راهکارهایی برای صبور شدن فرزندان

کودک با صبور بودن می‌تواند در اجتماع با دیگران راحت‌تر ارتباط برقرار کند. بهتر می‌تواند از پس مشکلات برآید. یاد می‌گیرد چگونه نوبت را رعایت کند و منتظر بماند.
تحقیقات نشان داده آینده کودکان صبورتر نسبت به بچه‌های عجول‌تر در مدسه درخشان‌تر بوده، و اکثر آن‌ها افرادی موفق در اجتماع خواهند بود. برای این منظور، راهکارهایی وجود دارند که والدین می‌توانند در مسیر تربیت صحیح از آن‌ها استفاده کنند.

سن مناسب برای  آموزش صبر به کودکان

١۴ ماه اول زندگی کودک زمانی است که باید به کودک حس اطمینان و امنیت داد.بنابراین در این زمان خواسته‌های او را بلافاصله پس از درخواست و حداکثر با تأخیر چندثانیه‌ای برآورده کنید. از بعد از این زمان تا دوسالگی علی‌رغم اینکه نباید در برآورده کردن خواسته‌های کودک کوتاهی کرد، اما گاه گاهی می‌توان در چند ثانیه تا یک دقیقه آن‌ها را منتظر گذاشت

دو تا پنج سالگی

بعد از پایان دوسالگی والدین باید در هنگام درخواست کودک، برآورده کردن خواسته او را کمی به تعویق انداخته و از او بخواهند صبر کند. مثلاً؛ اول دستمو بشورم بعد بهت آب بدم. اول به بابا زنگ بزنم بعد بهت بستنی بدم. بذار چایی‌مو بخورم بعد توپتو می‌دم.بذار لیوانمو بذارم سرجاش بعد دستتو می‌شورم و …
 
گام به گام ۲۰ ثانیه شروع می‌کنیم و این زمان را بالا و بالاتر می‌بریم تا بچه‌ها به مرور بتوانند مثلاً یک روز صبر کنند. مثلاً به بچه سه ساله میگیم: “امروز پارک نمی‌ریم، فردا میریم.” یا به بچه ۵ ساله میگیم: “آخر هفته می‌تونیم خانه مادربزرگ بریم.” تا وقتی بچه۱۲ سالش شد میگیم: ” تو یک سال باید صبر کنی تا برایت دوچرخه بخریم.”

یک نکته

اگر فرزند شما ۱۲ سال، یا ۷ سال، یا ۴ سالش است و شما فرایند آموزش و تقویت صبر را آغاز نکرده‌اید، اشکال ندارد. از همان پله ابتدایی شروع کنید. یعنی از همان ۱۵- ۲۰ ثانیه آغاز کرده و گام به گام و پله پله زمانش را اضافه کنید. 

بعد از پایان دوسالگی والدین باید در هنگام درخواست کودک، برآورده کردن خواسته او را کمی به تعویق انداخته و از او بخواهند صبر کند.

راهکارهایی برای صبور شدن فرزندان

خرما بخورید

در روایات بیان شده اگر مادر ماه آخر بارداری و نیز اولین چیزی که بعد از زایمان می‌خورد خرما باشد، فرزندش صبور خواهد شد. (مکارم الأخلاق، ج ۱ ، ص ۳۶۵ ، حدیث ۱۲۰۲. بحارالأنوار، ج ۶۶ ، ص ۱۴۱ ، حدیث ۵۸)

خودتان صبور باشید

رفتار پدر و مادر در مسیر تربیت فرزند بسیار مهم است چراکه کودک در یادگیری مسائل زندگی از آن‌ها الگوبرداری می‌کند. مهم‌ترین گام در آموزش صبر به کودکان این است که والدین خود صبور بوده و از برخورد منفی با کودک خودداری کنند. وقتی با خراب شدن وسیله ای در خانه یا پیش آمدن مشکلی والدین لب به اعتراض باز کرده و کم طاقتی خود را ابراز می کنند، قطعاً کودک به جای صبر، اعتراض و غُرغُر کردن را یاد می‌گیرد.

اگر کودک گریه می‌کند، پا می‌کوبد و عصبی است خونسردی خودتان را حفظ کرده و از جیغ و دادزدن خودداری کنید. شما باید خواسته او را تأمین کنید اما این اجابت نباید بلافاصله بعد از گریه‌های او باشد و آن را به تعویق بیاندازید. 

بگذارید خودش کارهایش را انجام دهد

به تناسب سن و توان کودک وظایفی مثل «تمیز کردن اتاق خودش» یا «جمع کردن اسباب بازی‌ها» برای او مشخص کنید و در این مسیر صبور بوده و خودتان به انجام آن‌ها اقدام نکنید. باید کودک عادت کند که برخی از کارها لذّت‌بخش نیستند و سختی دارند. لذا برای او در انجام کارها و وظایفش زمان تعیین کرده  و در انتها او را تحسین کنید.

