مهارت مدیریت هیجان، چیزی است که این روزها خیلی از افراد به دنبالش هستند. هر روز ممکن است اتفاقات عجیب و غریبی برایمان بیفتد که ما را هیجان زده کند. این هیجان، تا حدی خوب است. اما اگر از حالت نرمال خود خارج شود، می تواند برای ما و اطرافیان مان خطرآفرین باشد.
یادگیری مهارت مدیریت هیجان برای انسان امری ضروری است. به خصوص در قرن ۲۱ که با انواع اتفاقات خوب و بد سروکار داریم و هر لحظه از زندگی مان تبدیل به یک داستان هیجانی شده است!
هیجان چیست؟
ابتدا با یک سوال شروع می کنیم، هیجان چیست؟ همه ما در مواجهه با شرایط و اتفاقات مختلف، ممکن است واکنش هایی داشته باشیم. این واکنش ها می توانند به صورت خوب و یا بد باشند. ممکن است در مواجهه با اتفاقی، از ته دل بخندیم و خوشحال شویم.
ممکن است در صورت مشاهده یک کار اشتباه توسط فرزندمان، به شدت عصبانی و خشمگین شویم. به خاطر فوت یکی از عزیزمان ناراحت می شویم. به خاطر پیروزی تیم کشورمان در مسابقات جهانی، احساس غرور می کنیم.
همه این هیجانات، پاسخ مغز ما به اتفاقاتی است که رخ می دهد. در برخی افراد، ممکن است این بخش به درستی کار کند و بفرد تواند هیجانات مثبت از خود بروز دهد. و در مواقع لازم نیز به موقع عصبانی و خشمگین شود یا بترسد تا بتواند خودش را از خطرات احتمالی نجات دهد و اینجاست که نقش مهارت مدیریت هیجان پر رنگ می شود.
اما احتمال دارد به دلایلی، این بخش در برخی افراد به درستی کار نکند و فرد نتواند واکنش ها و هیجانات به موقع و مناسب از خود نشان دهد. ممکن است گاهی اوقات کنترل هیجان از دستش خارج شود و آن قدر خشمگین شود که به اطرافیانش آسیب های جبران ناپذیر وارد کند.
این احتمال نیز وجود دارد که به دلیل ناتوانی در کنترل خوشحالی، گاهی اوقات از حالت عادی اش خارج شود و خطرآفرین باشد.
البته مسئله هیجانات و کنترل آنها، آن قدر ها هم ترسناک نیست و چیزی نیست که نتوان کنترلش کرد. خیلی راحت از آنکه فکرش را بکنید، می توانید هیجانات خود در موقعیت های مختلف را کنترل کنید. فقط کافی است کمی تمرین کنید!
چرا یادگیری مهارت مدیریت هیجان امری ضروری است؟
کنترل و حفظ تعادل در مسئله مهمی مانند هیجان، موفقیت شما در زندگی تان را تضمین می کند. این جمله از نظر شما می تواند کمی بی ربط باشد!
اما بیایید کمی بیشتر فکر کنید! بگذارید مسئله را از آخر به اول برایتان بگویم. هیجان بیش از حد می تواند شما را افسرده و بیمار کند. می تواند شما را فلج کند. می تواند کاری کند که نتوانید حتی ذره ای در زندگی تان پیشرفت کنید! تعریفی که از هیجان در ذهن شماست با چیزی که در واقعیت وجود دارد، کاملا متفاوت است!
شما ممکن است هیجان را تنها در خوشحالی پس از موفقیت در یک آزمون و یا قهرمان شدن تیم فوتبال مورد علاقه تان ببینید! و یا ممکن است آن را در شکست در یک مسابقه و یا سوختن باطری موبایل تان خلاصه کنید!
اما همه این موارد، تنها بخشی از موضوعاتی هستند که می توانند باعث برانگیختن هیجانات ما شوند. هیجان که فقط خوشحالی یا ناراحتی لحظه ای نیست! پس از زلزله و خراب شدن خانه تان، هیجان زده می شوید. این هیجان می تواند خود را به صورت ترس و ناراحتی شدید نشان دهد. آیا پس از این اتفاق و ناراحتی شدید و طولانی مدت، افسرده نمی شوید؟ مهارت مدیریت هیجان می تواند کمک کننده شما باشد.
