به گزارش صدای حوزه، حجت الاسلام والمسلمین سید مهدی موسوی در برنامه “علم نافع” رادیو گفت و گو بحث علوم انسانی اسلامی را در دو سه دهه اخیر بسیار پرچالش دانست که اندیشمندان بسیاری درباره این موضوع مهم و اساسی بحث کرده‌اند.
وی علوم انسانی را از ضروریاتِ اساسی جامعه دانست و تاکید کرد: هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند ادعا کند که از علوم انسانی بی نیاز است؛ در واقع علوم انسانی به جامعه جهت می‌دهند و فکر و ایده جامعه را می‌سازند.
موسوی با اشاره به تالیفی از حکیم فارابی مبنی بر علم مدنی اظهار کرد: این علم از اخلاق، سجایا و عادات انسانی بحث می‌کند که ریشه در آگاهی و اراده انسان دارد. این رفتار و عادات، قصدمند هستند و انسان بر اساس مقاصدِ نهفته، به سمت این عادات حرکت می‌کند.
وی افزود: خواجه نصیرالدین طوسی هم تعریفی نسبتا مشابه ولی با بسط بیشتر توضیح می‌دهند؛ ایشان در کتاب اخلاق ناصری می‌فرمایند علم مدنی یا حکمتِ عملی که ما از آن با نام علوم انسانی یاد می‌کنیم، مبنی بر موجوداتی است که منوط به تصرف یا تدبیرِ اشخاصِ انسانی است.
موسوی بر اساس نظریه حضرت خواجه، موجودات را بر دو دسته می‌دانند؛ یکی موجوداتی که انسان در خلق آن‌ها نقشی ندارد ولی برخی موجودات توسط پدیداری انسان ایجاد می‌شوند و این‌ها، موضوعِ علوم انسانی قرار می‌گیرند.
مولف کتاب الگوهای کلان تولید علوم انسانی و اسلامی ادامه داد: این موجودات به فرهنگی خاص مبتنی نیستند، بلکه هر جامعه و انسانی در این دنیا زندگی می‌کند، چنین افعال صناعی –نظیر صنعت و تکنولوژی و هنر- را در بر می‌گیرد.
موسوی با بیان این تعریف، وظیفه علومِ انسانی را دانستنِ مصلحتِ این حرکاتِ ارادی و افعالِ صناعی دانست و افزود: علوم انسانی با این تعریف، زندگی دنیوی و اخروی انسان را دربر می‌گیرد و چنان سامان می‌دهد که انسان به پیشرفت مادی در این دنیا و سعادت ابدی می‌رسد.
وی همچنین علوم انسانی را دارای سه بخش خواند و تصریح کرد: یک بخش ناظر بر اخلاق و آداب معاشرت است. دیگری بحث تدبیر منزل و روابط انسان در متن خانواده است و دیگری نیز سیاست مُدُن است که تدبیرِ بلاد و تدبیرِ جامعه و تنظیم عباد را در بر می‌گیرد.
موسوی در این بین، تدبیر بلاد را وظیفه‌ای در میان شهرداری‌های کنونی دانست و افزود: تنظیم عباد نیز ناظر بر تنظیم گریِ امور فردی، اجتماعی، سیاسی در داخل و سطح بین الملل است.
این استاد حوزه در بخشی دیگر از مصاحبه با رادیو گفت‌وگو با اعلام اینکه علوم انسانی در دوره کنونی به مقوله توصیف و تبیین اراده و پدیده‌های انسانی می‌پردازد، گفت: علوم انسانی ما مبتنی بر متافیزیک الهی و توحیدی بود و سعی داشت همه تدبیر و سیاست‌ها را ذیل نگاهی توحیدی و الهی سامان دهد.
موسوی افزود: انسان مدرن به تدبیر و سیاست توجه دارد اما آن را منفک از متافیزیک سنتی نموده و ذیل مفهومِ کلانِ اومانیسم قرار داده است و تلاش دارد بر اساس عقلِ خودبنیادِ بشری امور انسان را سامان دهد.
اخبار مرتبط:
