نامه ۵۳ نهج البلاغه که نامه حضرت علی علیه السلام به مالک اشتر هنگام فرمانداری مصر است، حاوی نکاتی پیرامون انتخاب اصلح است که شاخصه های این انتخاب را در این مطلب تقدیم نگاه شما خواهیم کرد.
۱- اعتنا به نظرات مردم
اهل مشورت بودن – داشتن روحیه انتقاد پذیری
«وَ لَا تَقُولَنَّ إِنِّی مُؤَمَّرٌ آمُرُ فَأُطَاعُ؛ و مگوی که مرا بر شما امیر ساخته اند و باید فرمان من اطاعت شود»
۲- تخفیف به مردم گرفتار
توجه به اقشار ضعیف – در صدد کاهش گرفتاری های مردم.
«ثُمَّ اللهَ اللهَ فِی الطَّبَقَهِ السُّفْلَی… خدا را خدا را (در نظر داشته باش) درباره طبقه پایین اجتماع»
۳-کینه و دشمنی بین مردم راه نیاندازد
خون و جان مردم برایش مهم باشد.
«أَطْلِقْ عَنِ النَّاسِ عُقْدَهَ کُلِّ حِقْد؛ گره هر کینه ای را در مردم بگشای»
۴- درستکار و بدکار را جزای مناسب دهد
«وَ لاَ یَکُونَنَّ الْمُحْسِنُ وَالْمُسِیءُ عِنْدَکَ بِمَنْزِلَه سَوَاء؛ هرگز نیکوکار و بدکار در نظرت یکسان نباشند»
۵- برخورد با مفاسد اقتصادی
«فَامْنَعْ مِنَ الاِحْتِکَارِ؛ پس، از احتکار کالا جلوگیری کن»
۶- نظارت دقیق بر اطرافیان
«فَاحْسِمْ مَادَّهَ أُولَئِکَ بِقَطْعِ أَسْبَابِ تِلْکَ الأحْوَالِ؛ ریشه ستمکاریشان را با بریدن اسباب آن بخشکان»
۷- سوء ظن به دشمن
«وَ اتَّهِمْ فِی ذلِکَ حُسْنَ الظَّنِّ؛ و به دشمن خوش بین مباش»
۸- توجه به تجار
تولید داخلی
«ثُمَّ اسْتَوْصِ بِالتُّجَّارِ وَ ذَوِی الصِّنَاعَاتِ؛ دیگر این که نیکی به بازرگانان و صنعتگران را بر خود بپذیر»
۹- توجه به معیشت نظامیان
اهل صلح بودن
« وَ یَسَعُ مَنْ وَرَاءَهُمْ مِنْ خُلُوفِ أَهْلِیهِمْ؛ به اندازه ای که خانواده هایشان در پشت جبهه، و خودشان در آسایش کامل باشند»
۱۰- در دسترس مردم بودن
پای حرف مردم نشستن – دیدار عمومی
«فَلاَ تُطَوِّلَنَّ احْتِجَابَکَ عَنْ رَعِیَّتِکَ؛ هیچ گاه خود را فراوان از مردم پنهان مدار»
۱۱- نظارت بر زیر دستان و شایسته سالاری
« ثُمَّ انْظُرْ فِی أُمُورِ عُمَّالِکَ فَاسْتَعْمِلْهُمُ اخْتِبَاراً؛ سپس در امور کارمندانت بیندیش، و پس از آزمایش به کارشان بگمار»
