از روزی که روزنامه انگلیسی فاینانشال تایمز خبر مذاکره دو طرف ایرانی و سعودی در بغداد را به نقل از منابعی که نامی از آنها نبرد، رسانه ای کرد، گمانه زنی های مختلفی پیرامون صحت یا عدم وقوع چنین دیداری منتشر شده و رسانه های مختلف به نقل از مقامات کشورهای طرف مذاکره و میزبان اظهار نظرهای مختلف و بعضا خبرهای متناقضی دراین‌باره انعکاس داده اند.
به عنوان مثال پس از فاینانشال “تایمز” یک روز بعد، با تایید اصل خبر، با ارائه اطلاعات جدید پیرامون موضوع مذکرات مدعی شد، گفتگوها علاوه بر کاهش تنش میان دو طرف به پرونده های یمن و لبنان نیز ارتباط داشته است.
علاوه بر این دو، سی ان ان نیز به نقل از منابع خود در دولت عراق انجام این گفتگوها را تایید کرد و آن را گفتگویی مقدماتی و در سطح پایین ولی مهم خواند و از برگزاری دور بعدی گفتگوها در آینده نزدیک خبر داد. سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز هنگامی که در مورد صحت اخبار پیرامون مذاکره مستقیم با سعودی ها مورد سوال قرار گرفت بدون اینکه اصل دیدار و مذاکرات را رد کند، خبرهای منتشر شده پیرامون آن را دارای اطلاعات نادرست خواند.
ىر این میان برخی رسانه های نزدیک به سعودی چنین دیداری را رد کردند و رسانه های غربی نیز به نقل از یک مقام سعودی نوشتند چنین مذاکراتی رخ نداده است!
در توجیه علت عدم علاقه مندی سعودی ها به انتشار اخبار دیدار باید گفت، سعودی ها به درخواست های مکرر ایران برای گفتگو و حل مناقشات منطقه از طریق دیپلماسی نه تنها بی اعتنایی کرده بودند بلکه با تحلیل غلطی که اغتشاشات سال های ۹۶ و ۹۷ ایران، به آنان منتقل کرده بود بن سلمان مدعی شد که جنگ را به داخل ایران منتقل خواهد کرد.
ولیعهد سعودی که مدت هاست بازیگر اصلی سیاست داخلی و خارجی عربستان است در سال های ریاست جمهوری ترامپ به دلیل حمایت بی حد و حصر ترامپ و سیاست سرسختانه ای که دولت آمریکا برعلیه ایران اتخاذ کرده بود، به مذاکره و حل مشکلات با ایران از طریق دیپلماسی هیچ میلی نشان نمی داد و منتظر به ثمر نشستن سیاست فشار حداکثری آمریکا و ایجاد تغییرات اساسی در حاکمیت ایران بود. اما با رفتن ترامپ و تغییر سیاست کاخ سفید در برابر ایران سعودی ها و اعراب خلیج فارس در ابتدا تلاش کردند خود را وارد مذاکرات غرب با ایران نمایند و به عنوان یک طرف درگیر حداقل یک کرسی به دست بیاروند تا از این طریق خواسته خود را به عنوان مطالبات بین المللی از جمهوری اسلامی بر ایران تحمیل نمایند. خواسته ای که در ابتدا مورد تایید کشورهای غربی قرار گرفت و برخی کشورها رسما از این ایده حمایت کردند.
اما گذشت زمان و آغاز مذاکرات وین بدون حضور اعراب و حتی آمریکا ثابت کرد، موضع ایران در خصوص مذاکرات برجام به گونه ای است که جایی برای سعودی و امارات در مذاکرات نیست، لذا این گزینه به هیچ عنوان دور از نظر نیست که سعودی ها برای عقب نماندن از فضای بین المللی که به سوی تنش زدایی با ایران در حال حرکت است، به خواسته مذاکره ایران که مدت ها پیش از سوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی مطرح شده بود، با واسطه کردن الکاظمی پاسخ مثبت دهد و علاوه بر شکستن فضای مقابله با ایران، از نفوذ این کشور برای کم کردن فشار انصارالله علیه خود نیز استفاده کند.
از سوی دیگر سعودی ها به این یقین رسیده اند که توان نگه داری مارب (در شمال یمن) را در بلند مدت ندارند و علیرغم تمام تلاش ها برای حفظ این شهر انصارالله مدتیست بر دروازه های شهر ایستاده و در جستجوی فرصت مناسب برای ورود با کمترین خسارت و مقاومت به شهر است و این اتفاق هر لحظه ممکن است رخ دهد. از این رو سعودی ها امیدوارند با نرمش مقابل ایران در برخی پرونده ها ایران نیز ورود انصارالله را به مارب به تاخیر بیندازد یا اینکه با وساطت ایران بتواند انصار را با طرح صلح خود همراه کرده و با برقراری آتش بس، خود را از وضعیتی که در یمن به آن گرفتار شده برهاند.
افزون بر این، بن سلمان نیاز دارد که یمنی ها به حملات شبه روزانه پهپادی و موشکی به عربستان پایان دهند و نمی خواهد شاهد سقوط بیش از اینِ شهرهای یمن به دست ارتش صنعا آن هم در زمانی که رهبری ائتلاف ضد انصارالله را به عهده دارد، باشد و از این بیشتر درگیر پیامدهای انسانی و حقوقی این جنگ شود.
اما به نظر می رسد اطرافی در ایران، که پرونده میدانی یمن را در اختیار دارند برای حفظ دست بالاتر در مذاکرات جبهه های مارب را فعال کرده و با افزایش فشار بر مزدوران سعودی برای برهم زدن یکپارچگی میدانی ائتلاف به برهم زدن یکپارچگی سیاسی آنان نیز دست یافته اند؛ بدین صورت که پس از درگیری حزب الاصلاح با سعودی ها اکنون مسولین غیر اصلاحی حکومت هادی نیز اعلام کرده اند که زیر بار نتایج توافقات احتمالی ریاض و تهران نخواهند رفت زیرا مصالح آنان در این مذاکرات در نظر گرفته نخواهد شد.
در هر صورت اکنون وضعیت به گونه ای است که چه مذاکرات صورت گیرد و چه صورت نگیرد بن سلمان و ائتلاف سعودی و حکومت منصور هادی به چیزی بیشتر از شکست در میدان یمن دست نخواهند یافت. ائتلاف سعودی اگر میخواست در مذاکرات امتیازی به دست بیاورد میبایست پیش از رسیدن انصار به ورودی های مارب، درخواست های آتش بس را قبول می کرد. اما بن سلمان پرونده های متعدد دیگری برای مذاکره با ایران دارد که به نظر می رسد در حال مطرح کردن آنها و سنجیدن جدیت ایران برای پایان دادن به دشمنی است؛ که مهمترین این پرونده ها در حال حاضر لبنان است.