دلیل این اتفاق چیست؟ دلیلش این است که نتوانستید هیجانات خود را به درستی مدیریت کنید! حالا دیدید که ناتوانی در مدیریت هیجان، چقدر می تواند مشکل ساز باشد؟
احتمالا در ابتدا کمی این موضوع برایتان مسخره بود. شاید با خواندن جمله ای که در آن گفتیم ممکن است افسرده شوید، خنده تان گرفته باشد. اما حالا متوجه اهمیت موضوع شدید؟
چگونه می توانیم مهارت مدیریت هیجان را به دست آوریم؟
۱٫ درک درستی از هیجانات داشته باشید!
سعی کنید در این زمینه مطالعه کنید و مقالات آموزشی زیادی بخوانید. هیجان می تواند به شکل های گوناگون مانند عصبانیت، خوشحالی، غم و غیره خود را نشان دهند.
اگر نتوانید آنها را به خوبی شناسایی و تشخیص دهید، عملا در شرایط سخت نمی توانید تصمیم گیری درستی انجام دهید. ممکن است گاهی اوقات بسیار خوشحال و ذوق زده باشید و حتی بخواهید به خاطر فروکش کردن هیجان تان دست به کارهای خطرناک بزنید.
اما خودتان متوجه نوع هیجانی که دارید نشوید. اگر نتوانید هیجانات خود را به درستی تشخیص دهید، نمی‌توانید به خوبی آنها را مدیریت کنید و همین موضوع ممکن است آسیب هایی به شما وارد کند!
بهتر است با چند مورد از انواع هیجانات آشنا شوید تا بتوانید درک درستی از آنها داشته باشید و در زمان لازم آن را به خوبی مدیریت کنید:
- شادی و لذت
- خشم
- ترس
- تعجب
- غم و اندوه
- آرامش
- ترس
- احتیاط
- و …
۲٫ خودتان را آرام کنید!
هنگامی که به شدت هیجان زده می شوید، نباید بگذارید کنترل اوضاع از دستتان خارج شود. باید خیلی سریع بر خودتان مسلط شوید!
یک تمرین حرفه ای برای مدیریت هیجانات وجود دارد که در صورت اجرای صحیح، می تواند برایتان معجزه کند. برای انجام این تمرین باید در جایی آرام و دور از هرگونه سر و صدای آزاردهنده ای قرار بگیرید. سپس شروع به تنفس عمیق کنید!
برای این کار، دهانتان را ببندید و از راه بینی تنفس کنید. به مدت ۳ الی ۴ ثانیه نفس خود را حبس کنید و بعد از آن با فشار از دهانتان خارج کنید. این کار را به مدت ۵ الی ۷ دقیقه انجام دهید. سعی کنید هنگام بازدم آرامش را با تمام وجودتان حس کنید.
۳٫ ورزش کنید!
یکی از قدرتمندترین تکنیک های مدیریت هیجان، ورزش کردن می باشد. هیچ کاری بیشتر از ورزش کردن نمی تواند باعث تخلیه هیجان شما شود. البته نیاز نیست ورزش های خیلی سنگین انجام دهید!
سعی کنید خیلی زود از خانه خارج شوید و در یک محیط باز، مانند پارک، به صورت نرم بدوید و هنگام دویدن نیز نکات ایمنی را رعایت کنید. حواستان باشد که بیش از حد نیز ورزش نکنید! شاید تنها با ۱۰ الی ۱۵ دقیقه ورزش، بتوانید به راحتی هیجان خودتان را کنترل کنید!
در واقع ورزش کردن باعث آزاد شدن ماده ای شیمیایی به نام دوپامین می شود که نقش مهمی در کنترل هیجانات و آرامش شما دارد. سعی کنید در روزهای عادی نیز حداقل ۱۵ دقیقه ورزش کنید تا بتوانید خیلی بهتر هیجانات خود را کنترل و مدیریت کنید!
۴٫ جلوی بروز هیجانات خود را نگیرید!
هرگز هیجانات خود را سرکوب نکنید! این بدترین کاری است که در مواجهه با آنها می توانید انجام دهید! اگر از موضوعی ناراحت هستید، هر طور شده باید هیجان به وجود آمده ناشی از ناراحتی را تخلیه کنید. شاید کمی برایتان خنده دار باشد. اما در همچین مواقعی، گریه کردن می تواند شما را به اوج آرامش برساند.
یا مثلا زمانی که واقعا خوشحال هستید، با خندیدن هیجان خود را نشان دهید و کاری نکنید که هیجانتان سرکوب شود تا بعد ها مشکلات زیادی برایتان به وجود بیاید.
اگر خشمگین هستید، سریعا از تکنیک شماره ۲ استفاده کنید. اگر در خانه هستید، خیلی زود از خانه خارج شوید و ورزش را شروع کنید!
