اشاره؛
حمایت از نخبه ها و توجه به آنها موضوعی است که در همه کشورها به عنوان یک سیاست راهبردی و مؤثر در چشم اندازهای کوتاه و بلند مدت مطرح است، کما اینکه بسیاری از دستاوردهای حوزه فناوری، هایتک و عرصه اقتصادی در کشورهای توسعه یافته برخاسته از توجه ویژه آنها به نخبگان و تسهیلگری در خصوص فعالیت‌های مخترعین و نخبگان علمی در عرصه‌های مختلف علمی است.
موضوع حمایت از نخبگان از جمله مسائلی است که در کشور ما همواره مطرح است و به ویژه در ایام انتخابات‌های مختلف رنگ و بوی تازه‌ای به خود می‌گیرد و گاهی تبدیل به یک شعار اصلی در کمپین های انتخاباتی نیز می‌شود، اما روند فرار مغزها در کشور و آمار و اطلاعات نگران کننده‌ای که در این زمینه وجود دارد نشان دهنده بی توجهی به نخبگان و نابغه‌های علمی و فکری کشور است، موضوعی که انتظار می‌رود بالاخره در سطح کلان و در عرصه قانونگذاری و اجرای قوانین کار جدی برای آن صورت گرفته و به صورت زیربنایی برطرف بشود.
در این خصوص خبرنگار پایگاه خبری صدای حوزه گفت‌وگویی داشته است با سجاد پاشایی از نخبگان و مخترعین خطه آذربایجان که فعالیت‌های علمی، پژوهشی و اختراعات متعددی داشته است اما وی نیز مانند بسیاری از نخبگان مورد بی‌توجهی مسؤولان قرار گرفته است.
صدای حوزه ـ لطفا خودتان را معرفی و از سوابق و فعالیت‌هایتان بگویید.
سجاد پاشایی هستم در خانواده مذهبی و فرهنگی در شمالی‌ترین نقطه استان آذربایجان غربی، منطقه آزاد باکو چشم به جهان گشودم تحصیلات ابتدایی تا دبیرستان را در همین منطقه و تحصیلات دانشگاهی را در دانشگاه اردبیل و دانشگاه تبریز تا مقطع دکتری به اتمام رساندم و نزدیک به پنج سال است که به عنوان استاد مدعو دانشگاه تبریز مشغول هستم و سابقه تدریس در دانشگاه بین المللی پردیس باکو را هم دارم.
به عنوان دانش آموخته برتر بنیاد ملی نخبگان و عضو رسمی فدراسیون بین المللی نخبگان نیز فعالیت دارم، همچنین دارنده مدال نقره و برنز در ترکیه و سوییس، سه اختراع ملی و بین المللی دارم و چهارمین اختراع من در شرف انجام است، به مدت یکسال به عنوان دانشجوی پژوهش محور در کشور ترکیه مستقر بودم. دارای ۳۰ مقاله علمی پژوهشی در مجلات معتبر و شش جلد کتاب، پنج طرح پژوهشی با سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف و دبیر برتر انجمن علمی ایران، مخترع برتر جشنواره حرکت، دو سال جوان نمونه منطقه باکو همچنین دانشجوی نمونه در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری، پژوهشگر برتر جشنواره رازی و قهرمان کشتی، مربی والیبال و فوتبال از جمله سوابق و فعالیت‌های من است.
صدای حوزه ـ اختراعات شما در چه زمینه‌هایی بوده است؟
نخستین اختراع من یک دستگاه کمک یار مکانیکی و جابجایی برای افراد معلول و سالمندان است، این دستگاه شبیه تردمیل واکر است که به عنوان کمک یار جابجایی نام گذاری شده است، افراد سالمند یا افرادی که در اندام تحتانی دچار مشکل بوده و قادر به راه رفتن نیستند با استفاده از این دستگاه می‌توانند از نیروی بازوهای خود استفاده و حرکت کنند و نیازی به گام برداشتن ندارند.
دستگاه دیگری که اختراع کردم یک بازوبند سنسوردار لرزشی برای ثبت عملکرد قلب است که در هرلحظه عملکرد قلب را رصد می‌کند و عملکرد آن را ثبت و اطلاعات آن را ارائه می دهد و حتی سکته قلبی در حالت خواب را هم تشخیص می‌دهد.
سومین اختراع من یک ماسک ضدکرونا بود، ویژگی این ماسک قابلیت ضدعفونی کنندگی آن است که با استفاده از سه فیلتر در خصوص جلوگیری از ورود بیماری‌ها از جمله کویید۱۹ طراحی شده است.
صدای حوزه ـ آیا اختراعات شما به تولید انبوه هم رسیده است؟
متأسفانه هنوز نتوانسته‌ام تولید داشته باشم، یکی دوبار که اقدام کردم حمایت در قالب وام ۱۸ درصدی انجام می‌شود که برای من به لحاظ اقتصادی صرفه نداشته است و در حقیقت حمایتی از من نشده است. ماسکی که طراحی کردم قرار بود در ترکیه به تولید انبوه برسد و در وبیناری توضیحات و مسائل مربوط به عملکرد و طراحی آن را به مسؤولان وزارت بهداشت ترکیه ارائه داده‌ام و منتظر پاسخ آنها هستم.
