به گزارش صدای حوزه، صاحبان سالن‌های سینما همواره بیشترین سود را از ساخت و نمایش فیلم‌های سینمایی به دست می‌آورند و این چیزی نیست که سینماداران امروز به آن رسیده باشند. با رواج فرهنگ سینما رفتن در بین مردم ایران، افرادی که مالکیت سالن‌های سینمایی را برعهده داشتند به نحوی تبدیل به نسل جدید ثروتمندان شدند.
حدود ۵۰ درصد از سود هر فیلمی که در سینماهای کشور به نمایش در می‌آمد به جیب صاحبان سینما می‌رفت و این چرخه آن‌ها را هر روز ثروتمندتر می‌کرد. شاید بد نباشد که نگاهی به مبحث سینماداری در سینمای قبل از انقلاب بیاندازیم.
«صاحبان سینما»؛ جذب کننده اصلی سود!
همواره گفته شده است که در میان تمام دست اندکاران سینما، صاحبان سینماها جذب کننده بیشترین سود حاصل از ساخت فیلم بوده‌اند. صاحبان سینماها به طور متوسط ۵۰ درصد سهم فروش بلیت را برای خود بر می‌داشتند. سینماداران، برخلاف تهیه‌کنندگان و فیلم‌سازان، هرگز دلهره ورشکست شدن اقتصادی یا هنری نداشتند. آن‌ها سرمایه‌شان منبع سود سرشار بود.
تهیه‌کننده‌ای موفق و فعال ممکن بود در سال یک فیلم به بازار عرضه کند، ولی صاحب سینما در سال دست کم در سود ۳۰ یا ۴۰ تهیه کننده سهیم بود.
جدا از آن، پاره‌ای از صاحبان سینماها در پناه سیاست بازرگانی حکومت پهلوی دست به وارد کردن فیلم می‌زدند، چرا که فیلم‌های خارجی همان عوارض و مالیاتی را می‌پرداختند که شامل فیلم‌های ایرانی نیز می‌شد. در سال ۱۳۵۴، طبق آمار وزارت فرهنگ و هنر، ۷۲۰ فیلم پروانه نمایش گرفتند که از این تعداد فقط ۶۷ فیلم ایرانی بود، یعنی کمتر از ۱۱ درصد. آمار زیر که دایره خدمات اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی در سال ۱۳۵۰ اعلام کرده است، نمودار گویایی است از درآمد صاحبان سینماها.
در سال ۱۳۵۰ تعداد سینماهای مناطق شهری ایران به ۴۳۹ واحد رسید که نسبت به سال قبل، از رشد هفت درصدی برخوردار بود. از این تعداد ۱۲۰ سینما در تهران، ۹۳ سینما در شهرهای بزرگ و ۲۲۶ سینما در شهرهای کوچک فعالیت داشتند.
مردم چه میزان برای سینما هزینه می کردند؟
مردم در سال ۱۳۵۰ حدود ۲۶۶ میلیون تومان به صاحبان این سینماهای پرداختند (البته بدون در نظر گرفتن بلیت‌های پاره نشده‌ای که به گیشه عودت داده می‌شد و یا ترفتندهای گوناگون صاحبان سینما که برای کم نشان دادن فروش خود انجام می‌داند). در سال ۱۳۵۰، هر ایرانی به صورت متوسط ۹۰ ریال پول سینما داد.
بر اساس کتاب بررسی‌های فرهنگی از گروه مطالعات و برنامه ریزی دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی وزارت فرهنگ و هنر وقت، این رقم، به علاوه خرج‌های دیگر از جمله خوراک و رفت و آمد، در سال ۱۳۵۶ از این قرار بود: «اطلاعات به دست آمده نمایانگر آن است که حدود ۳۰ درصد از افراد جامعه مورد مطالعه در هر بار سینما رفتن مبلغی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ ریال خرج می‌کنند.
گروه دیگر از پاسخگویان، با نسبت ۲۳ درصد، اظهار داشتند که هزینه آن‌ها مبلغی بین ۵۰ تا ۱۰۰ ریال می‌شود. نسبت آن‌ها که ۱۰۰ تا ۲۰۰ ریال خرج می‌کنند، ۱۷ درصد است. ۱۳ درصد از پاسخگویان هم حدود ۵۰ تا ۲۰۰ ریال خرج می‌کنند. نسبت کسانی که هر بار سینما رفتن برای آن‌ها کمتر از ۵۰ ریال و بیشتر از ۳۰۰ ریال هزینه دارد، اندک است.»
روشن است که برای مردم پرداخت ۳۶۶ میلیون تومان بابت فیلم‌های اغلب بسیار سطحی در سال ۱۳۵۰ موضوع کم اهمیتی نیست. این وسعت بازار فیلم را می‌رساند، نکته قابل توجه آن که ۸۵ درصد از سینماروهای کشور را کارگران و کشاورزان تشکیل می‌دادند.
سینما-قبل-از-انقلاب
طبق آمار سال ۱۳۵۵، شمار سینماهای ایران به ۴۲۸ واحد کاهش یافت. اگر میانگین قیمت هر سینما را ۵ میلیون تومان حساب کنیم، سرمایه ثابت سینماها ۲ میلیون و ۱۴۰ هزار تومان بوده، که با احتساب سرمایه‌های در حال گردش، این رقم به ۲ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان می‌رسید.
اگر ۵۰ درصد سرمایه ثابت و در حال گردش را به فیلم‌های خارجی اختصاص دهیم، سهم سینمای ایران ۱۲۷ میلیون بود. طبق همین آمار، مردم در سال ۳۵۰ میلیون ساعت فیلم دیدند، که اگر ۵۰ درصد آن را سهم فیلم‌های ایرانی بدانیم، عدد ۱۷۵ میلیون ساعت به دست می‌آید.
بیشتر بخوانید:
فیلمفارسی؛ جریانی که سینمای ایران را تا مرز ورشکستگی پیش برد
