حجت الاسلام عاشوری با بیان اینکه ارائه خدمات معیشتی و اشتغالزایی در کنار فعالیت تبلیغی از رسالت‌های طلاب است، گفت: باید کمک به نیازمندان همراه با هدف گذاری، اولویت بندی و شفافیت باشد.
اشاره؛
طلاب و روحانیون همواره در طول تاریخ در کنار فعالیت‌های تبلیغی بخشی از بار مقابله با مشکلات اقتصادی و محرومیت زدایی جامعه را بردوش می‌کشیده‌اند، اساسا توجه به محرومان و جلب حمایت خیرین بخشی از میراث و سیره سلف صالح حوزه علمیه است و می‌توان نخستین خیرین ایران معاصر را روحانیت و علمای بزرگ حوزه‌های علمیه دانست.
امروزه نیز طلاب و روحانیون بسیاری در قالب فعالیت‌های فردی و گروههای جهادی مشغول به خدمت رسانی به جامعه هستند که این موضوع در ایام شیوع ویروس کرونا و گسترده و عمیق شدن مشکلات اقتصادی ناشی از سوء تدابیر و شیوع کرونا قوت ویژه‌ای به خود گرفت، ضمن اینکه در کنار مسأله مهم محرومیت زدایی نخستین گروههای جهادی کمک رسانی و حمایت از کادر درمان و بیماران مبتلا به کرونا در حوزه علمیه قم و شهر مقدس قم تشکیل شد و به کشور و اقشار دیگر تسری پیدا کرد.
حجت الاسلام سعید عاشوری از جمله طلاب جهادی است که در استان مرکزی و مناطق مختلف این استان مشغول به فعالیت است که در ادامه شرح گفتگوی خبرنگار صدای حوزه با این طلبه و مبلغ جهادی را ملاحظه خواهید کرد.
صدای حوزه – لطفا خودتان و عمده فعالیت‌هایی که مشغول به آن هستید را معرفی کنید.
سعید عاشوری هستم و از سال ۸۶ مشرف شده‌ام به طلبگی و حدود ۶ سالی است که در قالب گروههای جهادی در سطح شهر فعالیت داریم، کارهای خیریه و جهادی در کنار تبلیغ و منبر در شهرستان‌های مختلف استان مرکزی داشته ایم، همچنین در مدارس مشغول به اقامه نماز و فعالیت فرهنگی پرورشی داشته‌ام، در سال ۹۵ در میان روحانیون فعال در زمینه اردوهای راهیان نور نفر دوم شدم.
در قالب گروههای جهادی برای ترمیم و مرمت مدارس حاشیه شهر و اقداماتی نظیر تعمیرات، گچ کاری و نقاشی مدارس وارد عمل شدیم، محرومیت زدایی و رسیدگی به امور و مسائل محرومان که از مطالبات رهبرمعظم انقلاب بود از جمله اقداماتی است که به آن پرداخته‌ام، چهار سال به صورت سازمانی و تشکیلاتی وارد عرصه محرومیت زدایی شده‌ام و پیش از آن هم چند سال به صورت غیررسمی و مناسبتی مشغول به فعالیت‌های خیریه و تهیه بسته‌های معیشتی بودم.
ادامه فعالیت‌ها در ایام کرونا
این فعالیت‌ها ادامه داشت تا به ایام کرونا رسیدیم و گروه ما به صورت جدی‌تر وارد عمل شد و به کمک دوستان و لطف خداوند در عرصه کرونا به ویژه سال اول که جو روانی جامعه به سمت وحشت از کرونا رفته بود، فعالیت‌هایی نظیر ضدعفونی اماکن و معابر به ویژه مناطق حاشیه نشین، ضدعفونی خانه‌های بیماران کرونایی، ۴ مرحله تهیه بسته معیشتی برای نیازمندان در ایام کرونا به ویژه برای خانواده‌های مشاغل آسیب دیده، تولید ماسک و محصولات بهداشتی در قالب پنج کارگاه که روزانه ۱۵۰۰ ماسک تولید و توزیع می‌شد، تولید دستکش یکبار مصرف و تولید ۱۵ دستگاه ساخت دستکش که در اختیار گروههای جهادی دیگر هم قرار گرفت، توزیع مواد ضدعفونی در مناطق حاشیه شهر نیز از دیگر اقدامات ما در ایام کرونا بوده است.
