مستقیم گویی و فرار از موقعیت سازی؛ نقطه ضعف گاندو ۲

به گزارش صدای حوزه، دکتر حفیظه مهدیان پژوهشگر فرهنگ و ارتباطات طی یادداشتی به بررسی فصل دوم سریال گاندو پرداخته است که در ادامه می خوانیم:

فصل دوم سریال گاندو تمام شد. فیلمسازان می دانند که ورود به خط قرمز ها هم جسارت می خواهد و هم صبر تمام نشدنی. بسیاری کارگردانان حتی از ورود به موضوعات تاریخی هم حذر می کنند. پژوهش قبل از فیلمنامه، ساخت لوکیشن ها، گریم های سنگین و چهره پردازی و طراحی لباس  و … همگی باعث شده بسیاری از فیلمسازان به درون آپارتمان ها خزیده و راحت ترین سوژه ها را برای ساخت فیلم انتخاب کنند:  عشق های چندطرفه وخیانت های چندطرفه در چند آپارتمان. نه پژوهشی نیاز دارد و نه لوکیشن خاصی و نه جسارتی برای ورود به حوزه های ممنوعه.

ساخت سریالی مانند گاندو هم مهارت بالایی نیاز دارد و هم مطالعه زیاد قبل از ساخت فیلم وهم دقت نظری در ابعاد فیلمنامه؛ به غیر از هماهنگی هایی که لازم است با نهادهای مختلف صورت بگیرد و از این جهات واقعا باید به دست اندکاران سریال خسته نباشید گفت. سریالی که جایش نه تنها در تلویزیون بلکه در رسانه های داخلی خالی بود.

به خاطر اهمیت ساخت چنین سریال هایی، لازم دیدم نکته ای را طرح کنم که تا حدودی نادیده انگاشته شده. محتوا از طریق فرم است که منتقل می شود. همه رمزگان فنی فیلم از میزانسن و موسیقی و وسایل صحنه گرفته تا نور و رنگ و دیالوگ همه در کنار هم است که می توانند جهان فیلم را بسازنند و محتوا را در ذهن مخاطب بنشانند.

وقتی سهم بیشتری به دیالوگ می دهیم یعنی نتوانسته ایم محصول را به خوبی به فیلم تبدیل کنیم. البته این یکی از خطاهای پرتکرار هنرمندانی است که می خواهند مفاهیم ارزشی را منتقل کنند. کاستی این گونه آثار، باعث می شود وقتی هنرمند به این نوع عرصه ها ورود پیدا می کند، برای ارائه مفهوم به مخاطب تشنه باشد و این تشنگی سبب می شود در پرداخت اثر رسانه ای، سهم زیادی را به مستقیم گویی بدهد و از جهان فیلم خارج شود. حال آن که هر رسانه، جهان خاص خود را دارد و اگر در چارچوب آن جهان سخن نگوییم، نمی توانیم رابطه خوبی با مخاطب برقرار کنیم. جهان کتاب با جهان فیلم با جهان روزنامه با جهان تلویزیون متفاوت است.

اگر می خواهیم “فیلم” بسازیم و مخصوصا در سبک spy film ها با امثال «سری فیلم های جیسون بورن» و «ماموریت غیرممکن» و … رقابت کنیم نیاز داریم وارد جهان «قصه و فیلم» شویم. وجه روایی فیلم چنان اثری دارد که هزار دیالوگ مستقیم نمی تواند جای آن را بگیرد.