نگذارید احساسات و هیجانات شما بیش از حد مخفی بمانند. هرگز جلوی آنها را نگیرید!
۵٫ معجزه سپاسگزاری!
این تکنیک معجزه می کند! برای همین نامش را معجزه سپاسگزاری گذاشتیم. هنگامی که هیجان زده می شوید و احساس می کنید که واقعا نمی توانید کاری کنید و کنترل همه چیز از دست تان خارج شده است، کافی است در یک جای آرام بنشینید. پس از آن سکوت کنید و راجع به چیز هایی که دارید فکر کنید.
هر چیزی که به فکرتان می رسد را یادداشت کنید. از کبریت گرفته تا خانه! فرقی نمی کند ارزش چیزی که می نویسید چقدر است! زیرا هر چیزی که خداوند به شما می دهد، ارزش بسیار بالایی دارد!
اگر برای اولین بار است که نام این تکنیک را می شنوید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که کتاب معجزه شکرگزاری اثر خانم راندا برن را حتما بخوانید و تمریناتش را انجام دهید!
۶٫ به یک مشاور و یا روانشناس مراجعه کنید!
یکی دیگر از راه های تقویت مهارت مدیریت هیجان، مراجعه به یک مشاور متخصص در این زمینه می باشد. سعی کنید قبل از مراجعه به روانشناس، تحقیقات لازم را انجام دهید. روانشناسان در این زمینه می توانند کمک شایانی به شما کنند.
البته همه چیز به خودتان نیز بستگی دارد. اینکه به حرف مشاور خود گوش دهید و تمرینات گفته شده را به درستی انجام دهید، نقش مهمی در تقویت مهارت تان دارد!
۷٫ موسیقی آرام بخش گوش دهید!
هنگامی که به خاطر مسئله ای هیجان زده می شوید، بهترین راه این است که خیلی سریع یک موسیقی آرامش بخش گوش دهید. این موسیقی ها به طور مستقیم برروی مغز شما تاثیر می گذارند و باعث می شوند که آرامش خاصی در شما ایجاد شود.
۸٫ مراقبه کنید!
مراقبه، یعنی برای دقایقی مراقب افکارمان باشیم و بر روی آنها تسلط کافی پیدا کنیم!
هنگام مراقبه، می توانید ارتباط نزدیکی با خداوند برقرار کنید و افکار و احساس تان را سرشار از معنویت کنید. نیازی نیست ۱ ساعت به صورت پیوسته در حالت مراقبه باشید! معمولا توصیه می شود ۱۰ الی ۳۰ دقیقه این کار را انجام دهید!
۹٫ خواب کافی داشته باشید!
سعی کنید هر شب ساعت ۱۱ بخوابید! فرقی نمی کند ۲۰ سالتان است یا ۵۰ سال! شما باید قبل از ساعت ۱۲ شب بخوابید تا مغزتان بتواند به خوبی استراحت کند. محدودیتی در زمان بیدار شدن وجود ندارد، اما بهتر است که اگر ساعت ۱۱ شب می خوابید، حداکثر تا ساعت ۸ صبح بخوابید!
متاسفانه این روزها بسیاری از افراد ( بدون در نظر گرفتن محدوده سنی ) تا دیروقت بیدار می مانند که این کار آسیب جدی به مغز وارد می کند. مسلما کسی که ساعت ۲ یا ۳ بامداد می خوابد و ساعت ۲ ظهر بیدار می شود، از لحاظ سلامتی در جایگاه خوبی قرار نمی گیرد!
هنگامی که زودتر می خوابید و از آن طرف نیز زودتر بیدار می شوید، می توانید طی روز کارهای بسیار بیشتری انجام دهید و به موفقیت های بزرگ برسید!
هنگامی که خواب کافی داشته باشید، می توانید در مدیریت هیجانات خود بسیار بهتر عمل کنید و در مواقع لازم، به بهترین شکل ممکن هیجانات خود را شناسایی و آنها را کنترل کنید!
تکنیک های گفته شده را به مدت ۲۱ روز، به صورت پیوسته انجام دهید تا بتوانید بهترین نتیجه را بگیرید. اگر وقت نمی کنید همه تمرینات را انجام دهید، مراقبه، ورزش و تمرین آرام سازی را حتما در دستور کار خود قرار دهید!
هیجان مسئله ترسناکی نیست که نتوانید آن را مدیریت کنید! تلاش و مداومت در مسیر یادگیری مهارت مدیریت هیجان، می تواند شما را به موفقیت های بزرگ برساند.