در مواجهه کودک با مشکلات نترسید

اگر کودکتان زمین افتاد یا دستش بُرید، خونسردی خود را حفظ کنید. به آرامی کارهای لازم را انجام داده و اجازه دهید کودک کمی درد را تحمل کند چراکه به گفته بزرگان “هیچ چیز به اندازه رنج و سختی، روح انسان را بزرگ نمی‌کند.”

انتظار بکشد

کودک هرچیزی را خواست، بلافاصله به او ندهید! اجازه بدهید فرزند احساس ناخوشایند انتظار را تجربه کرده و شرایط را مدیریت کند. 

یکی از مشکلاتی که والدین در نوجوانی با فرزندانشان مواجه می‌شوند این است که وقتی به هر دلیلی نمی‌توانند خواسته فرزندرا برآورده کنند با خشم، پرخاش و حتی رفتارهای تهدیدآمیز نوجوان مواجه می‌شوند که متأسفانه منشأ این ناهنجاری ها در این است که پدر و مادر اجازه نداده‌اند این نوجوان در کودکی با “درد” و واقعیاتی در کودکی مواجه شده و آن را تجربه کند. مثلاً اسباب‌بازی دوستشو می‌خواهد اما دوستش بهش نمیده. دلش چیپس می‌خواد ولی دیروز خورده و …

به حرف‌هایش گوش کنید

اگر برای کودک مشکلی پیش آمد، با دقّت به حرف‌هایش گوش کرده و با واکنش‌های صحیح با او همدلی کنید. سپس با یکدیگر درباره راه‌حل آن صحبت کرده و از خود کودک سوال کنید که چه راهی به حلّ موضوع کمک می‌کند.

به آینده امیدوار باشید

در برابر شیطنت‌های فرزندتان، اگر موجب خسارت مالی و جانی نیست، صبور باشید چراکه به فرمایش امام کاظم(علیه‌السلام) سزاوار است فرزند در کودکی شلوغ و پرتحرک باشد تا در بزرگی صبور و بردبار شود و جز این روانیست. (مسند امام کاظم(علیه‌السلام)، ج ۱، ص ۴۸۱)

از یک زمان‌سنج استفاده کنید

باتوجه به اینکه کودک مفهوم زمان را خیلی نمی‌تواند خوب درک کند و تفاوت بین «الان»، «به زودی» و «بعداً» برای آن ها به معنی چند دقیقه است، یکی از راه‌ها برای جذاب کردن انتظار و صبر برای کودک این است که به او یک زمان‌سنج یا ساعت شنی داده و او را راهنمایی کنید تا او بداند به طور دقیق چه مدت زمانی باید منتظر باشد. یا از روی ساعت بگویید این عقربه این جا رفت خواسته‌ات را انجام می‌دهم.

انتظار را شیرین کنید

اگر مجبورید به پزشک بروید و مدت طولانی را باید منتظر بمانید، یک کتاب داستان، همراه خود داشته باشید و برای کودکتان بخوانید، و یا به همراه داشتن یک پازل کوچک کودکتان را مشغول نگه دارید.

به قول‌هایتان عمل کنید

کودک را از اینکه حرف شما حرف و قول شما قول است، مطمئن کنید. به قول‌هایی که بعد از صبر کودک به او می‌دهید عمل کنید. اگر شما زیر قولتان بزنید، دفعه بعدی که از کودکتان بخواهید صبر کند، شرایط خوبی را تجربه نخواهید کرد.

با کودک کارها و بازی‌های مشارکتی انجام دهید

کودک را به کارهایی که فوراً نتیجه نمی‌دهد و زمان‌بر هستند تشویق کرده و مشغول کنید. با آن‌ها بازی‌هایی انجام دهید که باید صبر کنند تا نوبتشان شود. بازی‌هایی که مثلاً باید بشمارند تا یک کاری را انجام دهند.
یادتان باشد هیچ‌وقت بچه‌ها را در بازی به اول شدن تشویق نکنید. همیشه در اتمام بازی به تلاش کودک بها دهید. با این کار بچه یاد می‌گیرد در زندگی خودش باید تلاش کرده و صبور باشد نه اینکه خودش را با دیگران مقایسه کند و دنبال اول بودن باشد.

برخی از بازی‌ها و فعالیت‌ها در آموزش صبر به کودکان تأثیرگذار هستند مثل؛

۱.گل و گیاه بکارید
کاشتن گل و گیاه یکی از بهترین تمرین‌ها برای آموزش صبر به کودکان است. با این کار کودک می‌آموزد با صبر و حوصله می‌تواند موجودی را پرورش دهد و شاهد رشد گیاه و نتیجه جذابی باشد.

۲.غذا درست کنید
با کودک خود آشپزی کرده و غذا درست کنید. برای پخت‌و‌پز لازم است مواد اولیه اندازه‌گیری شوند و پخت هریک از آن‌ها زمانی طول می‌کشد. بنابراین با آشپزی کردن صبوری در کودک تقویت می‌شود.

۳.پازل حل کنید