همچنین متوجه شدیم که بحث تغسیل و تدفین اموات کرونایی در آرامستان‌ها با مشکل مواجه شده است، به همین منظور پنج گروه دو و سه نفره برای تغسیل، تکفین، نماز میت و تدفین اموات کرونایی تشکیل دادیم و مشغول به کار شدیم، واحد خواهران نیز برای این موضوع تشکیل و مشغول به خدمت شدیم، همچنین در بیمارستان‌ها گروههای جهادی تشکیل داده و مشغول به خدمت شدیم که همچنان این فعالیت‌ها ادامه دارد.
قم دریا است اما ظرفیت فعالیت در شهرستان بالاست
صدای حوزه – از ابتدا در حوزه علمیه اراک مشغول به تحصیل بودید؟ به نظر شما حتما باید تحصیلات طلاب در قم باشد یا شهرستان‌ها ظرفیت مناسب تحصیلی و تبلیغی را دارا هستند؟
قم دریایی از علم با حضور اساتید برتر و مجرب است، اما هجرت کردن از شهرستان به قم مشکلاتی به دنبال دارد، به عنوان مثال در ایام تبلیغی امکان فعالیت در قم کمتر است، شرایط اقتصادی از عواملی است که باعث می‌شود مهاجرت به قم دشوار باشد، از طرفی ما این علوم دینی را فرامی‌گیریم برای بازنشر دادن و ترویج آن، امام علی(ع) وقتی حکومت تشکیل دادند مشغول خدمت به مردم بودند درحالی که بهتر از هرکسی راه و رسم راز و نیاز را می‌دانستند اما بیشتر وقت خود را به خدمت به مردم به ویژه محرومان اختصاص می‌دادند.
برهمین مبنا ما نیز تلاش کردیم با ماندن در شهر اراک و فعالیت جهادی و تبلیغی در شهرستان‌ها و مناطق محروم نسبت به حل مشکلات مردم و تأمین نیازهای معنوی و فکری آنها اقدامات مؤثری داشته باشیم، مردم در شهرستان‌ها به ویژه مناطق محروم نیاز به محتوای تبلیغی ساده فهم و خارج از مباحث سنگین فلسفی و اصولی دارند و این رسالت ما است که مفاهیم دینی را عامیانه و خودمانی به آنها ارائه بدهیم، از طرفی مردم برای پذیرش این مباحث نیازمند ارتباط با مبلغین هستند و متأسفانه در شهرستان‌ها و شهرهای کوچک به ویژه مناطق محروم با کمبود مبلغ مواجه هستیم.
فعالیت در شهرهای کوچک و مناطق محروم به من دلگرمی می‌داد تا اینکه بخواهم در مرکز استان فعالیت داشته باشم، حضور در مناطق محروم و شهرهای کوچه هم برای فعالیت تبلیغی هم فعالیت‌های جهادی و محرومیت زدایی بسیار لازم است، اگر به سال ۸۶ بازگردم قطعا بازهم وارد حوزه علمیه می‌شدم ولی اینبار مصمم‌تر و با فعالیت‌های تبلیغی قوی‌تر و گسترده‌تر وارد این عرصه می‌شدم.
همدلی و همگامی با مردم
صدای حوزه –گروه جهادی شما در زمینه مباحث تبلیغی و فرهنگی هم فعالیت دارد؟
تلاش ما در فعالیت‌های جهادی این بود که باری از دوش مردم برداریم و در این مسیر نیازمند حمایت و کمک‌های مردمی بودیم چرا که از نظر مالی توانی نداشتیم اما ساماندهی کمک‌های مردمی با این رویکرد که به حد توان خود مشکلات مردم را حل کنیم در دستور کار ما بود.
