آذوقه، خانه‌ها و دارایی مردم را به آتش می‌کشند و برخی از اموال نیز به سرقت می‌برند؛ اما به لطف الهی کسی کشته نمی‌شود.

روحانی سنی روستای باغ بخشی با تحریک احساسات دینی اهالی روستا، مال و جان و ناموس مردم روستای مهاباد را برای حمله کنندگان حلال می‌شمارد؛ اما صرفا آسیب مالی به روستای مهاباد وارد می‌شود و آسیب جانی و یا تعرض دیگیری صورت نمی‌گیرد. این موضوع در حالی اتفاق افتاد که مردان روستا یا در بیرون روستا مشغول کار بودند و یا در شهر پیگیر دادگاه قتل فرد مذکور بودند.

یک اتفاق پر تکرار

افرادی که پایی در روستا دارند و رفت و آمدی به روستاهای کشور می‌کنند اذعان دارند که درگیری بین اهالی دو یا چند روستا بر سر حق‌آب، زمین، جاده و … و یا مسائل خانوادگی، امری پرتکرار و ناگریز است. نویسنده این یادداشت نیز در روستاهای استان محل زندگی خود چندین بار تجریه دعواهای خونین بین دو روستا یا دو طایفه بر سر مسائل این‌چنینی را به چشم خود دیده است. هرچند امری زشت و غیرقابل اغماض اما واقعیت برخی از مناطق روستایی و طایفه‌ای است.

ضرورت مدیریت بحران توسط روحانی مستقر

شروع درگیری بین دو روستا از جنس اختلافات همیشگی بین روستاها بوده اما ادامه آن با اقدام ناصحیح پیشوای اهل سنت روستای  باغ بخشی، به یک شکاف دینی تبدیل شده است. اما شیوه مدیدیریت موضوع توسط روحانی مستقر دربردارنده نکاتی است که در ادامه به آن اشاره می‌شود:

• روستاهای مناطق مرزی ایران، عموما ترکیبی از جماعت شیعه و سنی است و عموما علی‌رغم تفاوت مذهب، با صلح و سازش در کنار یکدیگر، روزگاه می‌گذرانند؛ این درگیری از قضا بین دو روستایی است که مذهب متفاوتی دارند؛ والا درگیری بر اساس اختلاف مذهبی نه شکل گرفته و نه اجازه باید داد اتفاق مورد نظر اینگونه تفسیر شود. حال آن‌که این دو روستا با یکدیگر روابط خانوادگی و فامیلی نیز دارند.
• به اذعان روحانی محترم، نیروی انتظامی بعد از حمله به روستا، وارد عمل شده و افراد اصلی را دستگیر کرده است و مراحل قضایی درگیری در حال پیگیری است.

حال باید از ایشان (روحانی مستقر) پرسید اینکه طرف سخن را به سمت مراجع برگردانید و تظلم کنید که در مملکت شیعه، سنی‌ها به ما حمله‌ور شده‌اند و کسی به داد ما نمی‌رسد، نامش چیست؟! مگر مراجع و نظام با یکدیگر در امر وحدت زاویه و اختلاف نظر دارند؟! چرا این دو را در مقابل هم معرفی می‌کنید؟

• انتظار مردم از روحانیت در شرایط بحرانی، مدیریت فضا و کنترل هیجانات بی‌مورد است؛ هرچند به گفته شما روحانی اهل سنت سعی داشت از یک دعوای بین روستایی یک شکاف مذهبی ایجاد کند، شما چرا در این دام افتاده‌اید؟ اتفاقا انتظار می‌رود در جهت خنثی‌سازی این صدای تفرقه بکوشید نه اینکه با داغ‌تر کردن موضوع، مظلومیت اهالی روستا را به مظلومیت حضرت زهرا ^{سلام الله} علیها تشبیه کنید و سعی در برانگیختن احساسات شیعیان کنید.

حساسیت موضوع وحدت

در بهترین حالت می‌توان گفت، روحانی محترم مستقر در روستا تحت تاثیر فضای بحرانی منطقه قرار گرفته و اینکه می‌گوید نظام به بهانه وحدت پیگیر موضوع نیست بر خلاف اظهارات خود اوست که گفت عده‌ای از اهالی روستای «باغ بخشی» دستگیر شده‌اند.

یا وقتی می‌گوید: “ما به وحدت نیاز نداریم و آنها به وحدت با ما نیاز دارند برای تامین امنیتشان” نیز تحت تاثیر همین فضای احساسی است و الا بحث وحدت راهبردی‌تر از آن است که در مقیاس دعوای بر سر حق‌آب زیرسوال برود.

لازم به ذکر است، جناب محمدحسین گرگیج، عالم برجسته اهل سنت در نماز جمعه این هفته آزادشهر با اشاره به درگیری های اخیر بین دو روستای باغ بخشی و مهاباد با بیان این که “درگیری‎ها ناشی از اختلافات قومی و مذهبی نیست” ضمن فراخواندن ساکنین آن منطقه به آرامش بر لزوم پیروی از قانون تأکید کردند. ایشان با بیان این مطلب که ” شیعه و سُنی در کشور همواره کنار هم مسالمت آمیز زندگی کرده اند” خاطرنشان ساختند: “قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب اسلامی، شیعه و سُنی و اقوام مختلف ایرانی با صلح و آرامش کنار یکدیگر زندگی مسالمت آمیزی داشته اند، هرگز با هم درگیری مسلحانه نداشتند و این بیان‎گر فهم، درک و درایت بالای مردم ایران است.”

در آخر به نظر می‌رسد با توجه به حساسیت موضوعاتی از این دست، ضروری است مسئولان مربوطه ( مسئولان حوزه علمیه استان، نیروی انتظامی، فرمانداری و بخشداری) همچون مولانا محمدحسین گرگیج، قبل از پرداخت مغرضانه رسانه‌های بیگانه، توضیحات لازم را ارائه و موضوع را شفاف‌سازی کنند و راه را بر سوء‌استفاده‌گران رسانه‌ای ببندند.