به گزارش صدای حوزه، بیست و یکم اوت مصادف با ۳۰ مرداد ماه در تقویم روز جهانی مسجد نام گرفته است، روزی که یادآور دشمنی ها و کارشکنی صهیونیسم جهانی علیه قبله نخست مسلمین یعنی مسجد الاقصی است و همه ساله ضرورت محوریت مسجد به عنوان پایگاه مقابله با کارشکنی هایی از این دست را متذکر می شود. به مناسبت فرا رسیدن این روز و به منظور بررسی الزامات و بایدهای مسجدی در شرایط کنونی ایران و جهان اسلام، با حجت الاسلام والمسلمین دکتر «حبیب‌رضا ارزانی»، رئیس ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد کشور (فهما)، گفتگویی ترتیب داده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:
اهمیت مسجد در فرهنگ دینی ما از چه باب است و چگونه می توان این جایگاه را ارتقا و تعالی داد؟
مقام معظم رهبری در دیداری که با ائمه جماعات و جمعه داشتند، فرمودند: در ادیان مختلف برای عبودیت مردم مکان هایی همچون معبد، کنیسه و کلیسا را تعبیه کرده اند اما در اسلام مسجد صرفا به مکانی برای عبادت محدود نمی شود بلکه مساجد خانه های خدا برای اجتماع مومنانه هستند.
بنابر این تعبیر معظم‌له، مسجد با تدبیر هوشمندانه اسلام مکانی برای تجمع انسان ها بر اساس عبادت و عبودیت است، از این رو، مسجد مکانی برای عبادت صرف نیست بلکه مسجد محل تجمع است که در آن مردم حول محور توحید دور هم جمع می شوند؛ در این اجتماع همه امور حلال و مباح انجام می شود چنان که مسجد محل علم آموزی است و نیز محل تجمیع قوا مقابل دشمن و هر فعالیت دیگری که آموزه های دینی آن را جایز می داند. علاوه بر این، جمع های مومنانه در مناسبت های مذهبی اعم از ولادت ها، عزاداری ها و … همه در قالب اجتماع ایمان‌باور در مساجد شکل می گیرد.
وجود چه ویژگی‌ای اجتماعات مسجدی را از دیگر اجتماعات متمایز می کند؟
اجتماع ایمان‌باور و مومنانه در مسجد، آراسته به «صِبْغَهَ اللَّه» یعنی رنگ خدا است. از این رو، همه فعالیت های این مکان حتی گپ و گفت های ما باید خدایی و برای خدا باشد. با این رنگ و صبغه است که مسجد بهترین محل برای گره گشایی های مومنانه و حل مشکلات است اگر این مدل پیاده شود بسیاری از مشکلات و آسیب ها از جامعه رخت برمی بندد. بسیاری از فعالان و جمع های مردم نهاد برای فعالیت های‌شان محل و مکان لازم را ندارند لذا مسجد این مشکل را برطرف می کند و فضای کارهای خیرانه و مومنانه را در اختیار علاقمندان قرار می دهد. البته این مهم نیازمند برقراری و فعال بودن مساجد در همه ساعات است نه آنکه فقط در ساعت نماز باز باشند و بعد از آن دیگر امکان حضور در مسجد و استفاده از فضای آن وجود نداشته باشد.
دوران شیوع کرونا و کارکردهای اجتماعی اقتصادی که مساجد از خود عرضه کردند، چه ظرفیت هایی از مساجد را بالفعل کرد و چه افق هایی را پیش روی مسجدی ها گشود که باید استمرار بیابد؟
اخیرا رهبری معظم انقلاب نهضت مواسات بر محور مسجد را مطرح کردند این یعنی مسجد بهترین فضا است برای مواسات و همدلی های مومنانه چراکه مسجد بهترین فضای ایمانی را برای کمک به آحاد جامعه دارد چنان که در دوران دفاع مقدس، در حوادث غیرمترقبه ای همچون سیل و زلزله خود را نشان داد و با شیوع کرونا و مشکلات اقتصادی ناشی از آن در بالاترین سطح بروز و ظهور کرد.
چنان که با شیوع کرونا اگرچه نماز جماعت در مساجد متوقف شد اما مسجدی ها کارگاه های تولید ماسک و دیگر اقلام بهداشتی را برای مقابله با این ویروس به راه انداختند و به مردم طریق این مقابله را آموزش دادند، خدمت رسانی به بیماران، تهیه و توزیع بسته های معیشتی، برگزاری ایمن و همراه با رعایت پروتکل های بهداشتی مجالس مذهبی در مناسبت هایی همچون محرم حسینی، اشتغال زایی و کارآفرینی برای آسیب دیدگان اقتصادی و .. دیگر وجوه کارکردهای اقتصادی اجتماعی مساجد در این دوران بوده است.
ما نیز در ستاد فهما در موضوع کارآفرینی و اشتغال زایی برای بچه های مسجد ورود و این محور را در فضای مجازی و سامانه بچه های مسجد نیز فعال کردیم که به ویژه در روستاها با استقبال بالایی روبرو شد.
اصلی ترین الزام و باید امروزی مساجد که باید مدنظر باشد یا احیاء شود تا در سایه آن ظرفیت های مسجدی بالفعل شوند، چیست؟
اگر مسجد، جامعه یعنی محل اجتماع باشد همه کارکردهای اصیل آن احیاء می شود البته این اجتماع می تواند در هر محل و منطقه ای به تناسب اولویت آن شکل بگیرد، برای مثال در محلی اجتماع مردم با دغدغه های سیاسی شکل می گیرد و در محله ای دیگر بنابر اولویت های اجتماعی یا فرهنگی هنری لذا باید اولویت ها مشخص شوند و همانطور که در ماه مبارک رمضان مردم همه به مهمانی خدا دعوت می شوند همه را به مسجد همه دعوت کنیم و مشکلات را مطرح و برای حلشان تامل و راه ها بررسی کنیم. مهمترین کارکرد مسجد اجتماع مومنانه است که محقق شود؛ اجتماع بر محور توحید با حضور باورمندان توحیدی شکل می گیرد.