یکی از کارهایی که انجام می‌دادیم گوش کردن به مشکلات و درد و دل‌های مردم و ارائه توضیحات پیرامون مسائلی که در خصوص آن شبهاتی داشتند بوده است، در کنار خدمات محرومیت‌زدایی برنامه‌های فرهنگی اجتماعی نیز برای مردم انجام می‌دادیم؛ اقداماتی نظیر ترک اعتیاد، اشتغالزایی، کمک هزینه خرید تبلت برای دانش آموزان، تهیه جهیزیه و لوازم منزل از دیگر اقداماتی بود که در شهرهای کوچک و مناطق محروم انجام می‌دادیم.
تلاش کردیم تا فرهنگ تکدی‌گری را از مناطق محروم بگیریم و به این سمت برویم که نیازهای محرومان در حوزه معیشتی و اقتصادی با اشتغالزایی برطرف بشود، متأسفانه برخی افراد تظاهر به فقر و مشکلات مالی می‌کنند و این به دلیل ترویج فرهنگ تکدی‌گری است.
کار را تشکیلاتی باید انجام داد
صدای حوزه – چه مهارتهایی برای طلاب فعال در زمینه امور خیریه و جهادی لازم است؟
ما از فعالیت‌های خودجوش و فردی و غیرتشکیلاتی کار جهادی را آغاز کردیم که با آسیب‌هایی مواجه بود، به همین دلیل وارد فاز تشکیلاتی و سازمانی شدیم. ابتدا مجوزات لازم را کسب کردیم، پس از آن کد اقتصادی دریافت کردیم و سامانه‌ای در اختیار ما قرار گرفت تا هماهنگی های لازم با مجموعه‌های نظیر کمیته امداد را داشته باشیم.
ضرورت اولویت‌بندی و همکاری با دیگر خیریه‌ها
در فعالیت‌های خود اولویت بندی نسبت به نیازهای محرومان صورت دادیم، یعنی دسته بندی نوع نیاز محرومان واقعی انجام شد و مشخص شد هرخانواده به چه نوعی از کمک نیاز دارد، نیازهای درمانی، معیشتی، خوراکی، لوازم منزل، تحصیلی و مسکن از جمله اولویت‌ها بود. برای جلوگیری از موازی کاری شخصا با مدیران خیریه‌های فعال و بزرگ جلساتی برگزار کردم تا در ارائه خدمات به خانواده‌های نیازمند با هدف‌‌گذاری و به دور از موازی کاری وارد عمل بشویم.
در کنار این مسائل تلاش کردیم به صورت ریشه‌ای مشکلات نیازمندان را برطرف کنیم، این موضوع موجب شد تا با خیریه‌ها همکاری و همسویی لازم به منظور برطرف شدن موازی‌کاری‌ها را انجام بدهیم، در کنار آن با کسب مجوزات لازم از طریق مراجع قانونی حمایتی نظیر کمیته امداد و بهزیستی بتوانیم خانواده‌هایی که نیازهای واقعی‌تر و بیشتری دارند را شناسایی و به امورات آنها بستگی به نیازی که دارند رسیدگی کنیم همچنین خدماتی که به آنها ارائه می‌دادیم ثبت می‌شد و همین موضوع مانع موازی‌کاری‌ها می‌شد.
بیش از ۵۰۰ خانوار تحت پوشش ما بودند که پس از اخذ استعلامات متوجه شدیم بعضی از این عزیزان از چندین خیریه و گروه جهادی و نهاد حمایتی خدمات دریافت می‌کنند و به همین منظور تمرکز فعالیت‌ها و خدمات خود را به سمت خانواده‌هایی بردیم که دریافت خدمات نداشتند یا نیازهای ضروری بیشتری داشتند و تلاش کردیم تا موازی کاری‌ها را به حداقلی‌ترین حالت ممکن برسانیم.
