به گزارش صدای حوزه، ولاء موسوی روانشناس کودک و متخصص اوتیسم، در لایو اینستاگرامی خود، اثرات فضای مجازی بر کودکان را مورد بررسی قرار داد.
این دانش آموخته‌ی مقطع دکتری روانشناسی دانشگاه تهران در رابطه با چیستی فضای مجازی گفت: هر آن چیزی که حضور واقعی ندارد و ما تصویر آن را می‌بینیم و شامل انواع صداها و تصویرها می‌شود فضای مجازی است و منظور فقط اینستاگرام نیست بلکه شامل تلویزیون، سی‌دی و حتی کتاب‌های مجازی نیز می‌شود.
استفاده طولانی از فضای مجازی از هر نوعش مخرب است
وی با مهم ارزیابی کردن محتوای فضای مجازی آن را به دو دسته مثبت و منفی تقسیم کرد و در این باره تأکید کرد: اینگونه نیست که اگر فضای مجازی تصویر مثبت داشت مخرب نیست بلکه هرگونه فضای مجازی طولانی حتی از نوع مثبت‌اش مخرب است.
این روانشناس کودک با اشاره به مقالات علمی افزود: حتی زمانی که فضای مجازی برای آموزش استفاده می‌شود مخرب است به خصوص افراط در آن مثل دو سال اخیر که گرایش به آن بسیار زیاد بوده است.
موسوی با اشاره به اینکه فضای مجازی شامل تصویر پیش زمینه و پشت زمینه می‌شود گفت: کودک زمانی که در مکانی دیگر است ولی صدا و تصویر تلویزیون را در پشت زمینه دریافت می‌کند درست به همان میزان که در مقابل تلویزیون قرار دارد آسیب می‌بیند.
وی با اشاره به اینکه انجمن روانشناسی سایر کشورها استفاده از هرگونه صدا و تصویر را برای سنین زیر ۳ سال توصیه نمی‌کنند، گفت: اما متأسفانه در کشور ما از این روش برای آرام کردن کودک و یا مجاب کردن کودکان برای غذاخوردن استفاده می‌شود.
عوارض استفاده زودهنگام از فضای مجازی از عقب‌ماندگی رشدی تا بیش‌فعالی و لکنت زبان و…
موسوی بر این نکته که ما می‌توانیم با قطع فضای مجازی خود و فرزندمان را به آرامش روانی برسانیم گفت: توماس آندرسون مطالعات گسترده‌ای در مورد تأثیر استفاده‌ی زود هنگام و زیاد از فضای مجازی روی ذهن داشته است که شامل عوارض فیزیولوژیک، عوارض اجتماعی، عوارض روانشناختی و شناختی می‌شود.
این روانشناس کودک در ادامه افزود: مطالعات آندرسون نشان می‌دهد که عوارض فیزیولوژیک استفاده‌ی زیاد و زود هنگام از فضای مجازی شامل بی‌تحرکی، عقب ماندگی رشدی، آسیب‌های مغزی، مشکلات خواب و چاقی است.
موسوی در رابطه با عوارض اجتماعی استفاده زیاد و زود هنگام از فضای مجازی گفت: این عوارض شامل کاهش ارتباطات و ناتوانی در برقراری ارتباط می‌شود.
وی در برشماری عوارض روانشناختی استفاده‌ی زود هنگام و زیاد از فضای مجازی نیز گفت: ایجاد ترس‌های غیرواقعی، اشکال مختلف اضطراب، وسواس، افسردگی و پیش‌فعالی، مشکلات گفتاری، تأخیر گفتار و لکنت زبان از جمله این آسیب‌هاست.
موسوی اختلال حافظه، اختلال توجه و تمرکز و اختلال در یادگیری را نیز از عوارض شناختی استفاده‌ی زود هنگام و زیاد از فضای مجازی در مطالعات آندرسون برشمرد.
این روانشناس کودک با بیان اینکه همه کودکان دچار این مشکلات نمی‌شوند غفلت والدین از فرزندان را علت دچار شدن آن‌ها به این عوارض دانست و افزود: والدین به دو علت فرزندان را در معرض فضای مجازی قرار می‌دهند: ۱- بی‌حوصلگی و ۲- عدم آگاهی از و عوارض استفاده از فضای مجازی.
من دوست‌داشتنی نیستم!
موسوی با اشاره به اینکه در هر دو صورت کودک برخلاف تصور والدین آگاه است که چرا در معرض فضای مجازی قرار می‌گیرد گفت: رفتارهای نامناسب کودک ناشی از غفلت والدین است و درمان مشکلات به وجود آمده حذف فضای مجازی و رفع غفلت پدر و مادر و توجه مناسب به کودک است.
وی با اشاره به اینکه بزرگسالان در مواجهه با فضای مجازی می‌توانند احساسات خود را کنترل کنند تصریح کرد: کودکی که توسط پدر و مادر در معرض فضای مجازی قرار داده می‌شود، مدام این پیغام را دریافت می‌کند که من دوست داشتنی نیستم که این تصور اثرات مخربی بر او خواهد داشت.
این روانشناس کودک با اشاره به اینکه برخی از والدین معتقدند که کودکمان بعدا ابزار فضای مجازی را در دست دیگران می‌بیند و دلش می‌خواهد گفت: از این والدین باید پرسید آیا اگر مواد مخدر هم در دست برخی افراد باشد شما چنین افسوسی می‌خورید.
عوارضی که مشابه عوارض اوتیسم است اما اوتیسم نیست
موسوی با بیان اینکه مراجعان زیادی داریم که درباره کودکانشان تشخیص اوتیسم داده شده است، گفت: اما، ما در بررسی‌هایمان متوجه شدیم که عوارض مشاهده شده ناشی از اوتیسم نیست بلکه این کودکان از ۲ ماهگی در معرض فضای مجازی بوده‌اند. یکی از مشکلاتی که فضای مجازی ایجاد می‌کند اختلال غیرواقعی در حواس بویایی و چشایی و لامسه است که در کودکان اوتیسم هم این موارد دیده می‌شود و متأسفانه تشخیص اشتباه داده می‌شود.
وی راهکار درمان عوارض استفاده از فضای مجازی را به صفر رساندن موقت استفاده از این فضا به مدت دو هفته دانست و گفت: در سنین پایین به بهانه‌های مختلف از جمله سوختن تلویزیون، این کار را می‌کنیم و در سنین بالاتر می‌توانیم با صحبت کردن با فرزندمان این جدایی را ایجاد کنیم و وقتی فضای مجازی قطع شود، فرزند به طرف پدر و مادر خواهد آمد.