مذاکره جدی با تولید کنندگان نداشته‌ام ولی مرجع ثبت اختراعات در ایران به این صورت نیست که تولید کنندگان و سرمایه‌گذاران را به مخترعین معرفی کند. در کشور ما متداول این است که افرادی وکیل مانند در ازای دریافت مبلغی مخترعین را به سرمایه گذاران معرفی میکنند تا اختراعات به تولید انبوه برسد.
مسؤولان توجهی به نخبه ها ندارند
صدای حوزه ـ دغدغه اصلی نخبگان و جامعه علمی پیرامون خود را در چه عرصه هایی می‌بینید؟
دغدغه اصلی ما این است که هیچ مسؤول و نهاد متولی یک نخبه یا دانش آموخته برتر را مورد حمایت قرار نمی‌دهند و حمایتی از نخبگان در کشور صورت نمی‌گیرد. حمایت های معنوی می‌تواند تأثیر بسزایی در رشد نخبگان و پیشرفت آنها داشته باشد که متأسفانه این حمایت‌ها نیز به درستی از نخبگان صورت نمی‌گیرد.
با کشورهای اروپایی در ارتباط هستم و زمانی که رزومه و سوابق علمی من را مشاهده میکنند مایه تعجب است که چرا مورد حمایت دولت ایران واقع نشده‌ام؛ مسأله فرار مغزها ریشه در همین مسائل دارد، زمانی که بی توجهی می‌شود و استعدادهای جوانان دیده نمی‌شود نخبگان تصمیم به مهاجرت به کشورهایی را می‌گیرند که بتوانند در آن کشورها جلب حمایت کرده و فعالیت های خود را رشد و توسعه بدهند.
در مقطع دکتری یک سال در کشور ترکیه ساکن بودم، اساتید مشاوره من از ترکیه و ایتالیا بودند و مدتی قبل استاد ایتالیایی من نسبت به معرفی من به دانشگاه‌ها و نهادهای علمی ایتالیا اقدام کرده است تا بتوانم فعالیت علمی و پژوهشی خود را توسعه و ادامه بدهم.
مسأله پژوهش و فعالیت علمی انقدر اهمیت دارد که رهبر معظم انقلاب فرموده‌اند تا جان دارم از حمایت نخبگان کوتاهی نخواهم کرد. متأسفانه مسؤولان ما در این خصوص اهتمام و جدیت ندارند و فعالیت‌های آنها به سمت حمایت از نخبگان نرفته است. امیدوار هستیم به اینکه مسؤولان به حمایت از نخبگان و سرمایه‌گذاری به روی استعدادهای بپردازند تا نخبگان بتوانند برای کشور مفید باشند.
صدای حوزه ـ آرزوی شما چیست و آیا به دنبال خروج از کشور و زندگی در کشورهای خارجی هستید؟
آرزوی دیرینه من دیدار با رهبر معظم انقلاب است؛ قطعا اولویت اول من حضور در وطن و کشور خودم است. اما مادامی که نتوانم نیازهای مادی زندگی خودم را تأمین کنم و با مشکلات اقتصادی و معیشتی ناشی از بی توجهی مسؤولان مواجه باشم ممکن است به زندگی در کشورهای خارجی هم فکر کنم، این به معنای وطن فروشی نیست ولی زمانی که خارج از کشور به اندوخته‌ها و داشته‌های من توجه می‌شود و می‌تواند برای مردم مفید باشم شاید تصمیم بگیرم از کشور خارج بشوم.
جوانان و نوجوانان برای آینده خود هدف گذاری داشته باشند
صدای حوزه ـ توصیه شما برای جوانان و نوجوانانی که وارد فضای علمی و فعالیت‌های نخبگانی می‌شوند چیست؟
تجربه من می‌گوید واقعا خواستن توانستن است، نباید جوانان هرگز ناامید بشوند بلکه باید با انگیزه و قدرت به ادامه مسیر خود فکر کنند و مسیری که برای خود در نظر گرفته‌اند را طی کنند. نسل جوان باید هدف دار و با افق دید و چشم اندازی در آینده مسیر زندگی خود را پیش ببرند.
به نظر من همه جوانان نخبه هستند اما فرق افراد در این است که یک نخبه توانمندی‌های بالقوه خود را به فعلیت رسانده است و مادامی که به اهداف خود نرسند دست از تلاش برنمی‌دارند، همه جوانان باید چنین رویکردی داشته باشند و کسی نباید خیال کند نمی‌تواند به اهداف خود دست پیدا کند بلکه همه باید بدانیم که با تلاش و کوشش و هدف داشتن نسبت به آینده می‌توانیم به خواسته‌های خود دست پیدا کنیم.
