به گزارش صدای حوزه، حجت الاسلام احمدحسین شریفی طی یادداشتی به بررسی موضوع تنجیم احکامی و طب فلکی پرداخته است که در ادامه می خوانیم:
تنجیم احکامی یا تنجیم طبی و تنجیم درمانی
یکی از امور شبه‌علم که در دوران انحطاط علمی و اجتماعی مسلمین شیوع فراوانی داشت، تنجیم احکامی یا تنجیم طبی و تنجیم درمانی بود. گرایش شدید مردمان قرن پنجم و ششم به خرافات علمی، موجب شد که حتی اندیشمندان و عالمان بزرگی مثل بیرونی و ابن‌فندق که خود هیچ اعتقادی به تنجیم احکامی و طبی نداشتند، اما نتوانند در برابر خواسته‌های خرافی عوام‌الناس مقاومت کنند! و بخش‌هایی از کتاب‌های خود را به پاسخ پرسش‌های تنجیم طبی اختصاص دهند!
ابوریحان بیرونی در بخش احکام نجوم کتاب التفهیم پیش از پاسخ به پرسش‌های نجوم احکامی، می‌نویسد:
«هرچند که اعتقاد ما اندر این صناعت، مانند اعتقاد کمترین مردمان است، اما سخنانی که میان منجمان رود، اندر احکام نجوم به جای آریم که قصد پرسنده این بود.»
علی‌ابن زید ابن‌فندق درباره علت تدوین کتاب جوامع احکام النجوم
«بسیار دوستان از من التماس کردند، در معرفت احکام نجوم که در میان خلق مشهور است، کتابی تصنیف کنم تا کسی از آن کسب دنیا سازد. من این جماعت را گفتم، خواستن از کسی که در تهجین [نکوهش و نقد] این، تصنیف‌ها کرده باشد خطا بود، گفتند ما در خدمت ملوکیم و از ما از این جنس پرسند و خواهند، پس ما کتب بسیار جمع و تأمل کردیم، مساعدت نکرد، پس از بهر ما این تصنیف بباید کرد. ایشان را حاجت کردم و این کتاب را جوامع احکام النجوم نام کردم.»
خرافه، جهل و سودجویی
علیرغم برخورد شدید فقهای بزرگ با تنجیم احکامی و تنجیم طبی و امثال آن، و صدور احکام شدیداللحنی علیه معتقدان و مروجان چنین اموری، متأسفانه در جهان اسلام، خرافات بر علم غلبه کرد و در حالی که غربیان با اتخاذ روش مناسب و با محوریت کتاب قانون ابن‌سینا روز به روز بر قوت و استحکام دانش پزشکی می‌افزوند و پیشرفت‌های خارق العاده‌ای پدید می‌آوردند، حاکمان ما و به تبع آنها خلق کثیری از مردمِ خرافه‌زده و جاهل دنبال تعیین سعد و نحس ایام و تأثیر افلاک و بروج بر سلامتی و بیماری بودند و مع الاسف عده‌ای از سودجویان به نام طبیب و منجم نیز بر این آتش نفت می‌ریختند و شد آنچه که نباید می‌شد.
شدت گیری خرافات در دوران قاجار
این خرافات در دوران قاجار هم شدت بیشتری گرفته بود! متأسفانه در دو دهه اخیر مجدداً شاهد رواج چنین فضایی در کشور هستیم. عده‌ای از سودجویان که حاضر نیستند در مجامع علمی بر اساس رویه‌های شناخته شده علمی به تحقیق و پژوهش بپردازند، دکان طب فراکل‌نگر و طب بروجی و افلاکی و امثال اینها را گشوده و چه سودجویی‌هایی که نکرده و نمی‌کنند و چه خسارت‌های جسمی و روحی و اخلاقی و اجتماعی‌ای که به ساده‌دلان وارد نکرده و نمی‌کنند!
چه باید کرد؟
به نظر می‌رسد، در این آشفته‌بازار رواج خرافات علمی و بی‌انضباطی‌های ناظر به بهداشت و سلامت و درمان، (که در سایه بی‌مدیریتی‌ها و بی‌مسؤولیتی‌های وزارت بهداشت، هر کسی از گوشه‌ای سر برآورده و با تجویز مقداری علف و گیاه با نام‌های مقدسی چون چای امام علی و دمنوش حضرت زهرا(س) و روش درمانی امام رضا و امام کاظم و … دکانی باز کرده و خلقی را به گرد خود جمع کرده است) بهترین کار این است که ما نیز همچون زین‌العابدین مراغه‌ای (از آزادی‌خواهان عصر مشروطه) به ساده‌دلانی که مشتری چنین دکان‌هایی شده‌اند، توصیه کنیم:
«هر وقت بدن شما به شستشو نیاز داشت، بدون تعیین نیک و بد ایام به حمام بروید که سعدترین ساعت همان است و هر زمان ناخوش شدید، پیش طبیب رفته و معالجه کنید. من نمی‌گویم تقویم لازم نیست، البته تقویم برای هر ملتی لازم است، اما نه این تقویم ایران که در سر هر صحیفه آن بنویسند، اوضاع این ماه دلالت می‌کند به شوری پنیر و شیرینی شکر و به نرمی پنبه و درشتی حجر.» (مراغه‌ای، سیاحت‌نامه ابراهیم‌بیگ)
