حجت الاسلام علیرضا محمدلو سردبیر پایگاه خبری تحلیلی صدای حوزه طی یادداشتی نوشت: ساسی مانکن که با شوی جدیدش همراه با یک پورن استار معروف، وارد شبکه های اجتماعی شد و بخش بزرگی از اذهان نوجوانان و جوانان میهن را جلب نمود از نگاه جامعه شناسی رسانه نیز قابل تحلیل و بررسی است و بدون تعارف عرض می کنم که با پرداخت ساده و سطحی به این پدیده نمی توان برای آینده، دکترین عمل طراحی نمود و امیدوارم تا انتهای بحث همراه ما باشید.
فناوری بدون اخلاق در یک نگاه فلسفی
برای ورود به بحث از واژه تکنوپولی بهره می بریم که به تسلط تکنولوژی بر فرهنگ نیز ترجمه شده و اولین بار نیز نیل پستمن این اصطلاح را به کار برد که در معنای دقیق تر، “فناوری بدون اخلاق” نیز نامیده می شود. این نوع نگاه به فناوری که در نسبت جامعه و فرهنگ، از یک نگاه ابزاری صرف، فراتر رفته و یک بینش هستی شناختی و جهت دار در ذات فناوری را همراهی می کند، در اندیشه فیلسوفان و اندیشمندان دیگر نیز ظهور و بروز دارد.
جورج دانیلز در ارتباط فناوری و جامعه، مدعی است که جهت گیری جامعه، ماهیت نوآوری های تکنولوژیک را تعیین می کند. توماس هیوز نیز در پژوهش خود از تأثیر اقتصاد، سیاست و ساختار اجتماعی در فناوری سخن می گوید. این مدل دیدگاه ها به نسبت تکنولوژی و جامعه، به این معناست که فناوری در نگاه بخشی از فیلسوفان و جامعه شناسان اساساً یک امر خنثی نیست و عاری از جهان بینی و جهت نمی باشد.
مارتین هایدگر فیلسوف آلمانی با یک رهیافت انتقادی در نسبت با تکنولوژی قائل است که فناوری یک وسیله صرف نیست. فناوری نحوی انکشاف است. چنانچه به این امر توجه کنیم قلمرو کاملاً متفاوتی در مورد ماهیت فناوری به روی ما گشوده خواهد شد. این قلمرو، ساحت انکشاف است و حقیقت.
این دیدگاه هایدگر نشان می دهد که فناوری در ذات خود با یک جهان بینی آمیخته است و نگاه انسان به محیط و اشیاء و جهان و فرهنگ را کانالیزه می کند و زاویه می دهد.
سایبردمکراسی و حادابتذال
فارغ از معرفت شناسی و میزان مطابقت این دیدگاه با واقعیت، پدیده ای مثل ساسی مانکن در بستر اینستاگرام نشان داد که فناوری در جهان ما به معنای واقعی از اخلاق بریده شده است. زمانی که تکنیک از معنا عاری شود اباحه گرایی مشروعیت پیدا می کند و با پدیده ای بنام حادابتذال مواجه خواهیم شد. حاد ابتذال یعنی ولنگاری مشروع که عین آب خوردن به مصرف اپیدمیک برسد و همراهی بخش بزرگی از تینیجرهای جامعه را در غفلت ساختارهای مسئول و خانواده های مشغول رقم بزند.
ذهنیت های بکری که زیرلوای سایبردمکراسی و شعار آزادی در فضای مجازی، با پورنوگرافی آشنا می شوند و اختلال در سن بلوغ و ابتذال خیال، کمترین اتفاقی است که بلحاظ روانشناختی برای بدنه کودک و نوجوان جامعه اتفاق می افتد. چالش هایی مثل ساسی مانکن که دعوت به دابسمش می کنند و مرزهای یک فرهنگ را به چالش می کشند علاوه بر تضعیف نظام اجتماعی و کمرنگ نمودن حساسیت های هویتی چند رخداد نامیمون دیگر را نیز باعث می شوند.
نتایج جامعه شناختی تکنوپولی
۱) ترویج رفتارهای نمایشی و عاری از معنا که به مرور افسردگی اجتماعی و ترس از دیده نشدن و لایک نگرفتن و هراس از فقدان تایید اجتماعی را به دنبال خواهد داشت.
۲) نهادینه کردن رفتارهای زیرزمینی و خلق رفتار جامعه ستیز و خلاف قاعده که به کجروی ها و خشونت های اجتماعی و آنرمال خواهد انجامید و میزان جرایم اجتماعی را بالا خواهد برد.
۳) تولید نیازهای کاذب در قشر نوجوان و جوان که به بحران شخصیت و اختلالات و جرایم جنسی منجر خواهد شد و استیصال شخص و خانواده اش را همراه خواهد داشت.
۴) نظام نیاز و ارضای جامعه را بیمار کرده و شخصیت های به بلوغ رسیده ی کم مهارت و کم بینش عصبی و تکانشی را تحویل جامعه خواهد داد.
۵) ذهنیت مبتذل به عادات مبتذل تبدیل خواهد شد و اعتیاد جنسی و بحران شخصیتی، فضای فرهنگ را پر خواهد کرد و یک انسان مصرف کننده، منفعل و وابسته ظهور خواهد کرد.
برآیند چنین فرایندی انسانی خواهد بود که تبدیل به ابژه شده و به کالاشدگی مبتلا می شود و تمام هویت و فرهنگ و تاریخش را بر بادرفته خواهد دید.
این اتفاق ناشی از یک نگاه تکنوفیلی به فرهنگ و فضای مجازی است که به تعبیر پستمن، مانند یک عاشق به تکنیک نظاره می کنند، بدون اینکه به نقاب پشت پرده آن توجه کنند و به عواقب آن و ویرانی‌های فناوری بیندیشند. از نظر وی این انسان ها خطرناکند و باید با احتیاط با آن روبرو شد که در ساحت مسئولان جهان مجازی، کم نداریم.
