به گزارش خبرنگار صدای حوزه ماجرا از یک پست اینستاگرامی شروع شد. محمدحسین مهدویان، کارگردان سریال زخم‌کاری روز پنجشنبه در صفحه اینستاگرام خود از پخش نشدن قسمت هفتم سریال زخم‌کاری خبر داد؛ خبری که برای مخاطبان این سریال اصلا خوشایند نبود، ولی دور از ذهن هم نبود.
مهدویان، هفته قبل نیز پستی جنجالی منتشر کرد که در آن به سانسور یک سکانس از قسمت ششم این سریال اعتراض کرده و در پرده حرف‌هایی زده بود که بوی عدم اجازه پخش در صورت تکرار این روند را می‌داد. روی صحبت و اعتراض کارگردان زخم‌کاری که بود؟ ساترا؛ سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر. سازمانی که وظیفه نظارت بر شبکه نمایش خانگی را به عهده دارد.
از ساترا در نقل‌قول‌ها و پاسخ‌های مختلف این‌طور به گوش می‌رسد که این سازمان حد وسط را گرفته و در برابر انتقادهای تند بعضی اشخاص و نهادها مبنی بر لزوم توقیف این سریال ایستاده و تصمیم گرفته با ارائه اصلاحیه، بعضی موقعیت‌های هنجارشکن سریال را تعدیل کند.جنجال رسانه‌ای اخیر محمدحسین مهدویان باعث شد در این گزارش پای حرف مسؤولان ساترا، علی سعد معاون کاربران و تنظیم‌گران اجتماعی ساترا و امیر ابیلی منتقد سینما بنشینیم تا این کشمکش را بررسی کنیم.
وام گرفتن آتش
“اقتباس” در زبان عربی در اصل به معنای برداشتن تکه‌ای از آتش برای برافروختن آتشی دیگر است (نمی‌دانم ربطش به این گزارش چیست). سریال زخم‌کاری به کارگردانی محمدحسین مهدویان اقتباسی است از رمان «بیست زخم‌کاری» نوشته محمود حسینی‌زاد که نشر چشمه منتشر کرده است. کتاب بیست‌زخم‌کاری، بعد از چند سال که مجوز انتشار نگرفته بود، در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دوره ریاست جمهوری آقای روحانی مجوز انتشار گرفت و به چاپ رسید. این انتشار و عرضه، دو سال بیشتر دوام نداشت و دوباره همان وزارت ارشادی که مجوز را صادر کرده بود، دستور به توقیف کتاب داد و این کتاب دوباره از قفسه کتابفروشی‌ها حذف شد.
محمدحسین مهدویان از نگاه مخاطبی که در جشنواره اخیر فیلم فجر حضور نداشته و فیلم شیشلیک را ندیده، یک فیلمساز ارزشی است با کارنامه‌ای پر و پیمان از فیلم‌های تراز انقلاب اسلامی. کارگردانی که با «آخرین روزهای زمستان» خودش را به مخاطب ثابت کرد و سبک فیلمسازی‌اش را در «ایستاده در غبار» و «ماجرای نیم‌روز» به اوج رساند. کارگردانی که صندلی‌های جشنوار فجر هنوز گریه تماشاگران پای «درخت گردو»یش را از یاد نبرده‌اند. کارگردانی که حالا دو سال است با اثر سینمایی اخیر و سریال جدیدش چهره‌ای دیگر از هنرش را به نمایش گذاشته است.
سریال زخم‌کاری از همان قسمت اول و دوم نشان داد آمده تا بعضی خطوط قرمز جامعه را زیر پا بگذارد. سریالی که در رده‌بندی مخاطبش قید شده برای مخاطب زیر ۱۶سال مناسب نیست. رده‌بندی ممنوعیت برای زیر ۱۶سال به فیلم‌هایی اطلاق می‌شود که دارای صحنه‌های خشونت‌بار زیادی باشند. این در حالی است که برای فیلم‌هایی با صحنه‌های اروتیک و برداشت‌های جنسی از موقعیت‌ها، ممنوعیت تماشا برای مخاطب زیر ۱۸سال برقرار است. اما این سریال در همان قسمت‌های ابتدایی نشان داد علاوه بر صحنه‌های خشونت‌بار، شامل صحنه‌ها و مفاهیمی از روابط مثلثی و خارج از عرف است که باید عدد سن رده بندی مخاطبش را تا ۱۸سال بالا بیاورد.
