جوانی رو به کاهش است
آمار جوانان ۱۵ تا ۲۹ سال کشور که در سرشماری سال ۱۳۹۰، ۲۳ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر شمارش شده بود، در سال ۱۳۹۵ به ۲۰ میلیون و ۵۰ هزار نفر کاهش و در سال ۹۹ به ۱۷ میلیون و ۸۲۷ هزار نفر رسیده است که یک آمار کاهشی است. بر اساس همین آمار بیش از ۶۰ درصد پسرهای ۲۰ تا ۳۰ ساله در ایران مجرد هستند؛ این یعنی بیش از ۵ میلیون پسر ۲۰ تا ۳۰ ساله زندگی مجردی دارند و رؤیای تشکیل خانواده را در سر دارند.
تمایل به ازدواج هست، شرایط نیست
درحالی که برخی افراد اصرار دارند که بالا رفتن سن ازدواج و میزان بالای مجردین را به کاهش تمایل و مقبولیت مقوله ازدواج در جامعه ارتباط بدهند، پیمایش‌ها و پژوهش‌ها در این رابطه نشان می‌دهد که تمایل به ازدواج در میان جوانان ایرانی وجود دارد، اما شرایط حاکم مانع از ازدواج آنان می‌شود.
چندی پیش در میزگردی در خبرگزاری فارس به مناسبت روز ملی جمعیت، بهزاد خلیلی؛ کارشناس و پژوهشگر حوزه خانواده در توضیح این موضوع گفت: « نگرش سنجی که ایسپا( مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران) به سفارش دفتر برنامه‌ریزی توسعه اجتماعی جوانان وزارت ورزش انجام داده است « سنجش نگرش جوانان ایرانی به ازدواج و تشکیل خانواده، موج دوم» نام دارد.»
وی افزود: « در این نگرش سنجی قسمتی با عنوان «میزان باور به ضرورت ازدواج» با طرح دو سوال از پاسخگویان آمده است. یکی «میزان باور به ضرورت ازدواج» و دیگری «تصمیم به ازدواج در آینده. در قسمت میزان باور به ضرورت ازدواج، از جوانان مجرد پرسیده‌اند که شما با این گویه موافق هستید یا مخالف؟ بعضی از این نمونه‌ها گفته‌اند که «ضروری نیست هرکس حتما ازدواج کند»وقتی ما از «ضرورت» ازدواج صحبت می‌کنیم، طبیعی است که برخی بگویند اگر کسی موفق به ازدواج نشد هم ایرادی ندارد. البته باز هم هم بیش از ۶۰درصد گفته‌اند که با این گزاره مخالف هستند و ازدواج را یک ضرورت بیان کرده‌اند.»
خلیلی درباره گزاره « تصمیم به ازدواج در آینده» در این نظرسنجی گفت: « نگرش سنجی صراحتا می‌گوید که تنها ۴/۳ جامعه هدف گفته‌اند که هرگز ازدواج نخواهد کرد. ۲۵/۲ درصد ابراز تردید کرده‌اند و ۶۸/۳ درصد هم گفته‌اند یک روز ازدواج خواهند کرد. در ادامه از جامعه‌ای که گفته‌اند اصلا ازدواج نمی‌کنند و جامعه‌ای که نسبت به ازدواج مردد بوده‌اند، پرسیده‌اند که «اگر شرایط اقتصادی برای ازدواج فراهم بشود، به این موضوع فکر می‌کنید؟» و ۶۲/۲ درصد پاسخگویان گفته‌اند که اگر شرایط اقتصادی بهبود پیدا کند به ازدواج فکر می‌کنند.»
طبق گفته‌های این پژوهشگر خانواده در این نظرسنجی مهمترین دلیل تاخیر در ازدواج در نگرش‌سنجی، «نیافتن همسر مناسب» با آمار حدود نیمی از پاسخگویان بوده است. بعد از آن « بالا بودن هزینه‌های زندگی مشترک» و «نداشتن شغل»، به عنوان عامل تاخیر ازدواج مطرح کرده‌اند.
خطرات تعویق ازدواج
رفع نیاز جنسی و تامین نیاز به داشتن همدم و همراه به عنوان نیازهای فطری، در جامعه ما در قالب ازدواج مقبولیت و رسمیت دارد. با تعویق در این پدیده به دلایل فرهنگی و اقتصادی تبعات ناخوشایند فرهنگی و اجتماعی بسیاری گریبان نسل جوان را خواهد گرفت. از جمله این تبعات می‌توان به بروز یاس و ناامیدی و افسردگی در افراد، خلاءهای عاطفی و احساس تنهایی و گسترس فساد و فحشا به دلیل فوران نیازجنسی اشاره کرد.
سبک زندگی جدید و تشدید خطرات تعویق ازدواج
از طرف دیگر بالا رفتن سن ازدواج، فرزندآوری را هم به تعویق می‌اندازد. طبق آمار خانواده‌های ایرانی بعد از ازدواج، بین ۳تا۵سال تمایلی به داشتن فرزند ندارند و بعد از آن به دلیل بالا رفتن سن یا فرزندآوری بسیار مشکل و در مواردی ناممکن می‌شود و یا اختلاف سنی بسیار والد و فرزند تبعات مختلف دیگری را متوجه خانواده می‌کند.
برخی پزشکان در چندسال اخیر درباره بروز یائسگی زودرس بین زنان ایرانی هشدار داده‌اند. یائسگی زودرس به فرآیندی گفته می‌شود که زن قبل از چهل سالگی دچار قطع قاعدگی شده و توانایی فرزندآوری را از دست می‌دهد.
این مشکل اغلب به دلیل سبک زندگی و تغذیه‌ای مدرن، استرس و اضطراب که به‌هم‌ریختگی هورمون‌ها را به دنبال دارد پیش می‌آید. این زنان به جز رنج عدم توانایی فرزندآوری، سالهای پیش رو را نیز باید با عواقب این پدیده که زودتر از موعد به سراغ بدن آنها آمده است، سپری کنند.
چاره فوری، تأمین پیش نیازهای ازدواج است
توجه به مسائل حوزه خانواده مثل ازدواج، مسکن، شغل و رفع موانع فرهنگی موضوعاتی است که از زبان برخی مسئولین مکررا شنیده می‌شود. اما آنچه واضح است و آمارها و مشاهدات نیز آن را تایید می‌کنند، عدم توجه کافی به این مقولات در عمل است. کارهایی نیز که در این زمینه انجام می‌شود آنقدر موثر نیست که حرکت رو به جلویی را در این زمینه شاهد باشیم.
لازم است کارشناسان، دلسوزان و دغدغه‌مندان حوزه خانواده با شروع دولت جدید، مطالبات در حوزه خانواده را به صورت منسجم‌تر، عملی‌تر و کاربردی‌تر به مسئولین این حوزه ارائه کنند و به طور جدی پیگر مطالبات جوانان در این حوزه باشند.
