به گزارش صدای حوزه، حجت الاسلام علی مهدوی طی یادداشتی به بررسی بودجه های دولتی حوزه های علمیه پرداخته است که در ادامه می خوانیم:
تأملی در بودجه دولتی حوزه‌های علمیه
گاه از زبان برخی نمایندگان معمم مجلس شورای اسلامی و گاه برخی خواص -در بیان لزوم تخصیص بودجه به حوزه‌ها و همچنین دفاع از ضرورت افزایش بودجهی حوزه‌های علمیه- می‌شنویم:
«طلاب از ضعیف‌ترین اقشار جامعه هستند؛ برای همین لازم است بودجهی حوزه‌های علمیه عدد قابل توجهی باشد!»
در حالی که اهم بودجهی نهادهای حوزوی خرج حقوق و مزایای کارمندان و هزینه‌های جاری نهادهای عریض و طویل ایجادشده در حوزه‌های علمیه می‌شود.
بد نیست نسبت تقریبی مخارج این نهادها از محل بودجه را بدانیم:
➖ حقوق و دستمزد کارکنان حوزه: ۶۰ درصد
➖ هزینه‌های جاری نهادهای حوزوی: ۱۳ درصد
➖ حق التدریس: ۱۲ درصد
➖ بودجه برنامه‌ای: ۱۵ درصد (آنچه برای اجرای برنامه‌های حوزه باقی می‌ماند)
یعنی همه‌ی آن چیزی که قرار است خرج برنامه‌های حوزوی مربوط به طلاب (نه معیشت طلاب) شود حتی ۲۰ درصد کل بودجه هم نیست!
شورای عالی حوزه‌های علمیه (برادران)، شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران + جامعه الزهرا، جامعه المصطفی، شورای حوزه‌های علمیه خراسان و دفتر تبلیغات، شش نهاد رسمی اداره‌ی حوزه‌های علمیه هستند که هرساله بودجه قابل توجه دولتی (چند هزار میلیارد تومان) دریافت می‌کنند.
بنابراین این بودجه هیچ ربطی اصلا به معیشت طلاب و اینکه طلاب از قشر ضعیف یا قوی جامعه باشند ندارد.
کما اینکه دانشگاه‌های دولتی نیز بودجه‌های کلان چندهزار میلیاردی دارند.
حوزه و دیوان‌سالاری اداری
البته یک سؤال باقی می‌ماند، ساختارهای متعدد حوزوی طی سه دهه‌ی گذشته تا چه حد حوزه‌های علمیه را به اهداف مطلوب رسانده است و آیا مسیر طی‌شده، مسیری صددرصد صحیح بوده است؟
یا احیانا فربه‌شدن ساختارها در برخی موارد، بجای تسهیل امور، تازه به کندشدن تحول حوزه‌های علمیه انجامیده است؟
روشن است آنچه توسط مسؤولین محترم نهادهای حوزوی به عنوان ساختار و برنامه حوزه‌های علمیه شکل گرفته است، از سر دغدغه و دلسوزی بوده است و صد البته نقاط قوت و برکات آنها را نباید نادیده گرفت؛
اما از طرف دیگر، آسیب‌شناسی و تصحیح اشتباهات و رخدادهای غلط هم از لوازم قطعی برای پویایی نهادهای حوزوی است.
عدم تحقق مطالبات رهبری و مراجع از حوزه‌های علمیه که شواهد آن در «کاهش جذب حوزه‌های علمیه، افزایش ریزش‌ها، دانشگاهی‌شدن حوزه، فراموشی سنت‌های ساختاری حوزه و شیوه‌های تعلیم و تعلم، ضعف در فقه حکومتی، کم‌توجهی به رشد همه علوم اسلامی، کندتر شدن روند تحصیلی در حوزه، عدم شناسایی استعدادهای مختلف و متنوع طلاب، عدم استحصال حداکثری از ظرفیت‌های موجود در بدنه‌ی اساتید و طلاب حوزه‌های علمیه، کم‌لطفی در حق نخبگان تبلیغی، موازی‌کاری نهادهای حوزوی و عدم نوآوری در روشهای ناقص و معیوب مثل امتحان شفاهی، امتحان استادی، پایان‌نامه و …» عیان است، از ابهاماتی است که به دنبال پاسخ به این پرسش هستند که با وجود این همه ساختارهای حوزوی و ایجاد ستاد و صف و … پس چرا همچنان این مشکلات به قوت خود باقی است؟
مبهم‌بودن آثار قبض و بسط بودجه
دولت اول احمدی‌نژاد، دوره‌ی گشایش بودجه برای نهادهای حوزوی -علی الخصوص شورای عالی و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه- بود.
تنها در یکی از سالها رقمی بالغ بر ده برابر آنچه توقع برخی بزرگان به عنوان بودجه حوزه بود، تخصیص یافت که به نسبت آن سال رقم قابل توجهی بود.
رفته رفته در پایان دولت دوم احمدی‌نژاد و دو دولت حسن روحانی، بودجه‌های حوزه به شدت محدود شد و حتی طبق اذعان برخی مسؤولین، رقمی کمتر از آنچه تخصیص می‌یافت به حساب نهادهای حوزوی واریز می‌شد.
می‌توان گفت در دولت کنونی مجدد آثار گشایش بودجه -چه در سال گذشته و چه سال جاری- به خوبی هویداست.
اینکه مسؤولین حوزه در شرایط محدودیت بودجه توانستند به رتق و فتق امور بپردازند، از توانمندی و نقاط قوت ایشان است؛
اما سؤالاتی برای بدنه حوزه‌های علمیه وجود دارد:
اساسا حوزه‌های علمیه در این دوره‌های قبض و بسط بودجه، چه تغییر و تحولاتی داشته است؟
خروجی تحولی و آثار مثبت گشایش بودجه را در چه مواردی می‌توان دید؟
برنامه‌هایی که در دوران گشایش بودجه اجرا شدند و خروجی‌های ملموس علمی، تبلیغی و اجتماعی داشتند چیست؟
برنامه‌ها و نمود اجتماعی حوزه‌های علمیه در مسأله‌ی فرهنگ و همچنین رشد شاخص دینداری مردم چیست؟
طبعا وقتی این موارد حتی برای طلاب و اساتید روشن نباشند، برای جامعه هم نمی‌توان لزوم رقم‌های چندصد و چندهزار میلیاردی را تبیین کرد.
امیدواریم مسؤولین محترم نهادهای مختلف حوزوی این موضوع را جدی بگیرند و هرسال گزارشی از دستاوردها و اقدامات علمی، فرهنگی، تبلیغی و اجتماعی حوزه‌های علمیه ارائه کنند.
بیشتر بخوانید:
آیا حوزه علمیه قم گرفتار سکولاریسم شده است؟
اگرواقعلا ازضعیف ترین اقشار جامعه هستن اولا چطورهرکدام از نظر وزنی دوبرابریک انسان معمولی وازنظربچه داشتن۴برابرمردم عادی هستن آدم ضیعف نه هیکل درشت دارنده بچه زیاد