به گزارش صدای حوزه، دکتر علیرضا مؤمن، مدیر تجربهنگاری پژوهشکده باقرالعلوم علیهالسلام طی یادداشتی به بررسی این نکته که روایت های پساجنگ؛ تعیین کننده مسیر آینده جامعه هستند پرداخته است که در ادامه مطالعه می نمایید:
جوامع، در برهههایی مانند جنگ و پساجنگ، آمادگی بیشتری برای پذیرش تحولات گسترده و نقشآفرینی در آنها دارند. اگرچه دلایل این آمادگی در دوران جنگ برای همگان روشن است، اما جامعهٔ پساجنگ نیز بهدلیل دگرگونیهای ناشی از جنگ، ظرفیت بالایی برای پذیرش تغییرات دارد. هر نظام آگاه و هوشمندی میکوشد با درک این فرصت، با نگاهی عمیق و ریشهدار، از این ظرفیت برای ساختن آینده کشور و جامعه بهرهبرداری کند.
اما چالش اصلی اینجاست که دوران پساجنگ، همواره مورد توجه نیروهای سیاسی و اجتماعی داخلی و خارجی است و درصدد آناند که مسیر جدید جامعه را با اهداف و شعارهای خودشان همسو سازند. هرچه این گروهها بتوانند فضای اجتماعی و سیاسی را در نسبت با شرایط قبل و حین جنگ بازتعریف کنند و روایتی خاص از حرکت جامعه ارائه دهند، بهتر میتوانند روایت پساجنگ را بهدست گرفته و جهتگیری آیندهٔ جامعه را تعیین کنند. دراینصورت، مدیریت و نمایندگی امور مختلف جامعه نیز به آنان سپرده خواهد شد.
در شرایط پساجنگ، بهویژه زمانیکه هنوز آثار جنگ پابرجاست، تمرکز اصلی نهادهای حاکمیتی و اجتماعی عموماً بر مدیریت پیامدهای مستقیم جنگ است. اما گروههای سیاسی و اجتماعی که مستقیماً درگیر این پیامدها نیستند، میتوانند منابع خود را بر روایتسازی از جنگ و جایگاه جامعه قبل و بعد از آن متمرکز کنند تا سیاستگذاریهای کشور را تحتتأثیر روایت خود قرار دهند. اگر در این فرآیند، نیازهای ملی و ریشههای فرهنگی و تاریخی جامعه نادیده گرفته شود و صرفاً منافع گروهی و حزبی، محور تحولات اجتماعی و سیاسی قرار گیرد، در واقع از این موقعیت سوءاستفاده شده است، که در بلندمدت به تضعیف جامعه میانجامد.
نخبگان، اندیشمندان، سیاستگذاران و تصمیمسازان باید نسبت به روایتهای حزبی و گروهی که بازتابی از منافع خاص هستند، هوشیار باشند و اجازه ندهند این روایتها در افکار و تحلیلهای نخبگان اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نفوذ کرده و انتظارات واهی نسبت به حاکمیت ایجاد نماید. اگر چنین روایتهایی تثبیت شوند، مواجههٔ حاکمیت با افکار عمومی، پرهزینه خواهد شد و جبران خسارتهای ناشی از سیاستگذاریهای انحرافی، دشوار یا حتی غیرممکن میگردد.
بنابراین، بایستی در پی تدوین یک «روایت ملّیِ اصیل» از شرایط پساجنگ بود تا بتوان از تمام ظرفیتهای کشور برای پیشبرد تحولات مثبت و همهجانبه بهره برد. تنها دراینصورت است که میتوان جامعهای قوی و پایدار ساخت.