مواردی داشتیم از خانواده‌هایی که از چندین جا دریافت خدمات داشتند و به سراغ ما می‌آمدند برای اخذ خدمات و متأسفانه این سوء استفاده ها مشکلاتی ایجاد می‌کرد که با پالایش و تشخیص درست و پرهیز از احساسی عمل کردن و اخذ استعلامات لازم توانستیم مانع این مشکلات بشویم.
یکی از راه‌های شناسایی نیازمندان این است که از معرفین و معتمدین استفاده کنیم، در کنار آن اخذ اظهارات خانوار و معرف و بازرسی و بررسی شرایط آنها باید انجام بشود سپس استعلامات لازم از نهادهای حمایتی و خیریه‌ها صورت بگیرد و کمک‌های مربوطه ارائه بشود.
باید بتوانیم به صورت ریشه‌ای مشکلات نیازمندان را برطرف کنیم، مثلا خانواده‌ای که بیمار دارد بیشتر از بسته غذایی نیاز به حمایت‌های درمانی و دارویی دارد و لازم است در ارائه خدمات به اولویت‌های نیازمندان به درستی توجه بشود.
منابع اصلی کمک های مردمی است
صدای حوزه – آیا سازمان یا نهادی از شما حمایت به عمل آورده یا همه منابع شما به صورت مردمی تأمین می‌شود؟
همه منابع ما از کمک‌های مردمی است، در برخی موارد نظیر بازسازی منازل کمک‌هایی به ما رسیده است اما کافی نبوده و در نهایت نیازمند کمک‌های مردمی بوده‌ایم، ما از اداره اوقاف، سپاه، سازمان تبلیغات، ارشاد و کمیته امداد مجوزات لازم را اخذ کرده‌ایم اما بیشتر تأمین نیازهای ما مردمی بوده است. متأسفانه مردم نگاه مناسبی به نهادهای دولتی و سازمان‌هایی نظیر اوقاف ندارند و از ارائه کمک‌های خود به آنها خودداری می‌کنند، به همین دلیل تلاش کردیم که کاملا مردمی باشیم و از کمک‌های مردمی استفاده کنیم.
باید مردم بدانند که یک خیریه مردمی است و باید ببینند که من به عنوان مسؤول این گروه در خط مقدم فعالیت‌های جهادی و خیریه هستم، باید اعتماد مردم را جذب کنیم، ما مردم خوبی داریم که اگر عملکرد صحیح و درستی از ما ببینند به ما اعتماد خواهند کرد، حتی علیرغم نقدهایی که به روحانیون دارند اما به روحانی که جهادی باشد و عملکرد درستی داشته باشد به خوبی اعتماد خواهند کرد.
توجه ویژه به ۳ عتصر طلایی در مدیریت خیریه
صدای حوزه – روش شما در جذب کمک‌های مردمی به چه صورت است؟
باید خیرین و افرادی که قصد کمک به نیازمندان و حمایت از گروههای جهادی را دارند عملگرایی و توانمندی و با برنامه بودن گروه های جهادی را مشاهده کنند، هدف گذاری و برنامه ریزی برای ارائه کمک‌ها با توجه به اولویت‌های نیازمندان یکی از مهمترین مسائلی است که باعث جلب کمک‌های مردمی خواهد شد.
اعتماد سازی مهمترین مرحله از جذب کمک‌های مردمی و حمایت خیرین است، کسی که پولی پرداخت می‌کند حق دارد بداند این پول در کجا مصرف شده است.
مورد مهم دیگر شفافیت و ارائه گزارش منظم در فعالیت گروههای جهادی و خیریه است که باعث می‌شود افراد با خاطری آسوده کمک‌های خود را به گروههای جهادی و خیریه‌ها ارائه بدهند.
