به گزارش صدای حوزه، علامه حسن حسن‌زاده آملی متولد سال ۱۳۰۷، عارف، حکیم و فقیه معاصر است که در ادبیات، علوم غریبه، ریاضی، هیئت و طب نیز تبحر داشت، دی از جهت تسلط به علوم مختلف در بین علمای معاصر بی‌نظیر بود و به همین جهت ملقب به علامه ذوالفنون بوده است.
علامه حسن زاده آملی، اساتیدی همچون علامه طباطبایی، علامه شعرانی، مرحوم الهی قمشه‌ای و غیره داشت و شاگردانی هچون؛ آیت الله صمدی آملی! آثار متعددی شامل؛ قرآن هرگز تحریف نشده، اله نامه، رساله‌اى در تضاد، رساله‌اى در علم، نهج الولایه، دروس اتحاد عاقل بمعقول، وحدت از دیدگاه عارف و حکیم و غیره از وی یه چاپ رسیده است.
در ۶ سالگی به مکتب‌خانه و نزد یک معلم روحانی رفت، خیلی زود خواندن و نوشتن یاد گرفت تا اینکه در خردسالی تمام قرآن را به خوبی آموخت.
دیدار با امام رضا (ع) در خواب و باز شدن درهایی از علم به سوی او
علامه حسن زاده شبی در خواب دید که به زیارت على بن موسى الرضا (ع) رفته است و قبل از زیارت او را به مسجدى بردند و از او خواستند که در کنار تربت دو رکعت نماز حاجت بخواند و حاجت بخواهد که برآورده است. او هم نمازش را خواند و از خدا طلب علم کرد. بعد به دیدار امام رضا (ع) مشرف شد و از کوثر دهانش آن آب حیات را نوشید به این تعبیر که هزار در علم و از هر درى هزار در دیگر به روى او گشوده شد.
وی در سال ۱۳۲۳ شمسی تحصیلات کتب ابتدایی را در مدرسه روحانی (حوزه علمیه) در محضر روحانیونی همچون؛ محمد آقا غروی، عزیزالله طبرسی، شیخ احمد اعتمادی، عبدالله اشراقی، ابوالقاسم رجائی و غیره فرا گرفت و نیز از آیت الله عزیزالله طبرسی تعلیم خط گرفت.
گذراندن دوران تحصیلی ۱۳ ساله در تهران
این عالم وارسته در شهریور ماه سال ۱۳۲۹ به تهران رفت و چند سالی در مدرسه مبارک حاج ابوالفتح به سر برد، بعد از آن چندین سال در مدرسه مبارک مروی به سر بردند و نزد حاج میرزا ابوالحسن شعرانی طهرانی رسید و آن بزرگوار چون پدری مهربان، حدود ۱۳ سال به تربیت و تعلیم پرداخت و فنونی از قبیل؛ علوم منقول، معقول، تفسیر، کتب قرائت و تجوید، کتب ریاضی و نجوم، تعلیم کتب مختلف و استخراج تقویم نجومی که تعلیمش چهار سال طول کشید را کسب کرد.
تبحر در خواندن و نگارش کتب
استاد علامه حسن‌زاده به تبحری رسید که شرح کامل کتابی را که هنوز به چاپ نرسیده را بیان می‌کرد، و در هر کدام از بخش‌های عمل به آلات رصدی، کتب طبّ، علم درایه و رجال و حدیث و روایت کتب مختلفی به چاپ رساند.
این فاضل آملی در مجلس تفسیر قرآن آن جناب خوشه‌چین بود که همه درس‌ها بیش از ده سال در بیت شریف حکیم الهی قمشه‌ای بعد از نماز مغرب و عشاء برگزار می‌شد و نیز مدتی طولانی در تهران در درس خارج فروع فقهیه و اصول علامه جناب آیه الله شیخ محمد تقی آملی شرکت می‌کرد.
مهاجرت به قم و تدریس در حوزه علمیه
وی در ۲۲ مهر ۱۳۴۲ هجرى شمسى به قصد اقامت در قم تهران را ترک کرد، بعد از ورود به قم، تدریس معارف حقّه الهى و تعلیم فنون ریاضى را شروع کرد، کتب مختلفی از جمله “تمهید القواعد”، کتاب “برهان منطق شفاء شیخ رئیس”، ” جلد نهم اسفار صدرالمتألهین”، کتاب “توحید بحارالانوار مجلسی” و غیره را به‌طور کامل خواند.
استاد حسن‌زاده آملی در حوزه علمیه قم اقدام به تدریس اشارات در چهار دوره با شرح خواجه، مصباح الانس به مدت هشت سال ، شرح فصوص الحکم قیصری در چهار دوره، یک دوره کامل شفا شیخ رئیس، چهار دوره تمهید القواعد، “اُکَر مانالاؤس” مدت سه سال، دو کتاب “اُکَر ثاوذوسیوس و مساکن”، اصول اقلیدس، دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی کرد.
نفس خود را مشغول کن قبل از آن‌که تو را مشغول کند
از تاکیدات این علامه می‌توان به این جمله که “نفس را مشغول بدار وگرنه او تو را مشغول مىکند” اشاره کرد، جزواتی همچون شرح نهج البلاغه، رساله‌اى در ولایت و امامت، رساله‌اى در رؤیت و عدم آن بر مشرب حکمت و کلام، رساله‌اى در لقاء اللّه بر منهل عرفان، رساله‌اى به نام فصل‌الخطاب فى عدم تحریف کتاب رب الأرباب، رساله‌اى در صبح و شفق و تحقیق در صبح صادق و کاذب و بیان طایفه اى از آیات و روایات در این موضوع و غیره اشاره کرد.
با دیدن استاد حسن زاده امیدوار شدم
از آیت‌الله حاج سیّد رضا بهاء الدینی درباره علامه حسن زاده نقل شده که، افرادی که از نظر علمی پشتکار دارند، توانسته‌اند از حوزه خوب استفاده کنند و در کنار آن به خودسازی و تهذیب نفس برسند، بنده زمانی بود که به خاطر مسائلی که پیش آمد، از حوزه و طلاب ناامید شدم ولی زمانی که چشمم که به آقای حسن زاده آملی افتاد به کلّی از نظر خود برگشتم و امیدوار شدم.
آیت الله حسن حسن زاده آملی سرانجام در سوم مهرماه ۱۴۰۰ در چند قدمی اربعین حسینی در سن ۹۳ سالگی دار فانی را وداع گفتند.
