به گزارش خبرنگار صدای حوزه، «سیدعلیرضا جذبی»، رئیس فرقه نعمت‌اللهی سلطانعلی‌شاهی گنابادی که بر خلاف قطب سابق(نورعلی تابنده) به کم‌گویی شهره بوده و از زمان جانشینی به‌ندرت شاهد سخنرانی وی بوده‌ایم، به‌تازگی طی سخنرانی در جمع دراویش، ضمن خوانش دستورالعمل‌های قطب اسبق فرقه(سلطانحسین تابنده) خطاب به خود، سخنانی تأمل‌برانگیز در باب لزوم پیروی فقرا از انقلاب‌اسلامی و زعیم آن ابراز داشت که در زمان زعامت نورعلی تابنده، کمتر رخ داد.
وی در این اظهارات، دراویش را به همگرایی با انقلاب‌اسلامی، طرفداری و احترام به روحانیت، مراجع عظام و زعامت نظام، ملزم ساخت؛ امری که در مواضع و دستورالعمل‌های قطب سابق، جایگاهی دست‌کم بدین صراحت نداشت و همین مسئله است که بر اهمیت این دستورها می‌افزاید. محوری‌‌ترین بخش‌های این اظهارات کوتاه و کم‌سابقه به شرح ذیل است:
لزوم پیروی دراویش از انقلاب اسلامی مبتنی بر مبانی دینی
جذبی می‌گوید: «همانطور که قبلاً بارها در مذاکرات شفاهی و دستورات کتبی تذکر داده شده همه باید از انقلاب اسلامی که مبتنی بر مبانی دینی‌است و از پرچمدار بزرگ آن طرفداری نموده و پیروی کنیم…»(۱) تأکید بر «تکیه انقلاب بر مبانی دین»، امری است که پیش از این کمتر در سخنان و دستورهای دیگر اقطاب فرقه گنابادی شاهد بوده‌ایم.
مراعات ادب و احترام نسبت به زعیم و انقلابیون
جذبی ادامه می‌دهد: «هر فرد شیعه و بلکه مسلم، موظف است از مرام دینی اسلام و انقلاب آن تبعیت نموده و نسبت به کسانی که به اسلام و تشیع خدمت میکنند و در ترویج امور دینی و اشاعه انقلاب اسلامی می‌کوشند، کمال ادب و احترام را رعایت نمایند. همه ما باید از زعیم عالیقدر و پرچمدار اسلام اطاعت کنیم بلکه ما فقرا باید بیشتر از دیگران در اشاعه دین حق و اسلام و تشیع که بدان افتخار داریم، کوشا باشیم».(۲)
این در حالی است که برخی اقطاب پیشین مانند نورعلی تابنده با تعلق‌خاطر به جریان‌هایی مانند «جبهه ملی» و «نهضت‌آزادی»، گرایش‌هایی متفاوت را در اندیشه دراویش، اشاعه می‌دادند و بسترساز ظهور و بروز جریان‌های افراطی و نوگرا (مانند مجذوبان نور، عامل اصلی در فاجعه گلستان هفتم۹۶) در فرقه شدند.
تلاش در مسیر انقلاب و عدم تخلف از آن
دیگر دستور قطب فرقه، تأکید بر همگرایی دراویش با انقلاب‌اسلامی و عدم تخطی از مبانی آن است: «و با فساد و امور خلاف دین و اخلاق مبارزه نموده و به سوی انقلاب دینی توجه داشته باشیم و از آن تخطی نکنیم و تخلف از آن را به هیچ‌وجه جایز نشماریم.»(۳)؛ این دستور ضمن اعلام مواضع، در عین حال، کنایه‌ای است به جریان افراطی و عناصر مدرن‌گرای فرقه(دراویش مدرن) که همواره در مسیر هجمه به مبانی انقلاب‌اسلامی و زعمای آن گام برداشته و با جریان‌های ضدانقلاب و معاند، همسو و مؤتلف شده‌اند.
مراعات احترام آیات عظام و زعمای انقلاب
نکته پایانی تأمل برانگیز دستورالعمل‌های تازه قطب فرقه، تأکید بر لزوم مراعات احترام آیات‌عظام و روحانیت است:
«از آیات عظام و مراجع عالی تشیع، خصوصاً دو زعیم بزرگ، حضرت آیت‌الله خمینی و شریعتمداری(دامت افاضتهما)، قدردانی نموده پیروی نماییم. امیدوارم خداوند به‌همه ما توفیق پیروی دستورات شرع مطهر اسلام و مذهب حقه اثنا اشعری عنایت فرماید.»(۴)این موضع نیز می‌تواند انذاری باشد به هجمه‌ها و حملات گاه و بیگاه افراطیون نسبت علمای دین و تخریب چهره برخی مشایخ فرقه به سبب پیروی ایشان از آیات و مراجع عظام که پیش از نیز شاهد بوده‌ایم. نام بردن از امام(ره) نیز تأکیدی است کم‌سابقه و قابل‌توجه.
اظهارات فوق‌الذکر می‌تواند نمایانگر خط فکری جذبی باشد و به نظر می‌رسد با شکستن قفل سکوت، شرایط را برای این صراحت‌گویی و -البته مختصر- در قالب دستورهای فقری برای دراویش، الزام‌آور دیده‌است.
گرایش‌های همگرایانه وی، متفاوت با مواضع قطب سابق بوده و باید دید طیف‌های درون‌فرقه‌ای و مقابل جذبی که پیش از موضع‌گیری، وی را به انزوا و سکوت، متهم می‌کردند، اکنون چه واکنشی به این مسئله خواهند داشت و آیا این فرقه با چالش‌هایی تازه مواجه خواهدشد.
پی‌نوشت:
１. پیاده‌شده فایل سخنرانی علیرضا جذبی در میان دراویش، منتشرشده در کانال «مهر تابنده»، دی‌‌ماه ۱۴۰۰(۳۰ دسامبر ۲۰۲۱).
２. همان
３. همان.
４. همان.
