نقدی بر نقد بی پرده خانم اسماعیل زاده به صحبت های استاد پناهیان در باب امر به معروف و نهی از منکر

به گزارش خبرنگار صدای حوزه، حجت الاسلام سیدحمید محمدی در واکنش به صحبت های خانم زینب اسماعیل زاده (معروفانه) در نقد صحبت های استاد پناهیان درباره امر به معروف و نهی از منکر مطلبی نگاشته اند که از نظر می گذرانیم:

۱٫ آقای پناهیان حرف عالمانه‌ای زدند که علما میتوانند نقد کنند. حتی این خانم هم با اینکه سواد کمی دارد، می‌تواند اظهارنظر کند، اما حق ندارد به ایشان که یک دین‌شناس و منبریِ باتجربه و موثر است، با کنایه‌های مختلف جسارت کند. بی‌ادبی هم حدی دارد!

استاد پناهیان در طول سالیان متمادی یکی از بهترین تبلیغ‌کنندگان فریضه‌ی مهمّ امر به معروف و نهی از منکر هستند که برای نمونه چند سال پیش مورد تقدیر «ستاد راهبری امربه‌معروف و نهی از منکر حوزه علمیه قم» و «مجمع ملی فعالان امربه‌معروف و نهی از منکر» قرار گرفتند.

۲٫ اختلاف نظر در فلسفه‌ی قیام عاشورا امری طبیعی بوده و از قدیم نظرات مختلفی در این زمینه وجود داشته است.

برای نمونه فقیه بزرگ شیعه آیت الله محمدحسن نجفی در تحلیل فقهی-کلامی حادثه‌ی کربلا می‌فرمایند:

 “قیام امام حسین علیه السلام از اسرار الهی است که ما به آن دسترسی نداریم. هم‌چنین امکان ناچاری امام در این حرکت وجود دارد چرا که امام علیه‌السلام می‌دانست آن‌ها در هرصورت تصمیم به قتل او دارند و… امام تکلیف ویژه‌ای داشته که عمل کرده و معصوم از خطاست پس نباید با ما قیاس شود که وظیفه‌مان عمل به ظاهر ادله و اطلاقات و عموماتی است که بدون شک در چنین شرایطی وجوب صلح از آن‌ها برداشت می‌شود.” (جواهرالکلام، ج۲۱ ، ص۲۹۵ و ۲۹۶)

طبق نظر صاحب جواهر اساسا حرکت امام حسین علیه‌السلام قابل تاسی و الگوبرداری نیست چه برسد به اینکه بگوییم از باب امر به معروف بوده یا نه. هم‌چنین ایشان احتمال داده‌اند که “شاید علت اقدام امام حسین‌ علیه‌السلام این بود که می‌دانستند در هرصورت به شهادت می‌رسند” پس اگر احتمال زنده ماندن بود چه بسا با دستگاه مدارا می‌نمودند.

شیخ طبرسی در این زمینه می‌نویسد: “اقدام امام علیه‌السلام دو احتمال دارد یکی اینکه ایشان گمان می‌کرد آن‌ها ایشان را بخاطر نسبت‌شان با پیامبر‌ (صلی الله علیه و آله) به قتل نمی‌رسانند. احتمال دیگر هم اینکه شاید ایشان میدانستند اگر دست از جنگ بکشند مثل حضرت مسلم به شهادت می‌رسند” (مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ط دار المعرفه، شیخ طبرسی، ج۲، ص۵۱۶)

ایشان هم علت قیام را امر به معروف نمی‌دانند و در این عقیده‌اند که امام بخاطر شرایط مجبور به این اقدام شدند.

۳٫ در نهضت حسینی عوامل مختلفی دخالت داشته است و همین امر سبب شده است که این حادثه از نظر تفسیری بسیار پیچیده باشد. پاره‌ای از عکس‌العمل‌های امام براساس امتناع از بیعت است، پاره‌ای از تصمیمات براساس دعوت مردم کوفه است و پاره‌ای بر اساس مبارزه با فسادهایی است که در آن زمان وجود داشته است. همه‌ی این عناصر در حادثه‌ی کربلا دخالت داشته است. پس واقعه‌ی کربلا یک حادثه‌ی تک‌ ساحتی نبوده بلکه مجموعه‌ای از عکس‌العمل‌ها و تصمیماتی است که تحت تاثیر شرایط و عوامل مختلف توسط حضرت اتخاذ شده است. این نکته را شهید مطهری به خوبی توضیح داده است. معلوم می‌شود این خانم کتابی را هم که دست گرفتند، خوب نخوانده‌اند!

۴٫ لازم به ذکر است که نگارنده لزوما با استاد پناهیان یا بزرگانی که دیدگاه‌شان ذکر شد، هم‌نظر نیست. بلکه هدف نشان دادن این حقیقت است که قضیه آن‌چنان که این خانم تصور می‌کند ساده و سطحی نیست بلکه نیازمند بررسی فرمایشات متعدد امام علیه‌السلام و تحلیل ابعاد مختلف حوادث است و نمی‌توان با تک‌روایت فلسفه قیام ابی‌عبدالله را کشف کرد.