آفتاب سوختگی یک واکنش التهابی نسبت به پرتو فرابنفش خورشید است که به لایه‌ی بیرونی پوست آسیب زده است. آفتاب سوختگی زمانی روی می‌دهد که پوست زیر آفتاب بیش از اندازه داغ شده است، در نتیجه قرمز و دردناک شده و حتی ممکن است بعد از پوسته شود یا تاول بزند.
هرچند آفتاب سوختگی اغلب کوتاه‌مدت و خفیف است اما باز هم همیشه باید از پوست خود در برابر پرتوها مضر خورشید مراقبت کنید. ما می‌دانیم که آفتاب‌سوختگی‌های مکرر می‌تواند پیامدهای بلندمدت داشته باشد و شما را در معرض ابتلا به سرطان کُشنده پوست قرار بدهد که به آن ملانوما می‌گویند. این احتمال وقتی که سابقه‌ی پنج بار یا بیشتر آفتاب سوختگی داشته باشید پنج برابر خواهد شد.
خطرات بلندمدت‌تر مرتبط با آفتاب‌سوختگی‌های مکرر شامل سرطان پوست، مشکلات چشم مانند آب مروارید و برف‌کوری و پیری زودرس پوست می‌شود.
علائم آفتاب سوختگی
آفتاب سوختگی می‌تواند باعث قرمزی و داغی پوست شود که دردناک بوده و داغی آن احساس می‌شود و در موارد شدید منجر به تاول و تورم پوست و تب خواهد شد. اگر گرمازده شده باشید ممکن است علائمی مانند سرگیجه، سردرد و یا احساس ناخوشی هم داشته باشید.
باید یادتان باشد که آفتاب سوختگی ِ خوب نداریم. هر پوستی که دچار آفتاب سوختگی شود یعنی آسیب دیده است و می‌تواند ریسک پیری زودرس پوست و سرطان پوست را بالا ببرد.
ریسک فاکتورهای آفتاب سوختگی
هر کسی که در معرض پرتوهای فرابنفش خورشید قرار می‌گیرد در معرض آفتاب سوختگی نیز می‌باشد. البته عده‌ای از افراد نسبت به بقیه حساس‌ترند. ویژگی‌های زیر نیاز به مراقبت بیشتری در برابر خورشید دارند:
. پوست روشن یا سفید یا قهوه‌ای روشن
. کک و مک و موی قرمز یا بور
. کودکان و خردسالان
. داشتن سابقه‌ی سرطان پوست در خانواده
. کار کردن در فضای باز
. ورزش زیاد در فضای باز
. معمولاً دچار آفتاب سوختگی شدن به جای برنزه شدن
. داشتن خال‌های متعدد
. داشتن مشکلات پوستی
. عادت نداشتن به آفتاب
. رفتن به منطقه‌ای گرمسیر که آفتاب به شدت می‌تابد
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد حتی یک بار آفتاب سوختگی در دوران کودکی که موجب تاول زدن شود یا در نوجوانی دچار یک بار آفتاب سوختگی شدن، احتمال ابتلا به ملانوما در سال‌های بعدی زندگی را از دو برابر هم بیشتر می‌کند. بنابراین همیشه به بچه‌ها ضد آفتاب با SPF بالا بزنید و بچه‌های کوچک را از خورشید دور نگه دارید.
اینکه چقدر طول می‌کشد تا پوستتان آفتاب سوخته شود برای هر کسی فرق می‌کند.
۱۰ روش برای درمان آفتاب سوختگی
شما می‌توانید آفتاب سوختگی خفیف را در خانه درمان کنید. اگر درد دارید و احساس ناراحتی می‌کنید، نکات زیر می‌توانند کمکتان کنند علائم آفتاب سوختگی را تسکین بدهید تا پوستتان التیام پیدا کند. اگر علائم ادامه‌دار شدند، احساس ناخوشی داشتید یا مسئله‌ی دیگری نگرانتان کرد به پزشک مراجعه کنید.
از خورشید دور بمانید
اگر شما یا کودکتان دچار آفتاب سوختگی شدید فوراً به سایه‌ای پناه ببرید و زیر سقف بمانید یا به فضای داخل بروید. پوست آفتاب سوخته را بپوشانید و تا زمانی که آفتاب سوختگی کاملاً التیام نیافته، در معرض نور خورشید قرار نگیرید.
خطرات بلندمدت‌تر مرتبط با آفتاب‌سوختگی‌های مکرر شامل سرطان پوست، مشکلات چشم مانند آب مروارید و برف‌کوری و پیری زودرس پوست می‌شود
به پوستتان مرطوب‌کننده بزنید
مقدار زیادی لوسیون یا کرم مرطوب‌کننده به پوست آفتاب سوخته بزنید، خصوصاً اگر وقتی دست می‌زنید داغ است و همچنین زمانی که شروع به پوسته شدن کرده است. کرم‌ها و لوسیون‌های که بر پایه‌ی آب هستند، خاصیت خنک‌کنندگی بهتری روی پوست دارند. به پوست آفتاب سوخته، وازلین یا کرم‌های چرب نزنید چون مانع خروج حرارت و عرق از پوست شده و سوختگی را بدتر میکنند.
زیاد آب بنوشید
اگر بدنتان دهیدراته شود پوستتان را نیز خشک می‌کند که همین می‌تواند علائم آفتاب سوختگی را تشدید نماید. پس زیاد آب بنوشید تا بدنتان هیدراته باشد و خنک شوید.
دوش آب سرد بگیرید
پوست آفتاب سوخته را با دوش آب سرد یا با غوطه‌ور شدن در آب سرد، خنک کنید. با یک اسفنج یا پارچه‌ی خیس هم می‌توانید پوستتان را خنک و مرطوب کنید.
