به بهانه سریال حبیب

سه واژه Output, outcome و impact واژه هایی پرکاربرد و مهم در ارزیابی پروژه هستند. واژه Output همان خروجی کار است که نوعی عینیت دارد و شاید بگوییم همان محصول است. Outcome اشاره به ثمره کار دارد و impact ناظر به پیامدهاست.

این عبارات عمدتا در ادبیات اقتصادی و مدیریت استفاده می شوند اما شاید بتوان برای یک تولید رسانه ای مانند فیلم هم از آن ها بهره برد. درینصورت، خروجی قابل نمایش یک فیلم می شود output، پیامی که از ساخت آن فیلم مد نظر فیلمساز بوده می شود outcome و اثرات دیگر آن فیلم در جامعه که لزوما مد نظر فیلمساز نبوده اما در جامعه ایجاد می شود، همان impact خواهد بود.

این روزها شاهد پخش سریال حبیب از شبکه دو سیما هستیم؛ یک درام جنگی، محصول مشترک ایران و سوریه که وضعیت مردم این کشور در زمان داعش و حضور مستشاری و اطلاعاتی جمهوری اسلامی ایران در سوریه را به تصویر می کشد.

پیام مقاومت، اهمیت امنیت، رذالت و‌ خباثت داعش، کمک ایران در نابودی داعش و … از جمله پیام های مشخص سریال حبیب است که می توان آن ها را ذیل outcome تعریف کرد. پیام های خوبی که قطعا برای مخاطب مفید است.

اما تمام این ها عرض شد تا برسیم به impact این سریال. اکنون که جامعه ایرانی با بی توجهی برخی از شهروندان به مقوله حجاب روبروست و اساسا انگاره غلط عدم الزام حجاب در ذهن بعضی شکل گرفته است، این سریال که چند بازیگر زن سوری بی حجاب در آن بازی می کنند می تواند به نوعی عادی سازی بی حجابی را در جامعه رقم بزند. اثری که لزوما مد نظر فیلم ساز نبوده اما با توجه به شرایط زمینه ای و اجتماعی جامعه، از سریال بجای می ماند. به ویژه وقتی این چند بازیگر زن سوری با موهای بلند، آرایش و حتی بینی عمل شده و صورت های پروتز شده در این سریال بازی می کنند.

قبلا نیز سریال های سوری و عربی پخش شده از تلویزیون ایران، از باب همین مقوله حجاب با اعتراضاتی مواجه شد. شاید علت این است که بی حجابی زن های مسلمان درین قبیل سریال ها و بی حجابی زنان در فیلم و سریال های غربی متفاوت بوده و به نوع دیگری جلوه می کند.

در یک جمله باید گفت؛ زمان پخش یک فیلم یا سریال می تواند impact هایی داشته باشد که موجب نادیده شدن آثار اصلی مدنظر یا همان outcome ها شود.