به گزارش خبرنگار پایگاه خبری صدای حوزه، رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر با پرستاران فرمودند: ” درباره مسئله کمبود یا کافی بودن پزشک اظهارنظر نمی‌کنم اما توزیع پزشک در مناطق مختلف کشور عادلانه نیست که این مسئله باید مورد توجه قرار بگیرد.”
براستی حقیقت آمار توزیع پزشکان ایران چیست که رهبر معظم انقلاب اصلاح رویه موجود را خواستار شده اند؟
البته ناگفته پیداست که اغلب ما در شهرستان ها، طعم این ناعدالتی را در طی سال های متمادی چشیده ایم و بارها و بارها بخاطر نبود پزشک متخصص حاذق، جان عزیزانمان را در خطر دیده ایم.
همین الان گروه های جهادی طلبگی داریم که کارشان انتقال بیماران کم بضاعت به تهران و تسهیل امر معالجه آنان می باشد!
کمبود پزشک در ایران در مقایسه با سایر کشورها
بررسی سرانه پزشکان موجود در کشور و مقایسه آن با کشورهای منطقه و جهان، مؤید پایین بودن این شاخص در ایران است. بر اساس آمار سرانه پزشک در ایران ۱۱۸ به ازای ۱۰۰ هزار نفر است درحالیکه این آمار در کشورهای پیشرو در حوزه سلامت بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ است / نمودار ۱
ایران در منطقه نیز از جایگاه مناسبی برخوردار نیست و از بین بیست وپنج کشور منطقه، در رتبه بیستم و پایینتر از کشورهایی مانند عربستان ،تاجیکستان، قرقیزستان و ترکیه قرار دارد / نمودار ۲
توزیع نامناسب ، تشدید کننده مسئله کمبود پزشک
علاوه بر کمبود کلی پزشک در کشور، توزیع نامتوازن پزشکان موجب تشدید مسئله در مناطق کمتر برخوردار شده است. حدود ۴۵ درصد از پزشکان متخصص در شهر تهرا ن با ۱۱ درصد جمعیت کشورحضور دارند که معنی آن وخامت بیشتر کمبود پزشک متخصص در شهرستانها است.
در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد جمعیت کشور در مناطقی هستند که سرانه پزشک آنها کمتراز ۳۸ پزشک به ازای ۱۰۰ هزار نفر است. این آمار نشاندهنده وضعیت فاجعه بار دسترسی به پزشک در بسیاری از مناطق کشور است. دسترسی ناکافی به پزشک به ویژه متخصص در این مناطق موجب سفرهای درمانی به مراکز استانها و تهران شده است.
برای حل مشکل کمبود پزشک در مناطق محروم، مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۲ قانون «اصلاح بند ۳ برقراری عدالت آموزشی درپذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی و تخصصی» را تصویب کرد. بر اساس این قانون وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است ۳۰ درصد ورودیهای رشته های پزشکی عمومی، دستیاری تخصصی پزشکی و سایر رشته های گروه پزشکی را از طریق جذب دانشجویان متعهد به خدمت در مناطق محروم با اولویت افراد بومی پذیرش نماید. با این وجود، این قانون هیچگاه اجرا نشده و میزان پذیرش دانشجویان متعهد به خدمت در مناطق محروم همواره کمتر از ۳۰ درصد بوده است…
محدودیت در ظرفیت پذیرش با وجود افزایش امکانات
افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی، اصلیترین راهکار عبور از بحران کمبود پزشک در سالهای آینده است. در سالهای گذشته به رغم افزایش امکانات آموزشی و تشدید نیاز به پزشک، پذیرش دانشجوی پزشکی تقریباً روندی ثابت و حتی در مقاطعی روند نزولی داشته است. برای نمونه هما نطورکه در نمودار ۳ مشاهده می شود، ظرفیت پذیرش ۱۲ دانشگاه علوم پزشکی بزرگ کشور از ۳۱۲۰ نفر در سال ۶۵ به ۲۰۷۰ نفر در سال ۹۹ کاهش یافته است!!
طوفان سالمندی جمعیت و افزایش جدی نیاز به خدمات پزشکی
جمعیت بالای ۶۰ سال در کشور طی ۲۰ سال آینده ۳ برابر خواهد شد و به تبع آن نیاز به پزشک خدمات درمانی چندین برابر رشد خواهد کرد؛ زیرا به طور متوسط نیاز به خدمات پزشکی در سنین بالای ۶۰ سال بیش از ۴ برابر سنین پیش از آن است. از طرف دیگر در این مدت ،حدود ۳۴ درصد پزشکان موجود در سنین بازنشستگی قرار خواهند گرفت. در نتیجه با ادامه روند فعلی در ۲۰ سال آ ینده، نظام سلامت با بحران کمبود پزشک روبرو خواهد شد و استفاده از پزشکان خارجی برای تامین نیاز مردم ناگزیر خواهد بود.
گردشگری سلامت؛ فرصتی وابسته به افزایش تعداد پزشکان
با توجه به نیاز به خدمات پزشکی و کمبود امکانات در کشورهای همجوار، ایران میتواند به قطب گردشگری سلامت در منطقه تبدیل شود.
نکته حائز اهمیت در این راستا این است که برای تأمین خدمات موردنیاز جمعیت ۵۰۰ میلیونی منطقه، تعداد بسیار بیشتری پزشک باید تربیت شود. در غیر این صورت و با شرایط کمبود پزشک، نه تنها از فرصت گردشگری سلامت برای کشور بهره برداری نمی شود بلکه این مسئله به یک تهدید برای تامین سلامت مردم تبدیل خواهد شد.
نسبت کم پذیرش با وجود تعداد بالای داوطلبان
سهم داوطلبان رشته تجربی از کل داوطلبان کنکور سراسری از ۳۰ درصد در سال ۱۳۸۴ به بیش از ۶۰ درصد در سالهای اخیر رسیده است .
در کنکور سراسری ۱۴۰۰، بیش از ۵۵۰ هزار نفر در کنکور تجربی شرکت کردند، اما از این تعداد تنها کمتر از دو درصد یعنی حدود ۸ هزارنفر در رشته پزشکی پذیرفته شدند درحالیکه بیش از ۲۰ هزار نفر از آنان معدل بالای ۱۹ داشته اند. این مسئله موجب شده تا رقابتی سنگین و مخرب میان داوطلبان این گروه آزمایشی ایجاد شود. گسترش مؤسسات کنکور و تحمیل هزینه های زیاد به خانواده های داوطلبان یکی ازشواهد این رقابت شدید است.
شورای عالی انقلاب فرهنگی تصمیم می گیرد
افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی یک الزام در سیاستگذاری آموزش عالی است. ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور مبتنی بر این الزام مصوبه ای مبنی بر افزایش ۳۰۰۰ نفری ظرفیت پذیرش رشته پزشکی تا ۵ سال داشته است که در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفته است. این میزان افزایش برای تامین نیاز کشور به ویژه با توجه به سالمندی جمعیت در ۲۰ سال آینده ضروری به نظر میرسد.