علاوه بر اینها، مصرف بیش از اندازه سیگار و انواع مواد‌مخدر و مشروبات الکلی در این سریال به طرز اغراق‌آمیزی به چشم می‌خورد. در تمام شش قسمت منتشر شده، کمتر سکانسی وجود دارد که کاراکترها در آن سیگار نکشند و تقریبا همه شخصیت‌های داستان به طور پیش‌فرض سیگاری‌اند.
از همان قسمت‌های ابتدایی، بحث سانسور در این سریال داغ شد. سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا) مدعی است این سریال و سریال‌هایی از این نوع، مجوز ساخت‌شان را از پیشتر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته و با هزینه‌های میلیاردی ساخته شده و حالا برای پخش زیرنظر این سازمان قرار گرفته‌اند. سریال‌هایی که بسیاری از خطوط قرمز و هنجارهای اجتماعی در آنها زیر پا گذاشته می‌شود. به گفته مسؤولان ساترا، بعضی از موقعیت‌های خلق شده در این سریال‌ها در کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی نیز برای مخاطب زیر ۱۸ سال ممنوع است و نمونه‌هایی از آن را فقط در سریال‌های ترکی و بعضی سریال‌های آمریکای جنوبی می‌بینیم. ساترا در این میان وظیفه‌ای سنگین را به عهده دارد. از طرفی، وظیفه صیانت از پول‌های کلانی است که صرف ساخت این آثار شده و از طرف دیگر، صیانت از هنجارهای جامعه و چارچوب اخلاقی خانواده ایرانی. به همین دلیل، رویه این سازمان بر پخش این آثار با اصلاح برخی موقعیت‌های هنجارشکن و خط قرمز است. رویه‌ای که طبیعتا به مذاق صاحبان اثر خوش نمی‌آید. البته در مورد سریال زخم‌کاری بحث دریافت مجوز ساخت و جنجال رسانه‌ای نیز مطرح است که در گفت‌وگو با امیر ابیلی به آن می‌پردازیم.
پاسخ معاون ساترا
علی سعد، معاون کاربران و تنظیم‌گری اجتماعی ساترا در حساب توییتر خود در مورد تعامل با سریال زخم‌کاری نوشت: «اصلاحات در نظر گرفته شده توسط کارگزاری محتوایی در دو مرحله توسط گروههای مختلف تخصصی بررسی شد که نهایتا با تایید ضرورت اعمال اصلاحات، پلتفرم ملزم به اجرای آن شد.
موارد اصلاحی از اواسط هفته به پلتفرم اعلام شده که زمان کافی برای اعمال آنها در اختیار عوامل تولید بوده است.
طرح عمومی نکات محتوایی اصلاح شده را در رسانه‌ها نقض غرض دانسته و به نوعی ترویج آنها می‌دانیم.
همان‌طور که قبلا اشاره شده، اصالت دادن به فرآیندها و عبور از رفتار و ملاک‌های سلیقه‌ای، محور حرکت ساتراست.
حقوق تضییع‌شده کاربران اگر ناشی از اهمال پلتفرم در اعمال اصلاحات در زمان مقرر باشد را در این مورد پیگیری و در طول هفته درباره آن تصمیم‌گیری می‌کنیم.
مبنای جنجال پیاپی، به عنوان یک تکنیک بازاریابی را برای زیست‌بوم رسانه‌های صوت و تصویری کشور مضر می‌دانیم.
نکات فوق در حالی است که عزم ساترا در حمایت از پلتفرم‌ها و حتی تلاش آن برای پخش معدود تولیدات باقیمانده که قبلا مجوز تولید از سایر نهادها گرفته‌اند به‌رغم انتقادات فراوان و تحمیل هزینه‌های قابل توجه به ساترا بر همگان آشکار و مبرهن گردیده است.»
