در میان مردم ایران خرافات زیادی وجود دارد که نه پایه دینی دارد و نه مایه علمی. یکی از آنها در مورد عطسه کردن است. برخی معتقدند در هنگام عطسه باید در کار مورد نظر عجله نکرد؛ بلکه صبر داشت و انجامش را به تاخیر انداخت؛ اما آیا واقعا چنین است؟
نگاهی به منابع دینی نشان می دهد که عطسه کردن نه تنها بد نیست؛ بلکه برای سلامتی بسیار مفید است. در حدیث آمده که عطسه موجب راحتی و سلامتی بدن است و تا سه روز و به روایتی تا هفت روز، امان از مرگ است.
رسول اکرم (ص) فرمودند:”عطسه مریض دلیل بر عافیت و راحتی بدن اوست. عطسه تا وقتی که از سه تا بیشتر نباشد، برای بدن نافع است و اگر از سه تا بیشتر شد، نشانه بیماری است.” حضرت امام صادق (ع) فرمودند:” کسی که عطسه کند از پنج چیز در امان خواهد بود:جذام، سردرد، ریزش اشک ازچشم، گرفتگی بینی و رویش مو در چشم.”
صبر در هنگام عطسه
مستحب است برای عطسه کننده و کسی که عطسه او را بشنود ولو در نماز باشد، بگوید:”الحمد للّٰه” یا بگوید:”الْحَمْدُ للّٰهِ وَ صلّی اللّٰهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ” و هم چنین بر شنونده مستحب است به عطسه کننده بگوید:”یَرْحَمُکَ اللّٰهُ” یا “یَرْحَمُکُمُ اللّٰهُ” اگرچه در نماز باشد، لکن احوط در نماز، ترک آن است. مستحب است بر عطسه کننده در جواب او بگوید:”یَغْفِرُ اللّٰهُ لَکُمْ”
در منابع روایی، حدیثی وجود دارد که می گوید بعد از دمیدن روح در جسم حضرت آدم علیه الاسلام وی عطسه کرد. متن روایت چنین است:
ابن عباس از پیامبر اکرم (ص) نقل می کند:«لَمَّا خَلَقَ اللَّهُ تَعَالَی آدَمَ وَ نَفَخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ عَطَسَ فَأَلْهَمَهُ اللَّهُ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ فَقَالَ لَهُ رَبُّهُ یَرْحَمُکَ رَبُّک …» هنگامی که خداوند آدم (ع) را آفرید، از روح خود در او دمید، آدم عطسه کرد، خداوند متعال به او فرمود:بگو:”اللَّهُ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ”، وقتی که آدم حمد و ثنای پروردگار گفت، خداوند فرمود:”رحمت پروردگار بر تو باد.”