کمپرس سرد بگذارید
با یک اسفنج یا پارچه‌ی خیس هم می‌توانید پوستتان را خنک و مرطوب کنید و احساس ناراحتی‌تان را تسکین دهید.
از ژل آلوئه ورا استفاده کنید
لوسیون‌ها یا ژل‌هایی که آلوئه ورا دارند نیز می‌توانند پوست آفتاب سوخته را تسکین بدهند. آلوئه ورا، خشکی پوست را برطرف کرده و خاصیت آنتی باکتریال دارد که کمک می‌کند جلوی پوسته شدن پوست گرفته شود. همچنین آلوئه ورا، پوست خشک را تغذیه کرده خاصیت آنتی باکتریال دارد که باعث پیشگیری از پوسته شدن می‌شود.
پماد کالامین بزنید
پماد کالامین تا حدی می‌تواند خارش و ناراحتی پوست آفتاب سوخته را تسکین دهد. بعد از استفاده از کالامین، آب موجود در آن تبخیر شده و همین خاصیت خنک‌کنندگی داشته و کمک می‌کند کمتر احساس ناراحتی کنید.
تاول‌ها را نترکانید یا با آن‌ها ور نروید
وسوسه نشوید و تاول‌ها را دستکاری نکنید. تاول، از پوست زیر آن محافظت می‌کند و ریسک عفونت را کاهش می‌دهد.
داروی مسکن مصرف کنید
اگر احساس درد و ناراحتی خیلی اذیتتان می‌کند یا نمی‌گذارد شب‌ها بخوابید، می‌توانید از مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن یا پاراستامول استفاده کنید.
از کرم هیدروکورتیزون استفاده کنید
اگر پوستتان خیلی ملتهب و قرمز است استفاده از کرم هیدروکورتیزون به مدت دو سه روز می‌تواند مفید باشد. هیدروکورتیزون، التهاب را کاهش داده و قرمزی و خارش را تسکین می‌دهد. می‌توانید از پزشک داروساز داروخانه نیز کمک بگیرید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر احساس ناخوشی می‌کنید یا هرگونه نگرانی درباره آفتاب‌سوختگی‌تان دارید باید به پزشک مراجعه کنید.
علائم و نشانه‌های آفتاب سوختگی شدید شامل موارد زیر می‌شود:
. قسمت بزرگی از پوست آفتاب سوخته شده
. تاول زدن یا التهاب پوست
. اگر احساس سرگیجه، سردرد یا حالت تهوع دارید
. اگر لرز دارید
. اگر دمای بدنتان بالاتر از ۳۸ درجه سانتی‌گراد است
پیشگیری از آفتاب سوختگی
بهترین راه پیشگیری از آفتاب سوختگی این است که تا جایی که ممکن است زمان کمتری زیر نور مستقیم خورشید باشید:
لباس مناسب بپوشید
برای پیشگیری از آفتاب سوختگی از کلاه لبه پهنی استفاده کنید که روی صورت و گردن و گوش‌هایتان کاملاً سایه بیندازد و لباس آستین‌بلند بپوشید. عینک آفتابی بزنید. اگر لازم است چتر دستتان بگیرید.
در سایه باشید
از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید خودداری کرده و در سایه باشید. پرتوهای خورشید می‌توانند در روزهای ابری هم بر پوستتان اثر بگذارند، زیرا پرتوهای فرابنفش خورشید از ابرها هم رد می‌شوند. یعنی حتی بدون آفتاب سوختگی هم پوست ممکن است آسیب ببیند، پس همیشه ضد آفتاب بزنید.
ضد آفتاب بزنید
از ضد آفتاب با فاکتور SPF بالا استفاده کنید. وقتی می‌خواهید ضد آفتاب بخرید، حتماً نوع مناسب با پوستتان را انتخاب کنید که هم جلوی پرتوهای UVA را بگیرد و هم پرتوهای UVB را به پوستتان نرساند.
ضد آفتاب زدن را تکرار کنید
یک فرد بزرگسال باید تقریباً ۳۵ میلی‌لیتر یا شش تا هشت قاشق مرباخوری لوسیون ضد آفتاب استفاده کند تا به خوبی در برابر پرتوهای خورشید محافظت شود. اگر قرار است مدت طولانی در معرض نور خورشید باشید، باید ضدآفتاب را مکرراً استفاده کنید و طبق دستورالعمل روی آن عمل نمایید. همچنین اگر عرق کردید، در آب بودید یا با حوله بدنتان را خشک کردید، باید مجدداً ضد آفتاب بزنید چون پاک شده است.
وسط روز زیر آفتاب نروید
ریسک آفتاب سوختگی در ساعت‌هایی که خورشید بیشترین تابش را دارد بیشتر است، یعنی از ساعت ۱۱ تا ۳ بعدازظهر. شاخص پرتو فرابنفش، شاخصی است که نشان می‌دهد خورشید تا چه اندازه می‌تواند در آن زمان یا آسیب زننده باشد. شاخص بالای UV یعنی پوستی که محافظت نشده است، سریع‌تر خواهد سوخت یا شدیدتر آفتاب سوخته خواهد شد، بنابراین باید از آن دور باشید
بچه‌های خردسال را در سایه نگه دارید
بچه‌های زیر شش ماه هرگز نباید در معرض نور مستقیم خورشید باشند. بچه‌های بزرگ‌تر از شش ماه نیز باید در برابر نور خورشید محافظت شوند و عینک آفتابی مهارکننده‌ی UV بزنند تا چشم‌هایشان آسیب نبیند.
