به گزارش صدای حوزه، حضرت آیت الله حسین نوری همدانی در پیامی که خطاب به مدیران کل و معاونان فرهنگی ادارات تبلیغات اسلامی و راهیاران شهرستانی بنیاد هدایت حاضر در نشست ملی «کوثر هدایت سلام الله علیها» اسلام را دینی تمدن ساز دانست و بر نقش محوری مسجد در ایجاد تمدن اسلامی تأکید کرد. متن کامل این پیام به شرح ذیل است:
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله رب العالمین والصلاه و السلام علی سیدنا و نبینا أبی القاسم المصطفی محمد و علی أهل بی ته الطیبین الطاهرین سیما بقیه الله فی الأرضین.
با سلام و تحیت به آن مجمع محترم که با حضور علما و فضلاء و فرهیختگان تشکیل گردیده است.
وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَسَاجِدَ اللَّهِ أَنْ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ وَسَعَی فِی خَرَابِهَا أُولَئِکَ مَا کَانَ لَهُمْ أَنْ یَدْخُلُوهَا إِلَّا خَائِفِینَ لَهُمْ فِی الدُّنْیَا خِزْیٌ وَلَهُمْ فِی الْآخِرَهِ عَذَابٌ عَظِیمٌ (بقره، ۱۱۴)
هر جامعه‌ای نیازمند پیشرفت و تحول می‌باشد و اصولاً جامعه تحول خواه به پیشرفت دست پیدا خواهد کرد و اغلب جوامع پیشرفته، تحول را بر اساس فرهنگ مردم خود آغاز می‌کنند. در این میان دین را از عوامل و عناصر تمدن به شمار می آورند و این از آن جهت است که دین تأثیر غیر قابل انکاری در جوامع بشری دارد.
در دوران معاصر ما نیز این موضوع مورد توجه است و در ساختار اجتماعی همچنان جایگاه دین از موقعیت خاصی برخوردار است و امروز باید دقت کرد نقش دین در ایجاد و تداوم تمدن بشری نقش اساسی است و در بین ادیان، دین اسلام از پویایی خاصی برخوردار است و در دوران‌های مختلف تاریخی توانست اثرگذار باشد، به تعبیر دیگر دین اسلام یک دین تمدن سازاست دینی که توسعه فرهنگی و سیاسی و اقتصادی را اهمیت می‌دهد.
در حال حاضر و عصر معاصر ما نیز در شکل گیری ساختارهای نوین اجتماعی، دین همچنان حضور مؤثر و پررنگ دارد یکی از این نمادهای اثر گذار مساجد است، مسجد از آغاز اسلام به عنوان مهمترین مرکز برای تمدن سازی محسوب می‌شود. امروز مسجد همان نقش و اهمیت را می‌تواند داشته باشد همانطور که در گذشته محل گردهمایی‌ها و تجمعات دینی و سیاسی بود؛ امروز نیز باید با برجستگی بیشتری نمود پیدا کند. مسجد هیچگاه و در هیچ زمانی از تاریخ فقط به عنوان یک مکان مقدس برای اعمال عبادی و فردی محسوب نمی‌شود، بلکه مسجد تجلی یک فرهنگ و تفکر اسلامی بود.
از ظاهر مسجد و بهره مندی از معماری اسلامی گرفته تا درون آن اجتماع عبادی و سیاسی و فرهنگی و اقتصادی و قضائی، همه و همه از موارد کاربری این مکان مقدس است و در واقع مسجدی که حضرت امیر علیه السلام با این ویژگی او را معرفی می‌کند.
در روایتی از امیرالمومنین علیه السلام آمده است که فرمودند: «وَ کَانَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ یَقُولُ: مَنِ اِخْتَلَفَ إِلَی اَلْمَسَاجِدِ أَصَابَ إِحْدَی اَلثَّمَانِ أَخاً مُسْتَفَاداً فِی اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَوْ عِلْماً مُسْتَطْرَفاً أَوْ آیَهً مُحْکَمَهً أَوْ رَحْمَهً مُنْتَظَرَهً أَوْ کَلِمَهً تَرُدُّهُ عَنْ رَدًی أَوْ یَسْمَعُ کَلِمَهً تَدُلُّهُ عَلَی هُدًی أَوْ یَتْرُکُ ذَنْباً خَشْیَهً أَوْ حَیَاءً» (وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۴۸۰)
بر این اساس نقش مساجد در ایجاد تمدن اسلامی یک نقش محوری است و این محوریت، زمانی تجلی پیدا می‌کند که دارای یک امام شایسته باشد، در واقع تمدن اسلام بر پایه معارف دینی و بهره مندی از مباحث فقهی و اصولی و دستاورد حدیثی و بیان اهل بیت علیه الاسلام است که شکل می‌گیرد و برای ترغیب مردم به این موضوع با بیان شایسته و متکی بر عقلانیت امام یک مسجد، محل بسیار مهم و اثر گذار است.
در کشور ما نقش اثرگذار مسجد و یک امام شایسته کاملاً در تجربه تاریخی ما مشخص است، یکی از عوامل موفقیت پیروزی انقلاب اسلامی محور قرار دادن مساجد بود و هر مسجدی که امام بصیر و عالم عامل داشت محور بود و محل تربیت افراد آگاه و مطلع و در بعد از پیروزی انقلاب در دوران دفاع مقدس نقش مسجد بی بدیل بود و همچنین در تربیت نیروهای انقلابی برای پذیرش مسئولیت‌های نظام اسلامی مؤثر بوده است و لازم است نقش اولیه مساجد در دوران ابتدای اسلام و همچنین زمان انقلاب و دوران دفاع مقدس زنده شود و مساجد با محوریت امام جماعت در رسیدگی به امور فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی مردم فعال شود. در جریان اخیر بیماری کرونا دیدیم که بعضی از مساجد بسیار در کمک رسانی به مردم و اقشار نیازمند مؤثر بوده اند.
مسجد و امام جماعت در طراز انقلاب باید علاوه بر اعمال واجب و مستحب عبادی، بصیرت افزایی، دشمن شناسی معرفی ثمرات این انقلاب و زنده نگهداشتن یاد و خاطره شهدا و عملی کردن مسیره امام (راحل) را در نظر داشته باشند و خود را در کنار مردم قرار دهد و مسجد را محور تمام فعالیت‌ها معرفی کند و شرایط را برای کارهای مختلف فراهم آورد و محلی برای حضور اقشار مردم خصوصاً جوانان و بانوان باشد.
امروز ائمه محترم جماعت با بهرمندی از نظرات امام راحل و رهبری معظم انقلاب خصوصاً آشنایی صحیفه نور و دفتر تبیان می‌توانند مفید باشند.
در پایان لازم می دانم از همه دست اندرکاران این برنامه خصوصاً سازمان محترم تبلیغات اسلامی تشکر نمایم و توفیق همگان را از خداوند متعال خواستارم.
حسین نوری همدانی
۲۹/۱۰/۱۴۰۰
